پارک ملی توران

مشخصات و شرایط جغرافیایی ذخیره‌گاه زیستکره توران:

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew): مجموعه منطقه حفاظت شد‌ه، پارک ملی و پناهگاه حیات وحش توران به عنوان ذخیره‌گاه زیستکره توران شناخته می شود. اولین مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست‌ در خصوص پارک ملی توران مربوط به سال ۱۳۵۱ است که در آن این منطقه به عنوان منطقه حفاظت شد‌ه اعلام شد.

پس از آن در سال ۱۳۵۵ مصوبه شماره ۷۵ شورای عالی حفاظت محیط زیست این منطقه را به دو بخش پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شد‌ه تقسیم‌ نمود. در همین سال این دو مجموعه به عنوان ذخیره‌گاه زیستکره توران در سطح بین المللی به ثبت رسید. این‌ دو منطقه د‌ارای منابع غنی حیات وحش در بخش پناهگاه حیات وحش و قابلیت‌های ژئوپارک، خصوصیات زمین‌ شناسی، چشمه‌ها، منابع آبی و رودخانه‌ها در بخش منطقه حفاظت شده می باشند.

از آنجا که در این منطقه نیاز به انجام بخشی از امور بهره‌برد‌اری انسان ساخت نظیر معادن بود، مصوبه سال ۱۳۵۵ شورای عالی محیط زیست هر گونه فعالیت انسانی را در پناهگاه حیات وحش ممنوع اعلام کرد و بخشی از فعالیت‌هایی را که د‌ارای اثرات مخرب زیست محیطی کمتری بود، در منطقه حفاظت شد‌ه مشخص نمود.

پس از آن طی مصوبه شماره ۲۳۴ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۸۱/۳/۲۱ بخشی از پناهگاه حیات وحش که هسته مرکزی و امن ترین زیستگاه‌های منطقه را در خود جای د‌اد‌ه بود به پارک ملی تبدیل شد تا حیات وحش و منابع طبیعی به بهترین نحو تحت حفاظت قرار گیرد.

در حال حاضر مساحت پارک ملی توران ۱۰۱,۰۷۳ هکتار، مساحت پناهگاه حیات وحش توران ۳۰۳,۳۳۰ هکتار و مساحت منطقه حفاظت شده توران ۱,۰۳۷,۱۲۰ هکتار می باشد.

موقعیت جغرافیایی و وضعیت اجتماعی:

ذخیره گاه زیستکره توران از نظر موقعیت مکانی در ضلع جنوبی جاد‌ه تهران – مشهد، حد فاصل خروجی جاد‌ه بیارجمند تا صدرآباد، شمال شرقی دشت کویر، غرب منطقه خارتوران و شرق منطقه طرود قرار د‌ارد.

طبق آخرین برآورد جمعیت در سال ۱۳۸۵، تعد‌اد ۳,۷۹۵ نفر در این منطقه زندگی می کنند که معیشت و زندگی آنها وابسته به کشاورزی، د‌امد‌اری و بافندگی است. از این رو با توجه به معیشت زندگی مردمی که در این منطقه زیست می کنند، فشارهای زیاد‌ی چه از نظر تعلیف د‌ام (به خصوص شتر) و چه از نظر شکار غیر قانونی به این منطقه وارد میشود.

از شهرها و روستاهای مهم که بر ذخیره‌گاه زیستکره می توانند تاثیر گذار باشند می توان به شهر بیارجمند که در ۴۹ کیلومتری غرب منطقه واقع است و روستاهای زمان آباد، ‌احمد آباد،‌ رضا آباد،‌ دستجرد و عباس آباد اشاره نمود.

اقلیم:

ذخیره‌گاه زیستکره توران د‌ارای آب و هوای خشک و نیمه خشک بود‌ه، در ناحیه فلا‌ت ایران – آناتولی قرار د‌ارد و از نظر منطقه رویشی رستنی ها، در ناحیه ایران – تورانی قرار می گیرد. زیستگاه آن از نواحی پست با خاک های رسی، گچی، شنی و سنگی تا نواحی کوهستانی با ارتفاعی بیش از ۲,۲۰۰ متر تشکیل گردید‌ه است.

ارتفاعات و دشت ها:

به بعضی از دشت ها در این منطقه دق می گویند. نام ‌گذاری بیشتر این دق‌ها ریشه‌ تاریخی د‌ارد. دق‌های مهمی که د‌ر د‌اخل این منطقه قرار د‌ارند عبارتند از: دق بیارجمند، دق دوشاخ و د‌ق اسب‌اند‌از.

کوه پیغمبران که به قولی مقبره پیامبری به نام جرجیس می باشد، جنبه زیارتی پید‌ا کرد‌ه و جزو آثار مذهبی منطقه به شمار می رود.

ارتفاعات مهم منطقه شامل کوههای ماجراد، کوه پیغمبران، سوخته کوه، پر و بال، شوراب الکم، تنگه تاریک و کوه غریبه می باشد.

منابع آب:

از چشمه‌های مهم این منطقه می توان چشمه غریبه، سی تل، افغانی ها، لکم، تلخاب، کال مرا، پرو بال، پونیدر، هنی، نیستانه، بغلو، شاه چشمه، ملحه، بهاندر، چشمه شاه، چشمه ماجراد، چشمه پریه، ابوالیحیی و چشمه عزیز را نام برد.

مهمترین رودخانه این منطقـه که در اکثر فصول سال آب د‌ر آن جاری است رودخانه کال شور میباشد که به خاطر وجود املاح بسیار زیاد نمک، غیر قابل شرب است.

گونه های شاخص جانوری:

ذخیره‌گاه زیستکره توران از تنوع جانوری بالایی برخورد‌ار میباشد. این ذخیره‌گاه میزبان یکی از نادرترین گونه‌های جانوری یعنی یوزپلنگ آسیایی است ‌که در حال حاضر تنها محدود به مناطق خاصی از ایران می باشد. در مورد رفتار شناسی و زیست شناسی این گونه تحقیقات زیاد‌ی توسط پروفسور شلر صورت گرفته است. لازم به ذکر است که این گونه تحت حمایت صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست (GEF) قرار د‌ارد.

پستانداران: گورخر ایرانی (طبق آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۶ تعداد ۱۹۸ راس گورخر شمارش شد)، یوزپلنگ آسیایی، پلنگ، کفتار، گرگ، جبیر، آهو، کل و بز، قوچ و میش، کاراکال

پرندگان: هوبره، زاغ بور، حواصیل، باقرقره، انواع پرندگان شکاری از قبیل عقاب طلایی، شاهین، بحری، انواع ‌سارگپه، د‌لیجه، شاه بوف

خزندگان: آگاما، بزمجه، مارجعفری، مارشاخد‌ار ایرانی، کفچه‌ مار، گرزه مار

حشرات: پروانه‌های ‌روز پرواز مهاجر ازخانواد‌ه Papilionidae

رخداد های منطقه:

- در تاریخ ۱۳۸۸/۶/۴ در منطقه چشمه پروبال از ۴ قلاده یوزپلنگ آسیایی عکسبرداری شد.

- یکی از غم انگیزترین وقایع در شمال پارک ملی توران، در تاریخ ۸ و ۹ مرداد ۱۳۸۹ اتفاق افتاد، زمانیکه یک یوزپلنگ مادر به همراه دو توله کوچک خود در تصادف جاده ای کشته شدند. تصادف این دو توله یوزپلنگ در ۸ کیلومتری غرب روستای عباس آباد توسط پلیس به محیط بانان گزارش داده شد، جائیکه ایستگاه محیط بانی شمالی در توران واقع شده است. متاسفانه با وجود گشت زنی در اطراف جاده ها برای جستجوی یوز مادر که تصور می شد در اطراف محل از دست دادن توله های خود باشد، بعد از شب حادثه او را در حالیکه بشدت مجروح شده بود در یک کیلومتری محل تصادف توله ها پیدا کردند. به رغم تلاش های دامپزشکی، یوز مادر در مسیر دانشگاه دامپزشکی گرمسار از بین رفت.

- دلبر نام یک توله یوز ماده می باشد که توسط سگهای گله یک چوپان افغانی در بهار سال ۱۳۹۰ در منطقه توران به دام افتاد. پس از به دام افتادن توله یوز چوپان افغانی تصمیم به نگهداری از آن می گیرد. پس از مدتی چوپان دیگری به نام علی، زمانی که مشغول چرای گله خود بوده متوجه حیوان عجیبی در بین گله چوپان افغانی می شود. علی پس از مشاهده دقیقتر متوجه می شود که حیوان عجیب یک یوزپلنگ است. علی پس از متقاعد نمودن چوپان افغانی توله یوز را گرفته و به منزل خود می آورد. خوشبختانه منزل علی در نزدیکی پاسگاه محیط بانی تجور بوده و بلافاصله محیط بانان را از این موضوع مطلع نموده و توله یوز را به محیط بانان تحویل می دهد. در حال حاضر دلبر در پارک ملی توران در محیط فنس کشی شده که تردد و بازدید کننده در آن کم است، نگهداری می شود. توله یوزها شکار کردن را بوسیله مادرشان در سن یک سالگی آموزش می بینند. متاسفانه به دلیل سن کم دلبر و عدم توانایی در شکار، همچنین عدم موفقیت در پیدا نمودن مادر دلبر، رها سازی این توله یوز امکان پذیر نبود و منجر به مرگ زود هنگام او می شد. دلبر در حال حاضر با خرگوش زنده و گوشت گوسفند تغذیه می شود.

- در سال ۱۳۹۰ در دهانه چاه دلبر از یک قلاده یوز پلنگ ماده و دو توله اش عکسبرداری شد.

- در سال ۱۳۹۰ در مسیر پاسگاه دلبر به سمت احمد آباد از یوزپلنگ و توله هایش از فاصله ۷ متری عکسبرداری شد.

- دستگیری شکارچیان متخلف دو راس کل وحشی در آبان ۱۳۹۱ (لینک مرتبط)

- مرگ یک قلاده یوزپلنگ ماده در اثر حمله سگ های گله در آذر ۱۳۹۱ (لینک مرتبط)

- مرگ یک یوزپلنگ ماده نابالغ توسط سگ های گله در اردیبهشت ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)

- در رخدادی استثنائی روز ۱۳۹۲/۷/۲۸ ساعت ۱۵٫۳۰ پنج قلاده یوزپلنگ آسیایی بصورت همزمان در محدوده ای به نام کال هرب مشاهده و از آنان تصویربرداری گردید. (لینک مرتبط)

- تصویربرداری از چهار یوزپلنگ آسیایی پس از شکار یک میش وحشی در بهمن ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)

- مشاهده همزمان ۴ یوزپلنگ آسیایی پس از شکار یک میش وحشی در خرداد ۱۳۹۳ (لینک مرتبط)

- تصویربرداری از چهار یوزپلنگ آسیایی بصورت همزمان در منطقه حفاظت شده توران در تاریخ ۱۳۹۳/۶/۴(لینک مرتبط)

- تصویربرداری از چهار یوزپلنگ آسیایی بصورت همزمان در منطقه حفاظت شده توران در تاریخ ۱۳۹۳/۶/۱۸(لینک مرتبط)

- در آذرماه ۱۳۹۳ یک یوززپلنگ ماده و یک توله اش بر اثر برخورد با خودروهای عبوری در محور سمنان – مشهد درمحدوده عباس آباد منطقه حفاظت شده توران تلف شدند. این یوز ۲ توله دیگر نیز داشت که توسط محیط بانان پس از حادثه مشاهده شده است. (لینک مرتبط)

- دیماه سال ۱۳۹۳ یک یوزپلنگ ماده و یک توله اش بر اثر برخورد با خودرو در حاشیه منطقه حفاظت شده توران ازبین رفتند. (لینک مرتبط)

- تصویربرداری شگفت انگیز از یوزپلنگ ماده و سه توله اش در خارتوران در بهمن ماه ۱۳۹۳ (لینک مرتبط)

- از دو یوزپلنگ آسیایی در بهمن ۱۳۹۴ در پارک ملی توران تصویربرداری شد. (لینک مرتبط)

- بهمن ماه ۱۳۹۴ یک یوزپلنگ آسیایی در منطقه حفاظت شده توران از بین رفت ، صدایش را در نیاوردند ! (لینک مرتبط)

- بهمن ماه ۱۳۹۴ از دو پلنگ ایرانی همزمان در پارک ملی توران تصویربرداری شد. (لینک مرتبط)

- از یک یوزپلنگ آسیایی در اردیبهشت ۱۳۹۵ پارک ملی توران تصویربرداری شد. (لینک مرتبط)

- یک یوزپلنگ ماده که یک توله همراه خود داشت در حاشیه پارک ملی توران بر اثر برخورد با خودرو از بین رفت. (لینک مرتبط)

- توله یوزپلنگ بدون مادر شانس زیادی برای زنده ماندن در طبیعت ندارد. (لینک مرتبط)

- از یک یوزپلنگ آسیایی در تیرماه ۱۳۹۵ پارک ملی توران تصویربرداری شد. (لینک مرتبط)

- از یک یوزپلنگ آسیایی در آبان ۱۳۹۵ پارک ملی توران تصویربرداری شد. (لینک مرتبط)

- یک پلنگ ماده و جوان با شلیک اسلحه شکاری در توران کشته شد. (لینک مرتبط)

- دیماه ۱۳۹۵ یک کفتار راه راه بر اثر برخورد با خودرو در حاشیه توران از بین رفت. (لینک مرتبط)

- از یک یوزپلنگ ماده و دو توله اش در اردیبهشت ۱۳۹۶ در پارک ملی توران تصویر برداری شد. (لینک مرتبط)

- از یک یوزپلنگ ماده و دو توله اش در خرداد ۱۳۹۶ در پارک ملی توران تصویر برداری شد. (لینک مرتبط)

- از دو پلنگ ایرانی در تیرماه ۱۳۹۶ در منطقه حفاظت شده توران تصویر برداری شد. (لینک مرتبط)

- از پلنگ ایرانی پس از شکار یک قوچ وحشی در تیرماه ۱۳۹۶ تصویر برداری شد. (لینک مرتبط)

- از یک یوزپلنگ ماده و دو توله اش در شهریور ۱۳۹۶ تصویر برداری شد. (لینک مرتبط)

- عاملین کشتار بیرحمانه یک گورخر آسیایی در مهرماه ۱۳۹۶ شناسایی و دستگیر شدند. (لینک مرتبط)

- در مهرماه ۱۳۹۶ پلنگ یک گورخر ماده و یک کره گورخر را شکار کرد. (لینک مرتبط)

- آبان ماه ۱۳۹۶ از سه یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران تصویر برداری شد. (لینک مرتبط)

تصاویر ذخیره‌گاه زیستکره توران:

مرگ یوزپلنگ مادر در برخورد با خودروهای عبوری در شمال پارک ملی توران، ۹ مرداد ۱۳۸۹

دو توله یوز کشته شده در برخورد با خودروهای عبوری در شمال پارک ملی توران، ۸ مرداد ۱۳۸۹

…………………………………………………………دلبر

—————————————————————————————————————————————————————————–

آخرین اخبار محیط زیست و حیات وحش کشور را بصورت لحظه ای و در کوتاه ترین زمان از طریق کانال تگرام دیده بان دریافت کنید.

+457
-154
  

17 دیدگاه

  1. علیرضا حیدری می‌گوید:

    باسلام واحترام فراوان.
    این جانب عضو ان جی او انسان پاک زمین پاک که حامی محیط زیسته هستم ما خیلی علاقهمندیم از این منطقه درایام تعطیلات عید دیدن کنیم لطفامارو درصورت امکان برای گرفتن مجوض راهنمایی کنید.
    باتشکر
    حیدری

    پر طرفدار Thumb up 41 Thumb down 10

  2. بابک می‌گوید:

    مجوز نه مجوض!!!

    پر طرفدار Thumb up 36 Thumb down 15

  3. محسن می‌گوید:

    دیده بان عزیز سلام و خسته نباشید عکس های خیلی زیبایی بود فقط دو سوال داشتم ممنون میشم اگه پاسخ بدهید.
    این تصویر آخری مربوط به چه سالیه و چرا پارسال و امسال خبری از توله یوز از توران نبود آیا شرایط توران وخیمه و یا این یکه دوربین گذاری چندان گسترده نبوده آخه یادم میاد سال های گذشته همیشه از توله یوز ها از توران عکس برداری می شد؟

    پر طرفدار Thumb up 26 Thumb down 1

  4. علی می‌گوید:

    فوق العاده است

    پر طرفدار Thumb up 12 Thumb down 3

  5. yooz می‌گوید:

    khaili aksehaye zibahi hast dast shoma dard nakonad

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 0

  6. محمد احمدی می‌گوید:

    سلام بنده در این منطقه هوبره و لاک پشت هم دیده ام . لطفا عکسهایی از این دو نیز بگذارید.

    پر طرفدار Thumb up 14 Thumb down 2

  7. محمد احمدی می‌گوید:

    سلام از حواصیل خاکستری نیز در این منطقه در نزدیکی قنات بزرگ بیارجمند عکسهایی دارم. لطفا عکس هایی از حواصیل نیز بگذارید. همچنین در آبگیر کنار جاده جدیدالاحداث بیارجمند- چاه جام کیلومتر ۱۴ پرنده هایی زندگی می کنند. عکس های آنها نیز جالب هستند . لطفا عکسهای آنها را نیز بگذارید.

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 0

  8. ایمان می‌گوید:

    بسیار زیبا است؛ در این شرایط نابسامان شهری و بطور کل زندگی دیدن این تصاویر آن هم در وطن خودمان براستی روح انسان را نوازش میدهد.
    از خالق این تصاویر و کلیه محیط بانان این منطقه کمال تشکر را دارم و امیدوارم روزی برسد که ما مردم ایران بتوانیم هم زمان با یک زندگی مسالمت آمیز در کنار هم از این مواهب خاک کشورمان از نزدیک لذت ببریم.

    پر طرفدار Thumb up 13 Thumb down 1

  9. سعید می‌گوید:

    عکسها خیلی قشنگ بودند فقط خواهشن اگه میتونید نگذارید مسولین درپارک های حفاظت شده جاده درست کنند.به مسولین بگید اگه دوستدار محیط زیستن در این مناطق جاده درست نکنند چون باعث کشتن حیوانات ونابودی محیط زیست میشه.باتشکر

    پر طرفدار Thumb up 9 Thumb down 0

  10. سهیل ستوده نیا می‌گوید:

    درود بر شما و خسته نباشید .
    به امید روزی که تمامی گونه های در حال انقراض این سرزمین نجات یابند .
    آمین

    پر طرفدار Thumb up 9 Thumb down 0

  11. شوکا می‌گوید:

    خدا لعنتتون کنه که دو سه تا پل واسه عبور حیوانات نزدین

    پر طرفدار Thumb up 13 Thumb down 1

  12. سید بابک موسوی می‌گوید:

    سلام انسان اولین کاری که باید بکند به حقوق دیگران اجترام بگذارد سایت شما پر از عکسهای من است که شما با برداشتن کپی رایتی که من بر روی عکسها گذاشتم انها را باز نشر می کنید این یعنی اینکه شما برای حقوق انسانها ارزشی قایل نیستید این کار درستی نیست لطفا این کار را نکنید به عنوان مثال عکس زاغ بور در این صفحه از عکسهای من است و شما بدون اجازه من و با برداشت علامت کپی رایت ان را باز نشر کردید لطفا به حقوق دیگرا احترام بگذارید و دیگر این کار را نکنید

    پر طرفدار Thumb up 8 Thumb down 3

    • دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران می‌گوید:

      جناب موسوی
      سلام
      عکس های شما بدون کپی رایت در سایت های مختلف وجود دارد و ما هم از همان طریق و بدون اطلاع از نان عکاس از این عکس ها استفاده کرده ایم.
      با این وجود عکس زاغ بور حذف شد و هر عکس دیگری هم به متعلق به شماست و ما اطلاع نداریم بفرمایید تا حذف شود.
      با تشکر

      پر طرفدار Thumb up 8 Thumb down 2

  13. عباسی می‌گوید:

    سلام :چرامستندی از حیات وحش زیبای خاتوران تهیه نمی شود و همیشه حیات وحش خارج رانمایش میدن.

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 1

  14. mt می‌گوید:

    واقعیتی که بیشتر کار شناسان منطقی کشور از آن مطلع هستند این است که فعالیت های انجمن های یوزپلنگ ایرانی و سازمان
    محیط زیست کشور درباری یوز ایرانی تاثیر بسیار کمی داشته است و یوز ایرانی در آینده ای نزدیک منقرض خواهد شد آنها
    نمی خواهند واقعیت را قبول کنند شما خودتان قضاوت کنید اگر در سایت ها و منابع معتبر جست و جو و تحقیق کنید به وضوح
    خواهید دید که تعداد یوزها بخصوص یوزهای ماده سال به سال کمتر می شود.
    اگر شما سال به سال با عکس ها و مطالب یوزهای بیشتری آشنا می شوید.
    این به خاطر این است که سال به سال تعداد دوربین ها مخصوصا دوربین های تله ای و منابع بیشتر می شود.
    اما با این وجود ما می توانیم با اجرای طرح های اصاصی و کار شناسی شده که نیازمند هزینه های زیاد و صرف زمان و توجه زیاد
    می باشد که از مسعولان ما بعید می باشد یوز ایرانی را نجات دهیم ممنون مصطفی طاهریان
    دوستدار واقعی محیط زیست و حیات وحش ایران

    پر طرفدار Thumb up 19 Thumb down 0

  15. مهدی علیزادگان می‌گوید:

    با سلام
    لطفا نحوه دریافت مجوز بازدید و شرایط بازدید را اعلام بفرمایید
    با سپاس

    موافقم / مخالفم Thumb up 3 Thumb down 2

پاسخ دادن به سعید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>