پناهگاه حیات وحش موته

مشخصات و شرایط جغرافیایی:

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew): پناهگاه حیات وحش موته با وسعت ۲۰۴,۳۵۰ هکتار در شمال استان اصفهان، شمال غربی میمه و جنوب غربی شهرستان دلیجان قرار دارد. پناهگاه حیات وحش موته ما بین دو استان اصفهان و استان مرکزی قرار گرفته است و روستای موته در مرکز پناهگاه قرار گرفته است. روستای موته با فاصله ۲۷۰ کیلومتر در جنوب غربی استان تهران و در کنار جاده اصفهان به تهران و در فاصله ۶۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان دلیجان و در فاصله ۴۵ کیلومتری شمال غربی شهر میمه واقع شده است.

پس از تشکیل کانون شکار ایران در سال ۱۳۴۳، محدوده‌ای با وسعت ۳۴۳,۹۴۰ هکتار شامل دشت ها، ارتفاعات و مراتع، واقع در حوزه استحفاظی استان های اصفهان و مرکزی به عنوان منطقه حفاظت شده موته انتخاب و در سال ۱۳۴۶ با تشکیل سازمان شکاربانی و نظارت بر صید، به تصویب شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید آن زمان رسید. در سال های پس از پیروزی انقلاب، سازمان حفاظت محیط زیست تغییراتی در حد و حدود منطقه ایجاد و در تاریخ ۱۳۶۱/۶/۲۱ با مساحت حدود ۲۰۴,۳۵۰ هکتار به منطقه حفاظت شده تبدیل و سرانجام بر اساس مصوبه شماره ۱۳۰ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۶۹/۱۲/۷ با همین وسعت به پناهگاه حیات وحش ارتقا سطح یافت.

۳ منطقه شور رباط ترک، شور آب باریک و سی کلفت جمعا به مساحت ۳۷,۰۰۰ هکتار بعنوان منطقه امن پناهگاه معرفی شده اند.

پناهگاه حیات وحش موته یکی از پر ارزشترین مناطق ایران به خصوص از نظر گیاهان منحصر به فرد و زیستگاهی مناسب برای زندگی آهو و منطقه ای برای تکثیر این گونه میباشد. پناهگاه حیات وحش موته دارای دو بخش مختلف است، یکی بخش جلگه ای و همواری ها که محل زیست آهو است، دیگری مناطق کوهستانی که محل زیست قوچ و میش و کل و بز میباشد.

این منطقه از دو بخش کوهستانی و دشتی تشکیل شده است. بلندترین ارتفاعات منطقه حدود ۳۰۰۰ متر و کوتاهترین آنها تقریباً ۱۵۰۰ متر از سطح دریا می باشند که این اختلاف ارتفاع باعث پدید آمدن رویشگاههای مختلفی در منطقه شده و تنوع زیستی قابل توجهی را پدید آورده است.

پناهگاه حیات وحش موته از لحاظ آب و هوایی منطقه ای است نیمه خشک که دارای تابستان های نسبتاً گرم و زمستانی سرد است. این منطقه بهترین زیستگاه آهو در ایران میباشد. علاوه بر حیات وحش، پوشش گیاهی و گیاهان و گلهای زیبا، منطقه موته دارای غارهای زیبایی به شرح زیر است:

غار دمه: واقع در ضلع شرقی کوه دمه، این غار دارای ستونهای زیبای استالاکتیت و استلاگمیت است. غار آهکی بوده و دارای انشعابات مختلفی است و محل اختفای خفاشان بسیاری است.

غار یکه چاه: در کوه غار در جنوب یکه چاه واقع شده و در داخل این غار نیز ستونهای آهکی استالاکمیت و استلاکتیت زیادی وجود دارد. در داخل غار یک چشمه آب نیز وجود دارد.

غار کوه سوخته صالح پیغمبر: در دره نی در کوه صالح پیغمبر واقع شده است.

از ویژگیهای دیگر منطقه موته کانی سازی طلاست. ناحیه ای در شمال موته به وسعت ۱۶۰ کیلومتر مربع دارای ۹ منطقه طلا دار جدا از هم با حداکثر فاصله ۱۵ کیلومتر وجود دارد. طلاسازی در این منطقه وابسته به سنگهای اسیدی آذرین میباشد.

پوشش گیاهی:

انواع گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ای به ویژه درمنه و گون در این منطقه رویش دارند. تاکنون در مجموع ۴۷۸ گونه گیاهی متعلق به ۲۴۰ جنس و ۵۳ خانواده در این منطقه شناسایی گردیده است.

نزدیک به ۲۷۰ گونه از این مجموعه از گونه های گیاهان دارویی مفید می باشند. از جمله آنها آویشن، کرفس کوهی، کاکوتی، کما، جاشیر، زرشک، گل اورانه، خاکشیر تلخ، تمشک، انجیر، ریواس و …

گونه های شاخص جانوری:

تا کنون ۱۴۲ گونه مهره دار شامل ۲۵ گونه پیتاندار، ۸۸ گونه پرنده، ۲۵ گونه خزنده، یک گونه دوزیست و ۳ گونه ماهی در این منطقه شتاسایی شده است.

گونه شاخص جانوری این منطقه آهو است، پناهگاه حیات وحش موته مهمترین زیستگاه آهو در کشور به شمار میرود.

در جریان سرشماری زمستانه پستانداران در موته که در دیماه ۱۳۹۳ برگزار شد مجموعا ۱۱,۵۸۴ آهو، قوچ و میش، کل و بز و گراز در این منطقه شمارش گردید که این تعداد شامل ۵۱۸۰ آهو، ۵۱۰۲ قوچ و میش، ۱۲۶۷ کل و بز و ۳۵ گراز بوده است.

این منطقه در گذشته زیستگاه گراز نبوده اما از حدود سال ۱۳۹۰ تعدادی گراز از زیستگاه های اطراف و احتمالا استان مرکزی وارد موته شده و در حقیقت گراز نیز به جمع پستانداران این منطقه اضافه شده اند.

زیستگاه های اصلی آهو در موته شامل شورآب باریک، شور رباط ترک، همواری موته، تپه ماهورهای منطقه سی کلفتی و دشت های اطراف گل چشمه می باشد.

کل و بز، قوچ و میش از گونه های جانوری با جمعیت مناسب در این منطقه می باشند.

پستانداران: تاکنون ۲۵ گونه پستاندار متعلق به ۲۲ جنس از ۱۱ خانواده و ۴ راسته در این منطقه شناسایی شده است که عبارتند از:

آهو، قوچ و میش، کل و بز، پلنگ، گربه شنی، گربه پالاس، روباه معمولی، شغال، گرگ، کفتار، سمور، خرگوش، پایکا، تشی، هامستر دم دراز، هامستر خاکستری، جربیل بلوچی، جرد ایرانی، جرد لیبی، جرد ناخن زرد، جربیل بزرگ، موش خانگی، دوپای کوچک، پامسواکی برزگ و سنجاب درختی

پرندگان: در این منطقه تاکنون ۸۸ گونه پرنده متعلق به ۵۸ جنس و ۳۵ خانواده بشرح زیر شناسایی شده اند که برخی از این پرندگان بومی، برخی مهاجر و برخی بطور اتفاقی دیده شده اند:

عقاب طلایی، عقاب دشتی (خاکی)، عقاب مارخور، سنقر سفید، سارگپه پابلند، سارگپه معمولی، کرکس کوچک، دال، دال سیاه، شاهین، دلیجه، لیل، بالابان، کبک، تیهو، درنا، هوبره، یلوه آبی، یلوه خالدار، سلیم طوقی کوچک، آبچلیک پاسرخ، آبچلیک تک زی، پاشلک بزرگ، کوکر شکم سیاه، کبوتر چاهی، یاکریم، کوکو، جغد کوچک، شبگرد معمولی، بادخورک کوهی، بادخورک معمولی، زنبورخوار معمولی، زنبورخوار گلوخرمایی، سبزقبا، ماهی خورک کوچک، هدهد، چکاوک شاخدار، چکاوک سنگلاخ (بیابانی)، چکاوک کوچک، چکاوک پنجه کوتاه، چکاوک آسمانی، چکاوک کاکلی، پرستو، چلچله بیابانی، چلچله کوهی، دم جنبانک ابلق، دم جنبانک شکم زرد، سنگ چشم خاکستری کوچک، سنگ چشم کله سرخ، دم سرخ، سسک جنبان، سسک درختی کوچک، سسک بیابانی، مگس گیر خالدار (راه راه)، طرقه بنفش، چکچک، چکچک بیابانی، چکچک پشت سفید، چکچک گوش سیاه، چکچک ابلق، چکچک سرسیاه، چکچک ابلق جنوبی، چکچک دشتی، چکچک دم سرخ، دم سرخ سیاه، دم سرخ معمولی، سینه سرخ ایرانی، کمر کلی بزرگ، کمر کلی کوچک، زرده پر کوهی، زرده پر تالابی، زرده پر لیمویی، زرده پر سرسیاه، سهره صورتی، گنجشک خانگی، گنجشک کوهی، سار، پری شاخ، زاغی، زاغ نوک سرخ، غراب، کلاغ سیاه، کلاغ ابلق، حواصیل خاکستری، اگرت کوچک، اگرت بزرگ، غاز خاکستری

خزندگان: تاکنون در پناهگاه حیات وحش موته ۲۵ گونه خزنده متعلق به ۲۲ جنس و ۱۰ خانواده بشرح زیر شناسایی شده اند:

لاک پشت مهمیزدار غربی، لاک پشت برکه ای خزری، مارمولک ها، بزمجه بیابانی خزری، جکوی دم کند، جکوی دم زبر، مزالینای دم دراز بیابانی، ارمیاس ایرانی، آگامای پولک درشت صخره ای، آگامای قفقازی، آگامای چابک، آگامای وزغی خاکستری، اسکینگ قرمز نشان، اسکینگ علفزار، مار بوآی شنی، مار پلنگی، تیرمار بیابانی، شترمار شیرازی، تیرک مار، چلیپر، طلحه مار، یله مار، گرزه مار، مار شاخدار ایرانی، مار جعفری

دوزیستان: از دوزیستان تنها یک گونه به نام وزغ سبز عربی از خانواده Bufonidae و راسته Anura در پناهگاه حیات وحش موته وجود دارد.

آبزیان: با توجه به محدودیت منابع آبی تنها ماهی زرده پر، کوای و خیاطه در این منطقه شناسایی شده اند.

عوامل تهدید و مخاطرات منطقه:

عبور جاده آسفالته از میان پناهگاه موته این زیستگاه ارزشمند را به دو قسمت تقسیم و ارتباط اکولوژیک مابین دو سمت جاده را تا حد زیادی قطع نموده است.

این جاده تا ۳۰ سال قبل تنها یک مسیر خاکی و ناهموار برای دسترسی بومیان منطقه بود که با موافقت مدیران وقت سازمان محیط زیست به یک جاده ترانزیتی و آسفالته تبدیل گردید.

مسیر قرمز رنگ: جاده ای که پس از خروج از محور اصفهان – تهران از میان پناهگاه حیات وحش موته عبور کرده و به گلپایگان می رسد.

مسیر سبز رنگ: جاده ای که از سمت تهران پس از عبور از دلیجان – محلات و خمین به گلپایگان می رسد.

مسیر آبی رنگ: جاده ای که از سمت اصفهان از شاهین شهر جدا شده و پس از عبور از علویجه و دهق به گلپایگان می رسد.

——————————————————————————————————————————————————————————

همانطور که در نقشه فوق مشاهده می کنید جاده میانگذر پناهگاه حیات وحش موته در امتداد هیچ مسیر ترانزیتی مهمی قرار ندارد. این جاده از میانه محور اصفهان – تهران جدا شده و به شهر گلپایگان متصل می شود و در مسیر عبور خود از قلب پناهگاه، به غیر از روستای کوچک موته، دسترسی به هیچ مکانی را فراهم نمی کند.

این در حالی است که دسترسی به گلپایگان نیز چه از سمت تهران و چه از سمت اصفهان دارای مسیرهای جایگزین و به مراتب مناسبتری است.

متاسفانه اخیرا به بهانه حادثه ساز و خطر آفرین بودن، این جاده از مسیری یک بانده در حال تبدیل به یک جاده دو بانده است و عملیات عمرانی برای احداث یک باند جدید در بیشتر مسیر آغاز و انجام شده است.

دو بانده شدن جاده در تمام طول مسیر، بطور حتم با نصب گاردریل در آینده همراه بوده و عملا رفت و آمد وحوش در دو سمت جاده را غیر ممکن نموده و درصد تصادفات حیات وحش را به شدت افزایش می دهد.

برخورد با خودروهای عبوری در این محور، همواره موجب مرگ و میر حیات وحش موته به خصوص آهوان پر شمار این منطقه می شود.

ضمن اینکه وجود این جاده، دسترسی متخلفین به قلب منطقه به ویژه زیستگاه های آهو را آسان و کنترل و حفاظت را برای محیط بانان با مشکلات زیادی مواجه نموده است.

این در حالی است که هیچگونه تابلو هشدار دهنده و عامل بازدارنده از جمله دوربین ثبت تخلفات به منظور کنترل سرعت خودروهای عبوری در این محور وجود ندارد.

رخدادهای منطقه:

- پس از ۳۰ سال کشمکش میان سازمان محیط زیست و وزارت صنایع دیوان عدالت اداری، رای بهره برداری از معدن سنگ تراورتن در امن ترین نقطه پناهگاه حیات وحش موته را صادر کرد. (لینک مرتبط)

- عاملین قتل عام حیات وحش موته در اسفند ۱۳۹۲ از اتهامات وارده تبرئه شدند (لینک مرتبط)

محیط بان پناهگاه حیات وحش موته با ضربات سنگ و چاقوی شکارچیان مجروح شد (لینک مرتبط)

- یک کفتار راه راه بر اثر برخورد با خودرو در فروردین ۱۳۹۴ از بین رفت (لینک مرتبط)

- کشف یک بره میش وحشی از چوپان متخلف در خرداد ۱۳۹۴ (لینک مرتبط)

دو محیطبان موته در جریان درگیری مسلحانه با شکارچیان متخلف در خرداد ۱۳۹۴ مجروح شدند  (لینک مرتبط)

- عامل شکار غیرمجاز یک آهو در تیر ۱۳۹۴ دستگیر شد (لینک مرتبط)

- کشف لاشه یک آهو از چوپان سابقه دار در تیر ۱۳۹۴ (لینک مرتبط)

- عامل شکار غیرمجاز یک آهو در مرداد ۱۳۹۴ دستگیر شد (لینک مرتبط)

- عامل شکار غیرمجاز یک آهو در شهریور ۱۳۹۴ دستگیر شد (لینک مرتبط)

- یک آهوی نر بر اثر برخورد با خودرو در شهریور ۱۳۹۴ از بین رفت (لینک مرتبط)

- عامل شکار غیرمجاز یک آهو در شهریور ۱۳۹۴ دستگیر شد (لینک مرتبط)

- یک آهوی ماده و یک بره آهو بر اثر برخورد با خودرو در شهریور ۱۳۹۴ از بین رفتند (لینک مرتبط)

- دو آهوی ماده بر اثر برخورد با خودرو در مهر ۱۳۹۴ از بین رفتند (لینک مرتبط)

- یک کفتار راه راه بر اثر برخورد با خودرو در آذر ۱۳۹۴ از بین رفت (لینک مرتبط)

- یک گرگ خاکستری بر اثر برخورد با خودرو در آذر ۱۳۹۴ از بین رفت (لینک مرتبط)

- عاملین شکار غیرمجاز یک آهو در آذر ۱۳۹۴ دستگیر شدند (لینک مرتبط)

- عاملین کشتار یک قوچ ، یک میش جوان و یک میش آبستن در اسفند ۱۳۹۴ دستگیر شدند (لینک مرتبط)

تصاویر پناهگاه حیات وحش موته:


—————————————————————————————————————————————————————————–

آخرین اخبار محیط زیست و حیات وحش کشور را بصورت لحظه ای و در کوتاه ترین زمان از طریق کانال تگرام دیده بان دریافت کنید.

+136
0
  

12 دیدگاه

  1. حسین دوستار یوز می‌گوید:

    تعداد زیاد اهو نشانه ی بکر بودن منطقه است

    پر طرفدار Thumb up 58 Thumb down 3

  2. sobhan می‌گوید:

    تو گونه های شاخص جانوری پستاندارو نوشتین پیتاندار. با این همه جمعیت اهو تو این منطقه یوز وجود نداره؟ استعداد بالایی برای یوز ها تو این منطقه دیده میشه!

    پر طرفدار Thumb up 25 Thumb down 6

    • فائزه می‌گوید:

      نزدیک ترین شهر به این منطقه گلپایگان است و محیط بانان هم زیر نظر سازمان محیط زیست گلپایگان اند ولی شما هیچ نامی از گلپایگان نبردید.

      داغ Thumb up 26 Thumb down 32

      • فراست می‌گوید:

        سلام. فاصله ی موته به میمه نزدیک تر است و موته جزو میمه می باشد.
        ضمنا پناهگاه موته از گلپایگان منفک گردیده به دلیل رسیدگی های مردم میمه به این پناهگاه و ضمنا بیشترین وسعت این پناهگاه در شهرستان میمه می باشد.

        پر طرفدار Thumb up 42 Thumb down 18

      • محمد می‌گوید:

        لازمه به عرض برسونم این منطقه منحصر بفرد و دیدنی در بخش میمه واقع شده و اداره محیط زیست زیر نظر بخشداری و فرمانداری شهرستان شاهین شهر و میمه می باشد . و نزدیک ترین شهر هم میمه هست که به خوبی در نقشه ها مشخص است. فی برکت الله

        داغ Thumb up 4 Thumb down 5

  3. محمد می‌گوید:

    خیلی قشنگند. عاشقشونم.
    کاش رسانه ملی ما در امر آموزش ، فرهنگ سازی(مثبت) و راستگویی …حق مطلب رو ادا میکرد.
    همچنین آموزش و پرورش و …
    خدا ایرانو حفظ کنه.
    ما که خیلی نا امیدیم.

    پر طرفدار Thumb up 16 Thumb down 4

  4. مهناز می‌گوید:

    این منطقه دره قشنگی به اسم محلی دره دوزخی داره کنار همون معدن تراورتن منطقه قشنگی که متاسفانه بهره برداری از مهدن لطمه زیادی به زیباییش زده درضمن چهره ظاهری معدن هم تا پیش از تخریب بسیار زیبا بود نمیدونم چرا محل به این زیبایی که شاید یکی از استثناهای محیط زیست ایرانه اینجوری داره تخریب میشه

    پر طرفدار Thumb up 19 Thumb down 3

  5. داریوش می‌گوید:

    موته میتونه توریستهای زیادی به ایران بیاره اگه آگاهی رسانی درستی بشه در این زمینه

    پر طرفدار Thumb up 12 Thumb down 3

  6. داریوش می‌گوید:

    سود توریست به همه کشور میرسه و همیشگی هست اما سود معدن برای یک طبقه خاص هست که باعث نابودی محیط زیست میشه

    پر طرفدار Thumb up 20 Thumb down 2

  7. mt می‌گوید:

    برطرف کردن مشکل جاده راه حل دارد و آن هم این هست که باید در دو طرف جاده سیم خار دار یا فنس بکشند و در زیر جاده راه های عبور متعددی بزنند تا حیات وحش بتوانند به راحتی در دو سوی جاده در حرکت باشند
    درسته پر هزینه است اما بسیار به سرفه سود مند و مفید است

    پر طرفدار Thumb up 35 Thumb down 2

پاسخ دادن به mt لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>