منطقه حفاظت شده ورجین

 

مشخصات و شرایط جغرافیایی:

دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: منطقه ورجین قبل از پیروزی انقلاب یکی از شکارگاههای سلطنتی بوده و به صورت قرق سلطنتی حفاظت می شده است. این منطقه پس از پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۸ به سازمان حفاظت محیط زیست واگذار و در تاریخ ۱۳۶۱/۶/۲۱ بر اساس مصوبه شماره ۸۹ شورای عالی محیط زیست بعنوان منطقه حفاظت شده ورجین معرفی و با مساحت ۲۶۹۰۷ هکتار تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران قرار گرفت.

منطقه حفاظت شده ورجین در شمال شرق تهران واقع شده و از شمال با پارک ملی لار و از سمت شرق با منطقه حفاظت شده البرز مرکزی هم مرز است.

منطقه حفاظت شده ورجین دارای سیمایی کوهستانی بوده و حداکثر ارتفاع آن در داخل منطقه ۳۹۳۰، حداقل آن ۱۵۶۰ و ارتفاع متوسط آن ۲۶۶۴ متر محاسبه گردیده است.  بیشترین وسعت از نظر طبقه بندی ارتفاعی با قریب ۱۸/۷ کیلومترمربع مساحت (حدود ۷ درصد از کل مساحت منطقه)، مربوط به طبقه ارتفاعی ۲۳۰۰ تا ۲۲۰۰ متر میباشد.

شیب خالص رودخانه جاجرود در داخل منطقه حفاظت شده ورجین ۳/۸ درصد محاسبه شده است. از نظر طبقه بندی شیب بیشترین مساحت را در داخل منطقه محدوده شیب ۶۵-۳۰ درصد اشغال نموده است که بالغ بر ۱۴۶ کیلومتر مربع میباشد.

به لحاظ جاذبه های اکوتوریستی این منطقه یکی از زیباترین و پرجاذبه ترین مناطق در کنار کلان شهر تهران به شمار می آید. آب و هوای دلنشین، گونه های گیاهی و جانوری غنی و زیبا، رودخانه های پر آب، چشمه ها و ارتفاعات سرسبز از جمله جاذبه ها و چشم اندازهای طبیعی این منطقه به شمار میروند.

به لحاظ وضعیت اجتماعی و جوامع انسانی داخل منطقه حفاظت شده ورجین، بهره‌برداران روستایی معمولا از اواسط بهار تا اوایل مهرماه دامهای خود را در مراتع حریم روستاهای خویش نگهداری میکنند. این گروه از بهره‌برداران فاقد پروانه چرای انفرادی بوده و معمولا پروانه چرای دامهای این بهره‌برداران بصورت گروهی و یا به اسم شورای اسلامی روستا صادر شده ‌است.

اما دامداران هر روستا، مراتع متعلق به اعضای گروه یا روستا را بین خود تقسیم کرده‌اند. هر یک تا سه بهره‌بردار دارای سامان عرفی خاص هستند که این حد و مرز منحصرا توسط خودشان به رسمیت شناخته میشود و از نظر قوانین و مقررات موجود مراتع در تملک دولت و حق انتفاع از آن متعلق به کلیه اهالی روستا میباشد.

برخی از روستائیان که دارای مراتع بیش از نیاز دام‌های خود میباشند، آنها را به دامداران عشایری اجاره میدهند. عشایر کوچنده در یکدوره یکصد روزه (ازاواخر خردادماه تا اوایل مهرماه هر سال) از این منطقه به عنوان ییلاق استفاده می نمایند. اگرچه اداره امور این منطقه به عهده سازمان حفاظت محیط زیست است، اما اهالی دارای حقوق قانونی و عرفی پیرامون اراضی این منطقه هستند. این حقوق شامل مساکن و حریم آنها و اراضی زراعی و باغات میباشد و ضمنا تمامی مراتع منطقه در چهارچوب پروانه‌های چرای دام به شورای اسلامی و روستاهای منطقه و یا عشایر کوچنده دامدار محول گردیده ‌است. لذا بخش قابل توجهی از عرصه منطقه در شمار مستثنیات بوده و حق انتفاع از بقیه مناطق که عمدتا مراتع میباشد در چهارچوب پروانه‌های چرای دام به افراد واگذار شده ‌است.

چهار پاسگاه محیط بانی کلوگان، گلندوک، گرمابدر و زردبند حفاظت از این منطقه را به عهده دارند.

پوشش گیاهی:

چهره عمومی پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده ورجین را گندمیان و گون ها تشکیل می دهند و در محدوده جغرافیایی کمی از ارتفاعات جنوب غرب و غرب آن نیز تک درختهای ارس (سرو کوهی) و جامعه درختچه ای بادام تلخ (بادام کوهی) قابل مشاهده است.

از نظر تنوع گونه های گیاهی این منطقه نسبتا غنی می باشد و گونه های گیاهی غالب منطقه گیاهان ارتفاع پسند و گیاهانی است که اغلب روی شیبی تند قابلیت استقرار دارند و از نظر حفظ ذخایر ژنتیکی دارای اهمیت خاصی می باشند.

منطقه حفاظت شده ورجین در برگیرنده ۳۲ گونه از گیاهان انحصاری ایران است و از مهمترین گونه های گیاهی این منطقه می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
زرشک، گل گاوزبان، بومادران، درمنه کوهی، گل گندم، کنگر، شکر تیغال، شنگ بابویه، پیچک صحرائی، خاکشیر تلخ، ارمک (ریش بز)، پونه، مریم گلی، چای کوهی، لاله کوهی، جغجغک، ختمی و پنیرک.

گونه های شاخص جانوری:

محدوده امن منطقه حفاظت شده ورجین به دلیل شرایط خاص توپوگرافیک و آب و هوایی، پر تراکم ترین جمعیت قوچ و میش را دارا می باشد و می توان انواع زیر گونه های قوچ و میش در سطح استان تهران را در این منطقه مشاهده نمود.

از حیات وحش شاخص حیات وحش منطقه حفاظت شده ورجین می توان به گونه های زیر اشاره نمود:

پستانداران: قوچ و میش البرز مرکزی، کل و بز، پلنگ، خرس قهوه ای، گراز، گرگ، خرگوش، تشی، گربه وحشی، سیاه گوش، شغال، روباه، راسو، سمور، شنگ و کفتار.

پرندگان: پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی همانند حواصیل، خوتکا، اردک سرسبز، آبچیلیک، کاکائی، پرندگان شکاری خانواده عقاب ها و شاهین ها، کبک دری، کبک معمولی و بلدرچین.

خزندگان: لاک پشت مهمیزدار، مارآبی، مار آتشی، مار جعفری، گرگ مار، افعی پلنگی، گرزه مار، افعی البرزی و آگاما.

دوزیستان: قورباغه، وزغ و قورباغه درختی

ماهیها: قزل آلای خال قرمز، سیاه ماهی، عروس ماهی وزرده پر یا زردک.

تعارضات و تهدیدهای منطقه:

با توجه به اینکه منطقه ورجین یکی از ییلاقات استان بوده و دارای آب و هوایی مطبوع و خنک در ماه های گرم سال می باشد از گذشته مورد توجه شهرنشینان اطراف علی الخصوص تهرانیها می باشد که این امر مسائل و معضلات متعددی را برای منطقه به دنبال دارد که شامل موارد زیر میباشد:

•  تصرف اراضی ملی
•  آلودگی آب به واسطه وجود شهرها و روستاها در حاشیه رودخانه های تامین کننده آب شرب
•  ساخت و سازها و ویلا سازی های غیر مجاز
•  تخلیه فاضلاب مراکز پذیرایی و خدماتی در حاشیه رودخانه ها
•  تغییر کاربری اراضی بصورت غیر قانونی
•  ساخت و ساز های غیر مجاز در حریم رودخانه حفاظت شده جاجرود بر خلاف مصوبات شورای عالی امنیت ملی
•  شکار و صید غیر مجاز

تصاویر منطقه حفاظت شده ورجین:


+33
-4
  

3 دیدگاه

  1. علی اماده می‌گوید:

    همون طور که در تصویر معلومه به نظر من نزدیکی زیاد به شهر ومناطق مسکونی عامل اصلی تهدید حیات وحش این منطقسhttp://sedayetabiat.persianblog.ir/

    پر طرفدار Thumb up 15 Thumb down 4

  2. علی می‌گوید:

    سلام . رابطه مناسب با محیط زیست زندگی را لذت بخش تر میکند . حیات حق همه است

    پر طرفدار Thumb up 10 Thumb down 5

  3. MT می‌گوید:

    این منطقه بدون شک یکی از بهترین زیستگاه های سیاهگوش(لینکس) در ایران هست
    ولی متاسفانه هیچ گونه تحقیق ، مطالعه و برسی در مورد سیاهگوش(لینکس) در این منطقه انجام نگرفته

    داغ Thumb up 5 Thumb down 5

پاسخ دادن به علی اماده لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>