منطقه حفاظت شده بیجار

نقشه ماهواره ای:

 

مشخصات و شرایط جغرافیایی:

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: منطقه بیجار طی مصوبه شماره ۲۷۶ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۸۵/۱/۱۹ با وسعت ۳۱,۷۶۹ هکتار بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.

منطقه حفاظت شده بیجار در ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهر بیجار و جنوب شرقی تکاب در استان کردستان زیستگاه بسیاری از وحوش بوده و از پوشش گیاهی مناسبی برخوردار است.

تقریبا نیمی از منطقه را اراضی با شیب کمتر از ۱۲% تشکیل می دهد و بقیه منطقه اغلب به صورت تپه ماهوری می باشد. ارتفاع حداقل و حداکثر منطقه به ترتیب ۱۵۳۳ و ۲۱۸۷ متر می باشد.

اقلیم:

اقلیم منطقه حفاظت شده بیجار دارای آب و هوایی نیمه خشک است. به علت ارتفاع زیاد منطقه نسبت به سایر مناطق استان کردستان، اختلاف درجه حرارت سردترین روز سال با گرم ترین روز سال به ۷۹ درجه سانتی گراد می رسد. حداقل دما در منطقه مربوط به بهمن ماه با ۳۸ درجه سانتی گراد زیر صفر و حداکثر آن مربوط به ماه های تیر و مرداد با ۴۱ درجه سانتی گراد بالای صفر بوده است.

متوسط بارش سالیانه منطقه ۴۳۹ میلی متر است. طول مدت ماه های خشک منطقه به ۴ ماه می رسد و تعداد روزهای یخبندان منطقه ۱۶ روز می باشد.

دره های مهم منطقه شامل دره کمتاران، قزل اوزن، سید شهاب، حاج زاغه سی، وال و قم چقا می باشند.

رودخانه قزل اوزن حد جنوبی منطقه را طی می کند و در شمال منطقه رودخانه قم چقا جریان دارد.

منابع آب:

منابع آب منطقه را می توان به دو دسته شامل ۱-رودخانه و ۲-چشمه تقسیم بندی نمود.

الف ) رودخانه ها:

رودخانه قزل اوزن: این رودخانه که یکی از پر آب ترین رودخانه های استان کردستان می باشد در امتداد مرز جنوبی منطقه جریان دارد. آب این رودخانه از ارتفاعات چهل چشمه و منطقه سارال دیواندره سرچشمه می گیرد.

رودخانه قم چقا: این رودخانه در حد شمالی منطقه جریان داشته و به لحاظ نقش و اهمیت در منطقه همتراز با رودخانه قزل اوزن می باشد. این رودخانه از غرب به شرق جریان داشته و با بستری سنگلاخی یا سنگریزه ای از ارتفاعات زرنیخ و قره گل سرچشمه گرفته و پس از عبور از منطقه حفاظت شده بیجار و روستای بزرگ قم چقا در محلی به نام ولی بیک و خرابه چول ارخ به رودخانه گورانی تغییر نام داده که پس از عبور از قریه حیران تلو در قریه گل قشلاق به قزل اوزن می پیوندد.

ب ) چشمه های منطقه:

مهم ترین چشمه های واقع در منطقه که در فصل تابستان و پاییز برای حیات وحش منطقه دارای اهمیت حیاتی هستند به شرح زیر می باشند:

چشمه حاج زاغه سی: واقع در ارتفاعات سلیم کش
چشمه کله شیر: واقع در تپه ماهورهای شمال غرب روستای صلوات آباد
چشمه سید شهاب: واقع در دره های کوه سلیم (واقع در منطقه امن)
چشمه قره بلاغ: واقع در بالا دست جنوب روستای قره بلاغ در دامنه شمالی کوه سلیم
چشمه گچی بابا: واقع در دربند روستای متروکه گچی بابا
چشمه میه رژگه: واقع در دره میه رژگه در شمال روستای صلوات آباد
چشمه قاچاق: واقع در شمال روستای حسین آباد زردکمر
چشمه تپه شرف خان: واقع در دره شرف خان
چشمه کانی شفا: واقع در حاشیه روستای متروکه اوغلان میر احمد
چشمه کانی چایگ: واقع در شمال روستای آق داغ
چشمه دره آسیابان:‌ واقع در دربند روستای قم چقا
چشمه جوکوب: واقع در شرق روستای صلوات اباد
چشمه بن مرسی: واقع درحاشیه جنوبی منطقه امن سلیم

قلعه تاریخی “قم چقای” واقع در منطقه حفاظت شده بیجار از جادبه های گردشگری این منطقه بشمار میرود.

منطقه حفاظت شده بیجار به لحاظ تشکیلات اجرایی برای حفاظت دارای سه پاسگاه شامل یک واحد سرمحیط بانی در روستای صلوات آباد و دو واحد محیط بانی در روستای چشمه سنگین و قم چقای می باشد.

گونه های شاخص جانوری:

‪ ۳۰‬گونه پستاندار، ‪ ۱۴۰‬گونه پرنده و ‪ ۲۰‬ گونه خزنده در این منطقه شناسایی شده است.

پستانداران: تاکنون در منطقه حفاظت شده بیجار ۱۹ گونه و ۱۷ جنس در ۱۰ خانواده از پستانداران شناسایی شده اند که به نظر می رسد تعداد پستانداران منطقه بیشتر از این باشد.

بارزترین گونه منطقه قوچ و میش ارمنی می باشد که جمعیت قابل ملاحظه ای از آن در منطقه زیست می نماید. از دیگر گونه های شاخص منطقه می توان به شنگ، گربه وحشی، کفتار، گرگ، گراز و روباه اشاره نمود.

این منطقه در سنوات گذشته زیستگاه آهو بوده است که نسل آن در این منطقه منقرض گردیده است. در این رابطه توسط اداره کل محیط زیست کردستان تلاش هایی جهت احیا و رهاسازی این گونه شروع گردیده است.

پرندگان: جمعیت زیادی از خانواده های مختلف پرندگان در منطقه حفاظت شده بیجار زیست می نمایند که متاسفانه تاکنون مطالعه جامعی در این خصوص انجام نشده است اما بر اساس اطلاعات موجود مربوط به مشاهدات پراکنده کارشناسان تاکنون ۸۵ گونه متعلق به ۲۲ خانواده از پرندگان در این منطقه شناسایی شده اند. از پرندگان شاخص منطقه می توان از عقاب طلایی ، لیل، بالابان،‌ شاهین، کبک، باقرقره و … نام برد.

آبزیان: در منطقه حفاظت شده بیجار دو رودخانه قزل اوزن و قم چقا محل مناسبی برای زیست، تخم ریزی و تغذیه آبزیان به خصوص ماهیان به شمار می روند. مهم ترین گونه های آبزی مشاهده شده در منطقه عبارتند از: سیاه ماهی معمولی، سیاه ماهی خالدار، عروس ماهی، سس ماهی کلفت لب، سس ماهی معمولی، ماهی اسپله، ماهی کولی، لاک پشت آبی، مار آبی، خرچنگ گر

از گونه های شاخص جانوری منطقه حفاظت شده بیجار می توان از قوچ ومیش ارمنی، شنگ، گربه وحشی، کفتار، گرگ، گراز، روباه، انواع خزندگان و … نام برد. این منطقه در سنوات گذشته زیستگاه آهو بوده است که نسل آن در این منطقه منقرض گردیده است. در این رابطه توسط اداره کل محیط زیست کردستان تلاش هایی جهت احیا و رها سازی این گونه شروع گردیده است.

تاکنون مطالعه جامعی درخصوص خزندگان و دوزیستان این منطقه انجام نشده است.

پوشش گیاهی:

در حال حاضر ۱۳۷ گونه گیاهی در منطقه حفاظت شده بیجار شناسایی شده است. گونه گیاهی پرانگوس یا به زبان محلی جاشیر از گونه‌های گیاهی تازه شناسایی شده منطقه حفاظت شده بیجار است.

در کل تیپ گیاهی غالب منطقه تیپ مرتعی است ولی در این منطقه به صورت پراکنده پوشش های درختچه ای نظیر بادام، آلوچه وحشی، دافنه و سراسوس نیز مشاهده می گردد.

رخدادهای منطقه:

- به دنبال افزایش تعداد گرگ، در اردیبهشت ۱۳۹۱ یک دختر شش ساله از اهالی روستای قزل کند اولیا در حاشیه منطقه حفاظت شده بیجار توسط گرگ ها کشته شد.

- سایت تکثیر و پرورشی در دو فاز ۲۰ و ۴۰ هکتاری جهت احیاء و نگهداری گوزن زرد ایرانی و آهو در این منطقه احداث شده است که هم اکنون (خرداد ۱۳۹۲) ۲۵ راس آهو و ۸ گوزن زرد ایرانی در آن نگهداری می شود و در صورت ازدیاد جمعیت، گوزن به جنگل های بانه و مریوان و آهو در مناطق حفاظت شده بیجار رهاسازی خواهند شد. با تولد یک گوساله گوزن زرد ایرانی در اردیبهشت ۱۳۹۲، تعداد گوزن های سایت منطقه حفاظت شده بیجار به ۸ راس افزایش یافت.

- در خردادماه ۱۳۹۲ به دنبال حمله گله ای گرگ به یک راس میش وحشی و شکار آن، بره این میش در جریان فرار از چنگال گرگ ها به دره ای سقوط کرده و دچار شکستگی از ناحیهه پا می شود. این بره توسط محیط بان هوشنگ رستم زاده از نیروهای محیط بانی قم چای نجات می یابد.

تعارضات و تهدیدهای منطقه:

در حال حاضر چهار عامل اساسی شکار بیرویه توسط عامل انسانی، تخریب زیستگاه، چرای بیرویه و تبدیل زمین‌های مرتعی به زراعی از عوامل عمده تهدید و تاثیرگذار در منطقه حفاظت شده بیجار است.

تصاویر منطقه حفاظت شده بیجار:


+432
-3
  

4 دیدگاه

  1. آرمان قائمی می‌گوید:

    همانگونه که خودتان مستحضرید شکار غیر قانونی , چرای بیرویه و از بین بردن مراتع وتبدیل آنها به زمین کشاورزی از عمده ترین تهدیدهای منطقه حفاظت شده بیجار میباشند که امید است با مدیریت صحیح این مشکلات مرتفع شوند در ضمن این منطقه نیاز ضروری به تحقیقات تکمیلی دارد که امیدواریم به همت خود سازمان و همکاری با مراکز دانشگاهی برطرف گردد. ایجاد رشته ای مرتبط با محیط زیست در یکی از دانشگاههای بیجار میتواند کمک موثری در جهت حمایت از منطقه حفاظت شده و درکل تمامیت محیط زیست باشد.

    پر طرفدار Thumb up 24 Thumb down 2

  2. علی می‌گوید:

    جناب آقای قائمی در تصدق صحبت های شما، بله متاسفانه به نکات مثبت و مفی به درستی اشاره فرمودین، تحقیقات علمی در مورد منطقه حفاظت شده بیجار بطور جامع و دقیق صورت توسط دانشجو اساتید ارجمند دانشگاه محیط زیست انجام شده، برای مثال شما میتونید با مراجعه به کتابخانه دانشگاه و پروژه کارشناسی آقای صالحی با موضوع ارزیابی زیستگاه قوچ و میش ارمنی در منطقه حفاظت شده بیجار که با سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) و مطلوبیت زیستگاه هم با متد MAXENT (آنتروپی بیشینه) انجام گرفته. و سایر موضوعات
    امیدواریم بیشتر به این تحقیقات توجه بشه و بکار گرفته بشن، همچنین توجه و همکاری با محققین در این رابطه موٍثر هستش

    پر طرفدار Thumb up 12 Thumb down 0

  3. امید قاضی زاده می‌گوید:

    سلام من میخوام چند تا کبک بیارم آزادشون کنم
    آدرس و تلفن محیط بانی را میخواستم
    لطفا با من تماس بگیرید
    سپاسگذارم

    پر طرفدار Thumb up 17 Thumb down 4

پاسخ دادن به آرمان قائمی لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>