منطقه حفاظت شده جاجرود

نقشه ماهواره ای:

 

مشخصات و شرایط جغرافیایی:

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: منطقه حفاظت شده جاجرود پس از انتخاب شهر تهران به عنوان پایتخت کشور (۱۱۳۳ خورشیدی) در زمان قاجاریه با نامهای قرق سلطنتی یا شکارگاه سلطنتی تحت حفاظت قرار گرفت. که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با تصویب شورای انقلاب اداره آن به سازمان حفاظت محیط زیست محول گردید و طی مصوبه شماره ۹۶ تاریخ ۱۳۶۱/۶/۲۱ شورای عالی حفاظت محیط زیست با حدود مشخص به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین گردید.

موقعیت عمومی منطقه:

موقعیت جغرافیایی منطقه حفاظت شده جاجرود به صورت حوزه آبخیز نمی باشد بلکه محدوده زیست محیطی است که از شمال به جاده سد لتیان و جاده رسنان از شرق به ارتفاعات البرز جاده‌های فیروزکوه و هراز، از جنوب به جاده خاوران و ارتفاعات حاشیه آن و مسگر آباد و از غرب به شهر تهران محدود میشود.

وسعت‌ منطقه حفاظت شده جاجرود ۵۶۶۲۴ هکتار و بلندترین نقطه مجموعه قله آراکوه به ارتفاع ۲۶۴۹ متر و پست ترین آن دشت سنگ تراشان به ارتفاع ۱۱۰۰ متر میباشد.

توپوگرافی:

برجستگی های مهم منطقه ارتفاع‌های قابل توجه هستند. کوه‌های منطقه حفاظت شده جاجرود به صورت پراکنده وجود دارند که شامل قلل: دهک، خواسه‌بال، جوی لک، شش سفید، گالیون، نی یک، باجی گره، تماشا، قره‌آقاج، شنک، اراکوه، داردار، سولک و چنارک میباشند.

بلندترین کوه منطقه، اراکوه با ارتفاع بیش از ۲۶۰۰ متر میباشد، این منطقه که عمدتا زیستگاه قوچ و میش بوده و از نظر پوشش گیاهی به دلیل استفاده مفرط دامداران از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست ولی در ارتفاعات بالا پوشش گیاهی شامل بادام، بنه و انواع گون میباشد. همچنین کوه‌های خواسه‌بال، شش‌سفید، باجی گره، داردار، سولک زیستگاه کل و بز میباشند و در کوه‌های داردار نیز پلنگ مشاهده گردیده است. این کوه‌ها چشمه‌های بسیاری را در خود جای داده‌اند.

آب و هوا:

این منطقه دارای اقلیم نیمه صحرایی، کوهستانی و آب و هوای معتدل و نسبتا خشک است، بیشترین و کمترین بارش متوسط سالانه معادل ۷۳۱ و ۱۹۸ میلیمتر میباشد. حداکثر و حداقل درجه حرارت معادل ۴۲ و ۳۰- درجه سانتیگراد در ماه‌های تیر و اسفند میباشد که قریب به هشت ماه از سال از اوایل پایز تا اواسط بهار به تناوب، منطقه را تحت تاثیر قرار میدهد که در فصل بهار به علت تشدید پدیده ناپایداری های محلی، پراکندگی و شدت آنها بیشتر میشود به طوریکه میزان بارش برای ارتفاع متوسط منطقه در بهار ۲۲/۳ درصد، در تابستان ۳/۱ درصد، پاییز ۲۸/۱ درصد، زمستان ۴۶/۵ درصد، پنج شاخص حرارتی سالانه برای ارتفاع متوسط منطقه شامل حداکثر مطلق، متوسط حداکثر، میانگین روزانه، متوسط حداقل و حداقل مطلق به ترتیب ۳۵/۸، ۱۷/۸، ۱۲، ۶/۳، ۱۹/۳- درجه سانتیگراد برآورد می گردد. همچنین متوسط تعداد روزهای یخبندان سالانه منطقه برای ارتفاع مزبور ۱۰۹ روز در سال است. به عبارت دیگر یخبندان در طول سال از سه ماه متجاوز است.

هیدرولوژی: در منطقه حفاظت شده جاجرود دو رودخانه نسبتا پرآب به نام رودخانه جاجرود و رودخانه دماوند وجود دارد:

رودخانه جاجرود: رودخانه جاجرود به طول تقریبی ۱۴۰ کیلومتر از دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی سرچشمه میگیرد. این رودخانه دارای چند سرشاخه است که مهمترین آن شاخه‌ای است که از دامنه‌های جنوبی خرسنگ سرچشمه میگیرد. شاخه مهم دیگر شاخه‌ای است که از دامنه‌های کلون بستک سرچشمه میگیرد و پس از عبور از دربند، شمشک، میگون در ناحیه فشم با شاخه خرسنگ بهم پیوسته و رودخانه جاجرود را بوجود می آورد. رودخانه آهار که از دامنه‌های شمالی توچال سرچشمه میگیرد در دهکده اوشان به این رودخانه می پیوندد و در پائین‌تر نیز شاخه امامه به آن متصل میگردد. شاخه‌های فرعی لوارک، کنده‌رود و افجه نیز مستقیما به دریاچه سد لتیان وارد میشوند. این رودخانه پس از عبور از سد لتیان و طی ۲۳ کیلومتر که قسمت اعظم آن از منطقه حفاظت شده جاجرود و پارک ملی خجیر میگذرد در منتهی الیه پارک ملی خجیر با رودخانه دماوند تلاقی پیدا مینماید.

رودخانه دماوند: رودخانه دماوند از دو شاخه اصلی یکی بنام رودخانه تار که از پایین دست دریاچه‌ تار سرچشمه میگیرد و دیگری به نام رودخانه رودبار (چشمه اعلا) تشکیل شده است. این رودخانه پس از عبور از شهرستان دماوند در امتداد جنوب غربی به سوی منطقه حفاظت شده جاجرود سرازیر میشود. در منطقه زره‌در که در حاشیه منطقه حفاظت شده قرار دارد رودخانه سفیدرود به آن می پیوندد و پس از عبور از مناطق پلنگ آواز پایین و ماملو در نزدیکی روستای یوردشاه به رودخانه جاجرود ملحق میگردد و دوآب دماوند را تشکیل میدهد. این رودخانه  پس از گذشتن از محل دروازه و تأسیسات پارچین از مسیل شریف آباد عبور نموده و پس از مصارف آبیاری وارد دشت ورامین میگردد.

آب دربندک: از ارتفاعات باغکمیش به طرف جنوب امتداد داشته و دره دربندک را طی کرده و در نزدیکی خجیر به رودخانه جاجرود می پیوندد. که این رودخانه به علت سرازیر شدن پساب کارخانه الکل‌سازی دارای مطلوبیت کافی نمی باشد. وسعت کل حوضه آبخیز مورد مطالعه حدود ۱۷۶۶ کیلومتر مربع میباشد.

وجود حدود ۵۲  چشمه در منطقه و رودخانه های پر آب سبب گردیده حیات وحش در این منطقه مشکل کمبود آب نداشته باشند.

زمین شناسی:

از نقطه نظر زمین‌شناسی میتوان عنوان نمود که منطقه حفاظت شده جاجرود از نظر چینه‌شناسی، ژئومرفولوژی، حساسیت به فرسایش و نفوذپذیری وضعیت مناسبی را دارا بوده ولی منطقه از نظر تکتونیکی فعال میباشد که البته برای توسعه‌های زیست‌ محیطی مشکلی را ایجاد نخواهد نمود. موقعیت‌ منطقه‌ از نظر زون‌های زمین‌شناسی ایران‌ نشان‌ دهنده‌ قرارگیری محدوده‌ در زون‌ البرز و زیر زون‌ البرز مرکزی است‌. کوههای البرز شمال‌ تهران‌ متشکل‌ از یک سری راندگیها و چین‌های شرقی – غربی است‌ که‌ از محور مرکزی البرز کوه‌ بر رویهم‌ و به‌ سمت‌ خارج‌ (شمال‌ و جنوب‌) رانده‌ شده‌اند. شدت‌ تغییر شکل ها در دو کناره‌ شمالی (گسل‌ خزر) و جنوبی (گسل‌ شمالی تهران‌) به‌ بیشترین‌ مقدار خود میرسد و بلندی های البرز کوه‌ به‌ ترتیب‌ بر روی دشت‌ کناری خزر در شمال‌ و دشت‌ تهران‌ در جنوب‌ رانده‌ شده‌ است‌. روندهای ساختاری حاکم‌ بر محدوده‌ شامل‌ سطوح‌ چینه‌بندی، سطوح‌ دگرشیبی، درزه‌ها، گسل های راندگی و چین‌هاست‌. این محدوده‌ از نظر زمین‌شناسی ساختمانی فعال‌ میباشد و گسل ها و چین های زیادی در منطقه‌ وجود دارد که‌ روند غالب‌ گسل ها و روند محور چین ها عمدتا شرقی – غربی است‌. این‌ مسئله‌ کوتاه‌ شدگی عمومی منطقه‌ در جهت‌ عمود برروند گسل ها و محور چین‌ها را نشان‌ میدهد. فعالیت‌ تکتونیکی منطقه‌ بر حساسیت‌ سازندها نسبت‌ به‌ فرسایش‌ و نفوذپذیری واحدهای سنگی تاثیرگذارند که‌ این‌ پدیده‌ها بر توسعه‌ زیست‌ محیطی منطقه‌ اثر گذارند. از نظر چینه‌ شناسی سازندهای منطقه‌ از نظر جنس‌ و سن‌ بسیار متنوع‌ میباشند. ازقدیمی ترین‌ سازندهای متعلق‌ به‌ کامبرین‌ تا جوان‌ترین‌ سازندهای متعلق‌ به‌ کواترنر در منطقه‌ رخنمون‌ دارند. از نظر جنس‌ سنگهای رسوبی متنوع‌ (آهک، ماسه‌ سنگ‌، مارن‌، شیل‌) و سنگ های آذرین‌ وجود دارد.

از نظر حساسیت‌ سازندها نسبت‌ به‌ فرسایش‌ و رسوبزایی سازندها، سازندهای ماقبل‌ کواترنر به‌ پنج‌ رده‌ از رده‌ A (با ضریب‌ حساسیت‌ها و زیرها) تا رده‌ E (با ضریب‌حساسیت‌ ۱۳ و ۱۳ به‌ بالا) (از حساس‌ترین‌ تا مقاوم‌ترین‌) و واحدهای کوارتنر به‌ دو رده‌ شامل‌ رده‌ I یا رده‌ نسبتا حساس به‌ فرسایش‌ (با ضریب‌ حساسیت‌ حدود ۳) و رده‌ II یا رده‌نسبتا مقاوم‌ به‌ فرسایش‌ (با ضریب‌ حساسیت‌ حدود ۶) تقسیم‌بندی شدند. بیشتر مساحت‌ منطقه‌ از رده‌ C با حساسیت‌ متوسط به‌ فرسایش‌ و ضریب‌ حساسیت‌ ۷ تا ۹ و رده ‌E مقاوم‌ به‌ فرسایش‌ با ضریب‌ حساسیت‌ ۱۳ و ۱۳ به‌ بالا تشکیل‌ شده‌ است‌. از نظر نفوذپذیری واحدهای سنگ‌شناسی، سازندهای تراوائی سست‌ و سخت‌ مهم‌ از نظر منابع‌ آب‌ عمدتا در قسمت‌ شمال‌ و مرکز محدوه‌ متمرکز بوده‌، سازندهای تبخیری تخریب‌ کننده‌ کیفیت‌ شیمیایی منابع‌ آب‌ و سازندهای حساس‌ به‌ فرسایش‌ و تولید رسوب‌ و تخریب‌ کننده‌ کیفیت‌ فیزیکی منابع‌ آب‌ در قسمت‌ جنوب شرق‌ محدود متمرکز هستند. رده‌های با نفوذپذیری بالا نیز در شمال‌ غرب‌ و مرکز منطقه‌ یافت‌ میشوند.

پوشش گیاهی:

منطقه حفاظت شده جاجرود به دلیل نزدیکی به ناحیه گرمسیری ورامین از یک سو و متأثر از ارتفاعات البرز مرکزی از سوی دیگر و به دلیل داشتن پستی و بلندی های فراوان از نظر پوشش گیاهی دارای سیمای متفاوتی می باشد. در کل منطقه ۵۱۷ گونه گیاهی شناسایی شده است که متعلق به ۷۰ تیره گیاهی هستند. از این تعداد ۳۳۲ گونه معادل ۶۴% در ردیف گونه‌های گیاهی علفی چندساله، ۱۲۶ گونه معادل ۲۴% جزء گونه‌های یکساله، ۶ گونه از آنها معادل ۱% جزء گیاهان بوته‌ای و ۲۹ گونه معادل ۶% جزء گیاهان درختچه‌ای و ۲۴ گونه معادل ۵% در ردیف گیاهان درختی میباشد و این حالت بیانگر شرایط مناسب رویشی است، زیرا عناصر دائمی آن که اغلب از نوع خاردار و پشته‌ای بوده از نظر حفظ ذخائر ژنتیکی دارای اهمیت خاص میباشند اگرچه که بیانگر تخریب پوشش از نظر کمبود گونه‌های خوش خوراک و مناسب چرای دام میباشند.

الف: پوشش گیاهی منطقه گرمسیری: پوشش گیاهی این منطقه از جنوب به سمت ورامین گسترده است و به علت بارندگی اندک منطقه خشک با سیمای گیاهان کویری با تراکم اندک و پراکندگی نامنظم است. گونه‌های خشبی، خاردار و پاکوتاه که گاهی به صورت جوامع محدود نیز دیده میشوند.

به طور کلی گونه‌هائی که به طور مشخص قابل رویت هستند عبارتند از: گز، تاغ، قیچ، اسکنبیل، آشنان، جغجغه، آترپلکس، کاروان‌کش، پرند، کور، گون، درمنه، خار شتر و اسپند که در مناطق دشتی و کوه‌های خشک پراکنده‌اند.

ب: پوشش گیاهی کوهپایه‌ها: پوشش گیاهی استپی بیشتر کوهپایه‌ها و دامنه کوه‌ها را پوشانده است مانند ارتفاعات گویداغ که گونه‌هائی نظیر سیاه گینه، درمنه، ریش‌بز گونه‌های بالشتکی مانند کلاه میرحسن، گون و چوبک همراه با انواع گونه‌های خاردار و گونه‌هائی نظیر آویشن، قدومه، بومادران، کاکوتی، پونه کوهی و غیره دیده میشود.

ج: درختان و درختچه‌های منطقه: بقایای جنگل‌های بنه در ارتفاعات و تپه ماهورهای ارتفاعات باغشاه تا حدود یورد قشقائی و کریم چشمه جنوب یال زیرک چال نیز بطور نامنظم پراکنده‌اند و گونه‌هائی نظیر زالزالک، گوجه وحشی، زرشک، انجیر، شیرخشت و بادامک نیز بطور پراکنده مشاهده میشود. بعلاوه در قسمت‌هائی از پارک ملی خجیر و در ارتفاعات و در شیب دامنه‌ها مانند سروکوه، زیرک چال بارجمالی درخت ارس نیز بطور پراکنده به چشم می خورد.

گونه های شاخص جانوری:

پستانداران: منابع آب کافی، پناهگاه زیاد، و پوشش گیاهی متناسب با نیاز گونه ها، مجموعا زیستگاه مناسبی در دو پارک ملی خجیر و سرخه حصار و منطقه حفاظت شده جاجرود فراهم کرده است. به خصوص پارک ملی خجیر از جنبه های زیباشناختی، بوم شناسی، ژنتیکی، آموزشی، گردشگری و اجتماعی- اقتصادی ارزش های بسیار مهم بوده بطوریکه از بهترین زیستگاه های البرز مرکزی می باشد. پارک ملی سرخه حصار گرچه به دلیل عوامل تنش زای زیاد دستخوش تغییرات قرار گرفته اما همچنان از اهمیتی خاصی برخوردار است.

نکته مهم اینکه پستانداران‌ به‌ علت‌ وابستگی شدیدی که‌ به‌ زیستگاه‌ خود دارند اغلب‌ به‌ عنوان‌ معرف‌ زیستگاه‌ معرفی میگردند، از طرف‌ دیگر همین‌ وابستگی به‌ زیستگاه‌ باعث‌ گردیده‌ است‌ تا آنها در مقابل‌ تخریب‌های ایجاد شده‌ در زیستگاه‌ حساسیت‌ بیشتری از خود نشان‌دهند. از طرف‌ دیگر به‌ علت‌ قطع‌ ارتباط این‌ مجموعه‌ با مناطق‌ همجوار خود به‌ صورت‌ جزیره‌ای شده‌ و ‌پستانداران‌ این‌ منطقه‌ در رابطه با مهاجرت‌ها و جابجائی های عادی فصلی خود دچار مشکل نموده است.

تعداد گونه‌های موجود در هر یک از راسته‌ها به‌ شرح‌ زیر است‌:

۳ گونه‌ از راسته‌ حشره‌ خواران‌ Erinaceidae (خارپشت‌ اروپائی، حشره‌خور دورنگ‌، حشره‌خور دندان‌سفید)

۵ گونه‌ از راسته‌ خفاش‌ها Chiropter (خفاش‌ بال‌سفید، خفاش سبیل‌دار، خفاش‌گوش‌موشی کوچک، خفاش‌ گوش‌پهن، خفاش‌ دم‌ آزاد اروپائی)

۱۶ گونه‌ از راسته‌ جوندگان Rodentia (تشی، موش‌صحرائی، موش‌ قهوه‌ای، موش سیاه، موش خانگی، موش‌ ورامین، هامستر دم دراز، هامستر خاکستری، جرد ایرانی، جرد لیبی، ول‌ آبزی، ول‌ اجتماعی، ول‌ معمولی، ول‌ حفار افغانی، دوپای کوچک، دوپای ناشناخته)

۱ گونه‌ از راسته‌ خرگوشها Lagomorpha (خرگوش)‌‌

۹ گونه‌ از راسته‌ گوشتخواران‌ Carnivora (گرگ، شغال، روباه‌ معمولی، سمور، رودک، شنگ، کفتار، گربه‌ وحشی، پلنگ)‌

۴  گونه‌ از راسته‌ زوج‌ سمان‌ Artiodactyla (گراز، پازن، قوچ‌ وحشی، آهو)

پرندگان: پارک های ملی خجیر و سرخه‌ حصار و منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ جاجرود به‌ علت‌ دارا بودن‌ زیستگاههای مختلف‌ اعم‌ از رودخانه‌، کوهستان‌، استپ‌، دارستان‌، کشتزار، باغات‌ و همچنین‌ قرار گرفتن‌ در مسیر مهاجرت‌ تعداد زیادی از گونه‌های مهاجر از موقعیت‌ بسیارخوبی جهت‌ زندگی پرندگان‌ برخوردار میباشد و به‌ همین‌ دلیل‌ گونه‌های متنوعی از پرندگان‌ در زیستگاههای مختلف‌ آن‌ مشاهده‌ میگردند.

در مجموع‌ پرندگان پارک های ملی خجیر و سرخه حصار و منطقه حفاظت شده جاجرود ۱۱۵ گونه بوده‌ که‌ ۲۲٫۶ درصد پرندگان‌ ایران‌ را تشکیل‌ میدهد:

تعداد ۳۴ گونه‌ بومی (۲۹٫۵ درصد، پرندگانی از قبیل‌ کبک معمولی (Alectoris chukar) و تیهو (Ammoperdix griseogularis)

تعداد ۳۰ گونه مهاجر زمستان‌گذران‌‌ (۲۶درصد، پرندگانی از قبیل‌ اردک سرسبز (Anas platyrhynchos) خوتکا (Anas crecca) و نوک پهن‌ (Anas clipeata)

تعداد ۴۱ گونه‌ مهاجر تابستان‌ گذران‌ (۳۵٫۵ درصد، پرندگان‌ راسته‌ Passeriformes از قبیل‌ انواع‌ زردپره‌ (Emberiza) پری شاهرخ‌ Oriolus oriolus و پرندگان‌ دیگری مانند هدهد Upupa epops و سبز قبا Coracias garrulus)

تعداد ۷ گونه‌ عبوری‌ (۶درصد، بسیاری‌ از اردک‌ها نظیر فیلوش‌ (Anas acuta) وگیلار(Anus penelope) و پرندگان‌ شکاری‌ مانند عقاب‌ شاهی‌ (Aquila heliaca) از این‌گروه‌ می‌باشد)

تعداد ۳ گونه‌ رها شده‌ از قفس‌ (۲٫۵ درصد، این‌ پرندگان‌ که‌ شامل‌ طوطی‌ طوق‌ صورتی‌ (Psittacala krameri)، بلبل‌ خرما(Pycnonotus leucotis) و مینا (Acridotheres tristis) می‌باشند، بومی‌ منطقه‌ نبوده‌و توسط انسان‌ از مکان‌های‌ دیگر به‌ تهران‌ منتقل‌ گردیده‌ و رها شده‌اند. تعداد این‌ پرندگان‌روبه‌ افزایش‌ می‌باشد.

خزندگان: خزندگان در پارک های ملی خجیر و سرخه‌ حصار و منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ جاجرود تعداد ۲۷ گونه‌ خزنده‌ در منطقه‌ مورد مطالعه‌ شناسائی گردیده‌اند که‌ شامل‌ ۹ گونه‌ از راسته‌ سوسمارها ۱۷ گونه‌ از راسته‌ مارها و یک گونه‌ لاک پشت‌ میباشد.

گونه‌ شاخص‌ خزنده منطقه بزمجه‌ بیابانی تعیین گردیده است و البته‌ در منطقه‌ گونه‌های با اهمیت‌ دیگری نظیر لاکپشت‌ مهمیزدار غربی‌Testudo graeca  ibera وجود دارد که‌ علاوه‌ بر اینکه‌ حمایت‌ شده‌ میباشد در طبقه‌بندی  IUCN نیز تحت‌ عنوان‌ آسیب‌پذیر Valnerble قرار دارد. سایر گونه‌ های با اهمیت‌ دیگر از قبیل افعی البرزی Vipera ursine، افعی شاخدار، بزمجه دشتی در منطقه وجود دارند که در لیست ‌IUCN به عنوان گونه های در معرض‌ خطر انقراض‌ Endangered می باشند.

دوزیستان: در پارک های ملی خجیر و سرخه‌ حصار و منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ جاجرود دو گونه‌ دوزیست‌ بنام‌ وزغ‌ سبز Bufo viridis و قورباغه‌ معمولی                      Rama ridibunda ‌زندگی میکنند.

ماهیان: در این منطقه یک گونه‌ غیربومی بنام قزل‌ آلای رنگین‌کمان‌ Onchorynchus mykiss ‌و ۶ گونه‌ بومی وجود دارند که عبارتند از:‌

ماهی سیاه  Capoeta damascinas

ماهی سیاه  Capoeta aculeta

سس‌ ماهی (حمایت شده)  Barbus sp

‌سگ‌ ماهی جویباری  Noemachilus sp.

عروس‌ ماهی  Leuciscus cephalus

ماهی کولی   Alburnoides bipuntatus

تعارضات و تهدیدهای منطقه:

- ساخت و سازهای غیرمجاز.

- تعارضات و تصرفات پادگان ها و صنایع نظامی پارچین و هوافضا.

- تخریب حاصل از اجرای پروژه های ملی و احداث راه های دسترسی متعدد.

- حفر چاه های غیرمجاز در منطقه.

- شکار و صید غیرمجاز، ایجاد آتش سوزی عرصه های طبیعی و بکر.

- عدم ممیزی و کنترل ورود دام توسط منابع طبیعی و ورود دام های عبوری در فصولی از سال موجب بروز معضلات زیست محیطی و حفاظتی بیشماری گردیده است.

- ورود غیرمجاز مصالح و افزایش ساخت و ساز های غیرمجاز.

- احداث شهرک پردیس در مجاورت این منطقه و موضوع واگذاری اراضی حریم شهر پردیس به شرکت عمران شهر پردیس از سال ۷۶ از طریق منابع طبیعی بدون هماهنگی و اخذ نظریه زیست محیطی و در نتیجه توسعه تصرفات و احداث واحدهای صنعتی غیرمجاز در اراضی شرقی و شمالی در پلاک های سعید آباد، سنگ لشگری، اشترگردن، باغ کمیش، پوراز، کمرد و خسرو آباد که علاوه بر تخریب و تصرف زیستگاه با تخلیه پسآب ها و پسماندهای صنعتی موجبات آلودگی آب رودخانه حفاظت شده و آب شرب کلان شهر تهران نیز گردیده است.

- روستای ده ترکمن واقع در منطقه حفاظت شده جاجرود و حریم منطقه ۱۳ تهران بدلیل مجاورت با کلان شهر تهران و ارزش افزوده اراضی مورد هجوم متصرفین و ساخت و سازهای غیر مجاز قرارگرفته و مشکلات حفاظتی و زیست محیطی بیشماری را در برداشته است.

- توسعه ناموزون، بی رویه و بدون مجوز نواحی و مناطق صنعتی در حاشیه جنوبی منطقه و احداث روز افزون کارگاه های آلاینده و مزاحم ریخته گری و آبکاری باعث آلودگی و بر هم خوردن وضعیت اکولوژیک منطقه گردیده است.

- استقرار پادگان های نظامی و آموزشی و انجام مانور و پیاده روی در منطقه در حاشیه جنوبی از معضلات دیگر این منطقه محسوب میگردد.

- واگذاری اراضی منطقه از طریق منابع طبیعی و آبخیزداری به بهانه های متعدد بدون در نظر گرفتن مقررات حاکم بر مناطق چهارگانه و بدون هماهنگی با محیط زیست.

- فعالیت های معدنی غیر مجاز و تخریب بیش از اندازه زیستگاه ها.

-  برداشت سنگ و خاک از رودخانه و سایر مناطق.

-  تخلیه زباله در مناطق.

رخدادهای منطقه:

- دستگیری شکارچیان ۲ راس میش و بره وحشی در آذر ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)

برای مشاهده تصاویر منطقه حفاظت شده جاجرود به صفحه پارک ملی خجیر مراجعه نمایید

+40
-2
  

1 دیدگاه

  1. رضا می‌گوید:

    متاسفانه زیستگاهای منطقه حفاظت شده جاجرود به علت تغییر کاربری زمینها به مسکونی، نظامی، صنعتی و احداث راهها و … در حال نابودی می باشد. وحوش آن به حدود یک پنجم تقلیل یافته، پوشش گیاهی آن نیز به علت چرای مفرط دامها تضعیف شده و به علت حضور افراد عادی و دامداران امکان صدمه به حیوانات توسط شکارچیان و یا سگهای گله و حتی احتمال شیوع طاعون و دیگر بیماریهای دامی و نابودی کل وحوش نیز وجود دارد. وحوش به محیط امن و بی خطر نیاز دارند؛ به طوریکه برای آرامش حیوانات در برخی بخشهای پارکهای ملی، حتی محیط بانان هم اجازه ورود ندارند. آخرین پناهگاه وحوش قلل منطقه می باشد. در این منطقه کوه‌های خواسه‌بال، شش‌سفید، باجی گره، داردار و سولک زیستگاه گونه در معرض خطر پازن و کوه داردار نیز زیستگاه گونه حمایت شده پلنگ و آراکوه نیز محل زندگی گونه حمایت شده قوچ و میش می باشد. همچنین کوههای آراه‌کوه‌، سولک‌ ویعقوب‌ خان‌ دارای پوشش جنگلی پسته و بادام وحشی می باشد که بعنوان‌آثار طبیعی‌ ملی‌ نیز حائز اهمیت‌ و دارای ارزش‌های‌ حفاظتی‌ می‌باشند. با توجه به امنیت بالاتر در پارکهای ملی نسبت به مناطق حفاظت شده( مثلا در پارک ملی سرخ حصار وحوش تا نزدیک جاده هم می آیند)وهمچنین تقویت پوشش گیاهی وبالطبع افزایش وحوش و قدمت ۲۶۰ ساله حفاظتی منطقه و تخریب و تصرف بسیار در سالهای اخیر و در خطر بودن این زیستگاه متمرکز قله ای، این کوهها به انضمام زیستگاههای زمستانه شان ارزش تبدیل به پارک ملی را دارند. این کار با توجه به مساحت کم و بایر بودن و یا کیفیت پایین مراتع مزبور و همچنین مدیریت واحد پارکهای ملی سرخ حصار و خجیر و منطقه حفاظت شده جاجرود بار مالی چندانی ندارد. از سوی دیگر به علت وجود چشمه های بسیار و واقع شدن این منطقه در حوزه آبریز سدهای لتیان و ماملو، این ارتقاء می تواند در کیفیت و کمیت آب ورودی سدها هم اثر مطلوب داشته باشد.

    پر طرفدار Thumb up 23 Thumb down 0

پاسخ دادن به رضا لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>