نقشه ماهواره ای:

 

مشخصات و شرایط جغرافیایی:

دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: منطقه گنو در سال ۱۹۷۰ – ۱۹۷۳ بعنوان پارک ملی، در ماه ژوئن سال ۱۹۷۶ بعنوان زخیره گاه زیست کره پذیرفته شد و متاسفانه مصوبه شماره ۳۵۶ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۸۹/۹/۲۲ با وسعت ۴۱۷۳۰ هکتار به درجه پایین تر بعنوان منطقه حفاظت شده تنزل کرد.

منطقه حفاظت شده گنو از نظر مکانی در استان هرمزگان در شمال غربی شهر بندرعباس قرار گرفته و جاده اصلی بندرعباس به سیرجان از شرق و جاده اصلی بندرعباس به بندرلنگه از جنوب آن میگذرد.

منطقه حفاظت شده گنو متشکل از پیکره ای کوهستانی است که درگستره ای از دشتها و تپه ماهورهای باز قرار گرفته است. نوسانات ارتفاعی آن به دلیل وجود کوههای فرعی بسیار زیاد است. به علاوه از دشت تا قله کوه گنو دامنه تغییرات ارتفاعی از سطح دریابین ۵۰ الی ۲۳۴۷ متر متفاوت میباشد.

وضعیت طبیعی: منطقه حفاظت شده گنو از یک رشته کوه اصلی به نام کوه گنو که بردشت خلیج فارس تسلطی چشمگیر دارد تشکیل یافته است. پیرامون این کوه را در ضلع شرقی و جنوبی آن اغلب اراضی کم شیب و دشتی و در بخش های شمالی و غربی تپه ماهورهای کم ارتفاع فرا گرفته اند. رشته کوه گنو و کوه های فرعی آن اغلب در جهت شرقی – غربی کشیده شده اند.

کوه ها دارای دامنه های بلند و بسیار پرشیب هستند. بلندی این کوه ها از حاشیه به سمت مرکز از ارتفاع ۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا شروع شده و به تدریج رو به افزایش میگذارند. کوه ها کمتر دارای دامنه های ملایم بوده و اغلب دارای بریدگی پرشیب، دیواره های عمودی، پرتگاه ها و دره های عمیق هستند. این نوع پستی و بلندی امکان به وجود آمدن میکروکلیمای محلی را در سطح منطقه گسترش داده و در شکل گیری برخی از رویش های ویژه، تشدید سرسبزی و تنوع رویش های گیاهی موثر واقع میشوند.

پوشش گیاهی:

فلور کوه گنو متجاوز از ۳۶۰ گونه از گیاهان آوندی است که معدودی از آنها را سرخس ها و بازدانگان و قسمت عمده آن را گیاهان گلدار تشکیل میدهند. همان گونه که معمول مناطق خشک و بیابانی است، دو گروه بوته های چوبی و درختچه ها و گیاهان کوتاه عمر یکساله از بیشترین تنوع برخوردارند. گیاهان یکساله کوتاه عمر، قادرند به سرعت رشد نموده و درطی دوره کوتاه مرطوب و بارانی، چرخه حیاتی خود را کامل نماید و معمولا دوره طولانی خشکی را به صورت دانه سپری میکنند. درختچه ها و بوته های چوبی نیز قادرند با ایجاد شبکه ریشه ای وسیع و عمیق از رطوبت اعماق خاک استفاده نموده و دوره خشکی را تحمل نمایند.

ازنظر جغرافیائی گیاهی، فلور کوه گنو متعلق به دو پهنه رویشی صحا راسندی و ایرانو تورانی است. هرچند گاهی اوقات یک یا چند عنصر از سایر پهنه ها ی گیاهی در بین گیاهان گنو یافت میشود. به علت موقعیت بینابینی کوه گنو در بین دو پهنه اصلی یاد شده و بدلیل تغییرات ارتفاعی سریع از سطح دریا که تا بیش از ۲۳۰۰ متر میرسد و ایجاد میکروکلیماهای متفاوت در جهات جغرافیایی، دره ها و شیب ها، این منطقه از نظر جغرافیای گیاهی، با ویژگیها و تنوع چشمگیری مواجه شده است.

در یک نگاه، به سهولت سه طبقه متمایز رویشی با حضور آکاسیا و پرخ در دامنه ها، بادام کوهی در ارتفاعات میانی و ارس در قلل و ارتفاعات فوقانی، قابل تشخیص اند.

منطقه حفاظت شده گنو پناهگاه شماری از گیاهان انحصاری ایران است که رویشگاه برخی از آنها فقط به کوه گنو محدود میشود. گیاهان انحصاری ایران که در کوه گنو یافت میشود عبارتند از:

Wendelboi ،Onobrychis ،Rechingerorum ،Kickxia ،Chamophytica ،Isat ،Raphanifolia ،Fortuynia ،Garcini ، Donysia ،Revolute ،Andrachne ،Amygdalus ،Merxmmuelleri

Mentha ،Mozaffariani ،Zhumeria ،Majdae ،Rosularia، Modecta ،Pterocephalus

گونه های شاخص جانوری:

۱) بی مهرگان:

از بی مهرگان میتوان حلزون های آبی و خشکی زی و برخی از کرم ها که به ویژه در اطراف چشمه های منطقه حفاظت شده یافت میشوند اشاره کرد ولی بی شک، قسمت اعظم بی مهرگان منطقه را بندپایان خصوصا حشرات تشکیل میدهند. درمیان بند پایان گونه های چندی از شبه عقرب ها و عقرب ها از کوه گنو شناسایی و معرفی شده اند.

علاوه بر دو گروه فوق تعدادی رطیل (رده Solifugae) و عنکبوتیان (رده Aranae) در منطقه حفاظت شده گنو یافت میشوند که تعیین گونه های آنها نیاز به مطالعات گسترده تر و تخصصی تر دارد. از رده حشرات (insecta) راسته های مختلفی درمنطقه حفاظت شده گنو یافت میشوند که عبارتند از:

راست بالان، سخت بال پوشان، پروانگان، زنبوران و دوبالان

۲) مهره داران:

مهره داران منطقه حفاظت شده گنو شامل ماهیان، دوزیستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران است.

ماهیان: ماهی آفانیوس گینوئیس (Aphanius guinois) تنها ماهی آب های داخل منطقه حفاظت شده گنو محسوب میشود و درجهان منحصر به آب گرم گنو است.

دوزیستان: دوزیستان منطقه حفاظت شده گنو را حدود ۵ گونه از وزغ ها و قورباغه ها تشکیل میدهند که عمدتا درآب های راکد اطراف رودخانه ها و چشمه های منطقه یافت میشوند.

خزندگان: خزندگان منطقه حفاظت شده گنو نسبت به دوزیستان از تنوع بیشتری برخوردارند و به دو گروه مارمولک ها و مارها تعلق دارند. که از جمله میتوان به مار قیطانی و مار جعفری اشاره کرد.

پرندگان: پرندگان منطقه حفاظت شده گنو اساسا از پرندگان درخت زی و بوته زی تشکیل شده اند که معمولا جزء سبک بالان (Passeriforme) محسوب میشوند ولی درعین حال تعدادی از پرندگان شکارگر مانند هما و دلیجه و پرندگان خشکی زی نظیر کبک و تیهو در بین مجموعه پرندگان کوه گنو دیده میشود. امروزه با کاهش وسعت منطقه و کم شدن مناطق دشتی پرندگانی نظیر جیرفتی، دراج، هوبره و کوکر که سابقا در منطقه گزارش شده بودند دیگر یافت نمیشود.

از دیگر پــرندگان چکاوک ها، چلچله ها، دم جنبانک ها، انواع سنگ چشم، انواع سسک ها، سهره و پرندگان خانواده توکا در منطقه یافت میشوند.

پستانداران: پستانداران منطقه حفاظت شده گنو گرچه ازگونه های استثنایی محسوب نمیشوند و عموما در سایـــر گستره های طبیعی نیز یافت میشوند اما از تنوع قابل توجهی برخوردارند. درگذشته های نه چندان دور دشت های بوته زاری منطقه زیستگاه گونه حمایت شده جبیر بود و جمعیت قابل ملاحظه ایی از این گونه در خطر تهدید در گله های متعدد در آن پراکنده بودند اما گسترش روستاها و تغییر و تبدیل اراضی طبیعی در دو دهه اخیر هیچگونه تضمینی برای بقاء این گونه باقی نگذاشته است. هنوز هم تعداد اندکی جبیر در این منطقه زندگی می کنند.

تپه ها و ارتفاعات قابل دسترس منطقه حفاظت شده گنو و پستی بلندی های پیرامون آن زیستگاهی مناسب برای قوچ و میش بوده و آثار گله های بزرگ این گونه هنوز از خاطره ها محو نشده است. اما گنو به عنوان زیستگاه قوچ و میش امروزه اعتبار گذشته را ندارد. در مقابل کوه های صخره ای و غیرقابل دسترس این منطقه آخرین بقایای جمعیت بز و پازن را در خود پناه داده اند. در گستره سخت کوهستانی گنو هنوز هم میتوان این گونه را یافت.

پلنگ، کفتار، گرگ، روباه، شغال، تشی و خرگوش از دیگر گونه های پستانداران منطقه به شمار می روند.

رخدادهای منطقه:

شهریار میرزاده محیطبان ۳۰ ساله منطقه حفاظت شده گنو هنگام مراجعه به محل کار خود در اثر سانحه رانندگی درگذشت (لینک مرتبط)

انتقال ۳ راس جبیر از منطقه حفاظت شده گنو به پارک ملی نایبند در مردادماه ۱۳۹۱ (لینک مرتبط)

برای نخستین بار در دیماه ۱۳۹۱ از پلنگ ایرانی در منطقه حفاظت شده گنو تصویر برداری شد (لینک مرتبط)

رها سازی یک قطعه شاه بوف توسط محیط بانان در تاریخ ۱۳۹۱/۱۰/۱۷ در منطقه حفاظت شده گنو (لینک مرتبط)

تصاویر منطقه حفاظت شده گنو:

تصویر ثبت شده از پلنگ توسط دوربین تله ای دیماه ۱۳۹۱

رهاسازی شاه بوف

رهاسازی شاه بوف