پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew): منطقه بزقوش طی مصوبه شماره ۳۲۴ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۸۹/۹/۲۲ بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.

منطقه حفاظت شده سنگ مس با مساحت ۱۰,۳۱۶ هکتار در شرق استان کرمان در ۲۰۵ کیلومتری جنوب شرق مرکز استان و در ۳۰ کیلومتری جنوب شهرستان بم قرار دارد.

دامنه تغییرات ارتفاع از سطح دریا:

حداکثر ارتفاع این منطقه ۳۴۶۰ متر مربوط به قله کوه سنگ مس (قدمگاه) و حداقل ارتفاع ۱۵۵۰ متر در حوالی دشت تلبور می باشد.

اقلیم:

با توجه به قرار گیری بخش شمالی منطقه در حاشیه کویر گرم و خشک لوت و بخش جنوبی به نواحی کوهستانی، اقلیم منطقه بری، خیلی خشک، نیمه گرم تا خنک بوده و دارای تابستان های گرم و خشک و زمستان های معتدل می باشد.

از جمله نکات قابل توجه در خصوص سیمای طبیعی منطقه پیشنهادی سنگ مس می توان به تغییرات ارتفاعی زیستگاه و استقرار پوشش گیاهی اشاره داشت. وجود اراضی کویری، ریگ زار و شوره زار در حد فاصل شهر بم تا ابتدای منطقه یعنی دشت های آدوری و تلبور که فاقد هر گونه پوشش گیاهی بوده و سپس در تپه ماهورهای بخش شمالی و غربی شاهد استقرار انواع گونه های علفی بخصوص درمنه و گون و در نهایت رویش انواع درختان جنگلی در بخش های کوهستانی اشاره داشت.

زمین شناسی:

در خصوص زمین شناسی منطقه لازم به ذکر است که ۵۰ درصد رسوبات در ارتباط به ائوسن بوده که رسوبات گرانودیوریتی، سیلتستون، داسیت و ریوداسیت را شامل می شود. در بخش های شمالی رسوبات ترشیری – پالئوژن با ساختار بادبزنی مشاهده شده که شامل لاواهای آندزیتی، آگلومرا، کنگلومرا و مقدار کمی رسوبات ولکانیکی می باشد باقیمانده رسوبات در ارتباط با دوره کرتاسه فوقانی بوده و آهک های تراورتنی، لیمونیتی و پیروکلاستیک ها و مقدار کمی رسوبات لیتوکلاستیک ها می باشد.

شیب عمدتاً بین ۰ تا ۱۴ درصد و در بخش های جنوبی و غربی شیب غالب ۱۴ تا ۳۸ درصد می باشد. جهت غالب شمال غرب به سمت شمال شرق بوده و در قسمت های غرب، جنوب غرب و جنوب شرق شیب تغییر کرده و به سمت شمال غرب تا جنوب شرق تغییر می کند.

منابع آبی:

در ضلع غربی منطقه رودخانه دائمی آدوری واقع بوده و همچنین قنات کهنو به همراه تعدادی چشمه در داخل منطقه و همچنین چشمه آب گرم سید در حاشیه منطقه، باعث عدم وجود مشکل آبی در این منطقه شده است.

پوشش گیاهی:

تیپ گیاهی:

بخش های دشتی منطقه دارای تیپ گیاهی درمنه – گون (Artemisia aucheri – Astragalus glaucacanthes) بوده و در نواحی مرتفع تیپ کیکم – قوسک (Acer persicum – Amygdalus eburnea) ، بادام – گون (Amygdalus sp. – Astragalus sp.) و ارس( Juniperus sp.) از جمله تیپ های غالب محسوب می گردند.

درصد پوشش گیاهی:

۶۰ درصد اراضی مرتعی با تراکم تاج پوشش گیاهی یکساله و چند ساله بین ۲۵ تا ۵۰ درصد، ۳۷ درصد اراضی مرتعی با تراکم تاج پوشش گیاهی یکساله و چند ساله بین ۵ تا ۲۵ درصد، ۳ درصد اراضی جنگلی با تراکم تاج پوشش بین ۵ تا ۲۵ درصد به صورت پراکنده در منطقه دیده می شود.

گونه های شاخص جانوری:

منطقه پیشنهادی سنگ مس در سه دهه قبل دارای کله های چند صدتایی از کل و بز و قوچ و میش بوده که متاسفانه به دلیل نا امنی های چند دهه ا خیر در حال حاضر تمامی قوچ و میش منطقه از بین رفته ولی با تلاش های محیط بانان منطقه، جمعیت کل و بز رو به احیاء می باشد. (حدود ۶۰۰ عدد)

همچنین در چند سال اخیر جمعیت گوشتخواران اعم از پلنگ، گرگ، شغال و روباه نیز رو به افزایش گذاشته است که باعث تضاد منافع با دامداران منطقه شده است.

شاخص ترین دگونه جانوری سنگ مس خرس سیاه آسیائی است. در سال های اخیر بومیان منطقه بصورت موردی حضور حداقل یک خرس سیاه را در بخش های شمالی منطقه تائید می نمایند.

گونه های جانوری این منطقه عبارتند از: خرس سیاه آسیائی، پلنگ، گرگ، روباه ، شغال، جبیر، کل و بز، تشی، سمور سنگی، کبک، تیهو، هوبره (مهاجر) و …

جوامع محلی:

الف) جمعیت مناطق مسکونی داخل: تنها سه آبادی در داخل منطقه واقع شده است که در حال حاضر آبادی مزین متروکه و آبادی های مقو و گروه دارای ۲ خانوار می باشند.

ب) روش عمده امرار معاش جوامع: عمدتاً کشاورزی و بعضاً دامداری. شایان ذکر است در مجموع ۱۰۰۰ راس دام از منطقه به صورت فصلی بهره برداری می نمایند.

ج) وضعیت وابستگی جوامع محلی به منابع موجود در منطقه: تنها  کمتر از ۲۰ خانوار عشایر در فصل تابستان وابسته به مراتع منطقه می باشند.

تعارضات و تهدیدها:

شکار غیر مجاز و کوچ حیات وحش به واسطه ورود احشام، تخریب جنگل ها و بوته کنی از جمله عوامل آسیب رسان منطقه می باشند.

تصاویر: