منطقه حفاظت شده جزایر فارور

 

مشخصات و شرایط جغرافیایی منطقه حفاظت شده فارور (جزایر فارور و بنی فارور):

دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: جزایر فارور و بنی فارور طی مصوبه شماره ۱۱۲ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۶۶/۳/۲۰ با مساحت ۲۸۴۸ بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.

درسال ۱۹۹۵ جزیره فارور به عنوان نمونه مطلوبی از جزایر صخره ای فرا کرانه ای خلیج فارس برای حمایت از کلنی های نسل آور پرستوی دریایی به شبکه تالابهای مهم خاورمیانه معرفی گردیده و جایگاه حفاظت شده جزیره فارور دربین مناطق حفاظت شده کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و اهمیت آن نیز مرتبا مورد تائید قرار گرفته به همین جهت هرگونه دخل و تصرف و یا فعالیت در این جزیره باید با نظر سازمان محیط زیست باشد.

وجود گونه هایی مانند جبیر Gazella dorcas که جزو گونه های حمایت شده و در معرض انقراض می باشد و همچنین پرندگانی چون عقاب ماهیگیر pandion naliaetus که برروی درختان و صخره های ساحلی و پرتگاهی مشرف به دریا اقدام به لانه سازی می کند. و نقش این جزیره به عنوان یکی از نقاط مطلوب برای تغذیه، استراحت و تجدید قوای پرندگان مهاجر در حال عبور از روی خلیج فارس و همچنین انتخاب آن به عنوان زیستگاه زمستانه یا تابستانه ازسوی پرندگان به اهمیت مدیریت صحیح و حفاظت هرچه بیشتر از این جزیره می افزاید

جزیره فارور جزو استان هرمزگان، تابع شهرستان ابوموسی و دهستان تنب می باشد. این جزیره در فاصله ۳۶ مایلی (Km67) شهر ابوموسی و همچنین در فاصله ۱۴۱ مایلی (Km 262) بندرعباس و km 57 از جزیره کیش و ۲۴مایلی (km 45) شهر بندرلنگه قرار گرفته است. فاصله آن تا نزدیکترین نقطه پهنه خشکی کشور (راس بستانه) درحدود ۲۲ کیلومتر است.

دامنه تغییرات ارتفاع بین صفر تا ۱۴ متر از سطح دریای آزاد متغیر است.

آب و هوا و اقلیم: جزیره فارور جزو نواحی گرم و مرطوب است و رطوبت هوا در آن به نسبت بالا میباشد. میانگین دمای سالانه آن ۲۷ درجه سانتیگراد بوده، تابستان های بسیار گرمی داشته و دمای آن در این فصل به ۴۵ درجه سانتی گراد تا ۴۷  درجه سانتی گراد نیز می رسد. در زمستان دمای آن همیشه بالاتر از ۱۰ درجه سانتی گراد است.

میزان متوسط بارندگی سالیانه در جزیره فارور در حدود ۲۰۰ میلی متر می باشد که در مدت زمان کم و به صورت رگبار نازل می شود.

زمین شناسی: جزیره فارور در اصطلاح زمین شناسی، گنبد نمکی بزرگی است که از اعماق زمین تحت تاثیر عوامل خاص زمین شناسی به بالا رانده شده و پس از قطع طبقات زمین به صورت گنبدی از کف دریا خارج شده است.

عناصر تشکیل دهنده این مجموعه عبارتند از سنگ های رسوبی نظیر آهک های سیاه گچ، نمک و مواد آذرین مانند بازالت، تراکیت، ریولیت و کانی های مختلف است. جزیره فارور بر اساس نقشه تکتونیک ایـران، در محدوده یکی از فعالترین کمربندهای زلزله خیز جهان قرار گرفته و بارها در جریان و مسیر زلزله های شدیدی که نواحی جنوبی ایران را به لرزه درآورده است قرارداشته است.

توپوگرافی: جزیره فارور از یک توده ارتفاعات آتشفشانی و رسوبی تشکیل شده است و به طور کلی جزیره ای تپه ماهـــــوری با ارتفاعات صخره ای که در مسیرهای مختلفی کشیده شده است و درمیان این ارتفاعات دره هایی بوجود آمده اند.

مرتفع ترین قسمت جزیره فارور، تپه ماهورهای مرکزی جزیره می باشند، بزرگترین نقطه ارتفاعی جزیره با ارتفاع ۱۴۵ متر در این ناحیه قرار گرفته است.

جزیره فارور بطور کلی درحاشیه کناره ها و دارای بریدگی های فراوانی است که بیشتر متصل به دامنه کوهها است. این وضع درضلع شرقی جزیره بیشتر دیده می شود.

عمق آب درکرانه جنوبی جزیره کمتر و در کرانه های شمالی و شرقی و غربی عمق آب به ۳۰ متر نیز می رسد که نشانگر ارتفاع زیاد صخره های ساحلی نسبت به بستر دریا می باشد. ضمنا در ناحیه غربی جزیره چند تخته سنگ نیز در نزدیکی سواحل جزیره سر از آب بیرون آورده اند که در واقع امتداد ارتفاع جزیره در داخل دریا محسوب می شود.

خاک شناسی: خاک در این جزیره فقط در کف دره ها و ضلع جنوبی جزیره که دشت همواری وجود دارد، یافت می شـــــود. اکثر نواحی جزیره پوشیده از سنگهای فرسایش یافته و خرد شده می باشد و خاکهای کف دره های نیز در واقع خاکهای آبرفتی می باشد. عمق خاک در این نواحی کم و درشت دانه و دارای مقداری هوموس می باشد که از لاشبرگ گیاهان فراوان موجود در کف دره ها بوجود آمده است.

در ناحیه جنوبی دشت نسبتا همواری وجود دارد که باعث شده خاکهای این منطقه توسط باران شسته نشده، در گذشته در این نواحی زراعت انجام می شده است. خاک در این منطقه بیشتر شنی – رسی بوده و دارای عمق متوسط  و مواد آلی آن بسیار ناچیز است.

پوشش گیاهی:

جزیره فارور همانند جزایر دیگر خلیج فارس دارای فلور (پوشش گیاهی) گرمسیری خلیج – عمان می باشد. پوشش گیاهی جزیره را گیاهان علفی و درختچه ای و درختی تشکیل می دهند که با شرایط اقلیمی و زیستی این منطقه سازگار شده و بعضا برخی از این گونه ها در سال های اخیر به جزیره آورده شده است.

گونه غالب جزیره فارور نوعی درخت آکاسیا به نام Acasia tortilis می باشد که در تمام سطح جزیره پراکنده بوده و تعداد و تراکم آن درکف دره های بسیار زیادتر از نواحی دیگر میباشد. این درختان که به نام آکاسیای چتری نیز معروف می باشد منبع اصلی تغذیه جبیرها در جزیره در فصول خشک می باشند. از دیگر گیاهان جزیره می توان به درخت کهور پاکستانی یا Prosopis Juliflora اشاره نمود که در سالهای اخیر وارد جزیره شده است. به دلیل توانایی این گونه در مغلوب نمودن گونه آکاسیای چتری و پوشاندن سطح جزیره در آینده ای نه چندان دور می تواند خسارات جبران ناپذیری به حیات وحش جزیره که از آکاسیای چتری به عنوان منبع اصلی تغذیه استفاده می کنند وارد کند.

گونه های شاخص جانوری:

پستانداران: تنها پستاندار بزرگی که در جزیره فارور زیست می کند جبیر با اسم علمی Gazella dorcas میباشد که از زوج سمها بوده و جثه ای کوچکتر و ظریفتر از آهو دارد. شاخ در هر دو جنس نر و ماده دیده می شود ولی شاخ جنس نر کمی بلندتر و کلفت تر از جنس ماده است. ازگیاهان علوفه ای – بوته ای و شاخ و برگ درختان تغذیه می کند و در جزیره فارو عمدتا از درختان آکاسیای چتری تغذیه می کند.

طبق آمارهای موجود جمعیت جبیرها به کمتر از ۱۰۰ راس نیز رسیده است. از دیگر پستانداران جزیره میتوان به یک نوع خارپشت به نام خارپشت ایرانی با نام علمی  paraedinusne pomalas اشاره نمود که شبها به تعداد زیاد در نزدیکی سواحل و سطح جزیره زیست می کنند. جثه آنها به اندازه موش خانگی بوده و دارای خارهایی برسطح پشتی خود می باشند.

از دیگر پستانداران جزیره می توان به خفاش میوه خوار بانام علمی  Rousettus aegypticus اشاره نمود.

پرندگان: جزیره فارور و کرانه های آن به علت قرارگرفتن در مسیر مهاجرت پرندگان دارای گونه های متنوع پرندگان مهاجر بوده که برخی از آنها این جزیره را به عنوان زیستگاه زمستان گذران یا تابستان گذران خود انتخاب می کنند. از جمله مهمترین این پرندگان می توان برخی از پرندگان شکاری مانند: شاهین و بالابان و همچنین هوبره را نام برد.

از مهمترین پرندگان بومی می توان به عقاب ماهیگیر با نام علمی pandion haliatus اشاره نمود که در صخره های بلند مشرف به دریا اقدام به لانه سازی و جوجه آوری می نماید. تعداد این پرندگان در حدود ۷ الی ۵ جفت بوده و در اواخر زمستان تخم های خود را به روی صخره های بلند ساحلی جزیره می گذارند.

خزندگان: مارجعفری از جمله خزندگان خطرناک جزیره بود که در این جزیره به وفور یافت می شود. از دیگر خزندگان جزیره می توان به مارمولک شنی و مارمولک  pristurus rupestris نام برد که به وفور در جزیره یافت می شود.

لاک پشتهای دریایی نیز از جمله خزندگان جزیره محسوب شده که عمدتا مهاجر بوده و گاها تا ۶۰۰۰ کیلومتر مهاجرت می نمایند.

گونه های شناسایی شده لاک پشتان دریایی خلیج فارس و دریا ی عمان که در اطراف جزیره فارور نیز گاها مشاهده می شوند به قرار زیرند:

۱- لاک پشت عقابی Eretmochelys imbricate

2- لاک پشت سبز  Chelonia mydas

3- لاک پشت قرمز Caretta caretta

4- لاک پشت زیتونی Lepido chelys opivacae

5- لاک پشت چرمی Dermochelys  coriacea

آبزیان: از گونه های خوراکی آبزیان می توان به ماهی شیر، سرخو، هامور، خارو، قباد، حلوا، نعیم، شهری، شوریده، سنگسر و … اشاره کرد و اره ماهی، لقمه، اسب ماهی، مارماهی و …. جزو گونه های غیر خوراکی می باشند و بیشتر جهت تولید پودر ماهی مورد استفاده قرار می گیرند.

وجود آبسنگهای مرجانی باعث جذب ماهیان زینتی فراوانی مانند: جراحی، صندوق ماهی، موش ماهی، عروس دریایی، خروس دریایی، عروس زرد، ملوان، پیکاسو و …… شده است. آبزیانی نظیر کوسه ماهی، دولفین ها، ماهی مرکب، خرچنگ های دریایی، مارماهی، صدفها و… از جمله زیستمندان عمده آبهای ساحلی جزیره می باشند که به راحتی می توان آنها را مشاهده نمود.

حشرات: از مهمترین حشرات جزیره می توان به انواع رتیل ها و عقربها و همچنین انواع پروانه ها اشاره کرد.

رخدادهای منطقه:

طی اقدامی غیر منتظره در سال ۱۳۹۰ جزیره فارور و جزیره بنی فارور به همراه جزیره هنگام با ارائه لایحه از طرف دولت و تصویب مجلس این ۳ جزیره به منطقه آزاد کیش واگذار گردید که با اعتراض گسترده طرفداران محیط زیست روبرو شد. همچنین مخالفت و اعتراض دو تن از معاونین سازمان محیط زیست به این مصوبه (دکتر صدوق و نبوی) منجر به برکناری آنها شد.

تصاویر منطقه حفاظت شده جزایر فارور:

 

 

 

+28
0
  

6 دیدگاه

  1. امیر می‌گوید:

    آیا میتوان در این جزیره سکونت داشت و ساختمان یا زمین ساخت

    داغ Thumb up 4 Thumb down 32

  2. حسن پیشوائی می‌گوید:

    لطفا اصلاح کنید
    تنها پستاندار این منطقه آهوی کوهی دره شوری می باشد و جبیر نیست لطفا اصلاح کنید.
    با سپاس
    حسن پیشوائی
    موسسه حیات وحش هرمزگان

    پر طرفدار Thumb up 24 Thumb down 1

    • من هستم می‌گوید:

      آهوی کوهی دره شوری زیرگونه ای معتبر از گونه آهوی کوهی است که در فارور زیست میکند.
      جبیر را اصلاح کنید.

      پر طرفدار Thumb up 17 Thumb down 1

  3. کوروش امیرزاده می‌گوید:

    ای کاش دوستان عکس این آهورا هم نشان می دادند

    پر طرفدار Thumb up 11 Thumb down 2

  4. diver می‌گوید:

    سلام اطراف جزیره غواصی و شکار ماهی مجازه ؟؟؟؟

    داغ Thumb up 3 Thumb down 14

  5. MT می‌گوید:

    آهو های موجود در این جزیره از زیر گونه آهوی کوهی یا آهوی دره شوری هستند و
    نام علمی این زیر گونه Gazella gazella dareshurii هست
    دیده بان محیط زیست لطفا اصلاح کنید

    پر طرفدار Thumb up 8 Thumb down 0

پاسخ دادن به من هستم لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>