منطقه حفاظت شده خانگرمز

مشخصات و شرایط جغرافیایی:

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: این منطقه در سال ۱۳۵۶ بعنوان بخشی از منطقه شکار ممنوع دشت اسدآباد محسوب و در تاریخ ۴/۲/۵۶ تحت ممنوعیت شکار قرار گرفت. سپس طی آگهی رسمی شماره ۱۱۴۲۷ مورخ ۶۳/۳/۲ ممنوعیت شکار و طبق آگهی رسمی شماره ۲۰۳ مورخ ۱۳۸۰/۷/۲۵ و نامه شماره ۳۴۲۲۱-۱۲ مورخ ۱۳۸۰/۸/۳۰ با وسعت ۹,۰۲۶ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده خانگرمز اعلام گردید.

منطقه حفاظت شده خانگرمز در فاصله ۳۰ کیلومتری غرب شهرستان تویسرکان، ۲۵ کیلومتری شرق شهر اسدآباد و در سمت جنوب غربی همدان و شمال غربی شهر فرسفج قرار گرفته است.

حدود منطقه:

شمالا: از فاصله پانصد متری سمت راست روستای معین آباد در امتداد جاده جیپ رو و در همان فاصله تا روستای قلقل

غربا:  از فاصله ۵/۱ کیلومتری روستای ولاشجرد در خط مستقیم تا فاصله پانصد متری روستای سازیان و از آنجا در خط مستقیم پانصد متری روستای معین آباد.

جنوبا: از روستای قلی لاله بالا در مسیر جاده جیپ رو بطرف روستای مبارک آباد در جهت جنوب تا فاصله پانصد متری آن روستا و ادامه مسیر در جهت غرب و در خط مستقیم تا فاصله ۵/۱ کیلومتری روستای ولاشجرد.

شرقا: با رعایت فاصله پانصد متری از روستای قلقل تا تقاطع جاده شوسه سوتلق در جهت جنوب وادامه آن در مسیر جاده شوسه قلی لاله بالا.

منطقه حفاظت شده خانگرمز نام خود را از کوهی به همین نام گرفته است که بخش اعظم وسعت و اهمیت منطقه را به خود اختصاص داده است. انتخاب نام خانگرمز که در فارسی دری به مفهوم خان گسترده اهورامزد است. همچنین علاوه بر اینکه بیانگر سابقه دیرینه این منطقه است بلکه نشانگر ارج نهادن ایرانیان باستان به منابع طبیعی به عنوان مواهب الهی می باشد.

از راههای دسترسی به منطقه میتوان به مسیر جاده اصلی آسفالته تویسرکان به فرسفج از روستای جعفریه بوسیله جاده فرعی که منتهی به روستای سوتلق می گردد اشاره کرد.

اقلیم:

طبق گزارشات سازمان هواشناسی این منطقه دارای آب و هوای نیمه خشک و سرد و معتدل بوده و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه ای است.

متوسط میزان بارندگی منطقه معادل ۴۰۰ میلی متر در سال و میانگین دمای سالانه در یک دوره ۱۲ ساله حدود ۷/۱۲ درجه سانتیگراد و سرعت باد غالب منطقه ۲/۵ متر در ثانیه در جهت جنوب غربی برآورد شده است.

منابع آبی:

از منابع آبی منطقه حفاظت شده خانگرمز می توان به وجود ۳۵ دهنه چشمه و ۱۳ رشته قنات اشاره کرد.

این منطقه از شمال به روستاهای قلقل، گنبله، بهارآب، ترمیانک، هوش و از شرق به روستاهای حاجی آباد، سوتلق، قلی لاله بالا و از طرف غرب به روستاهای مین آباد، تقی آباد، سازیان، کنجوران سفلی و از طرف جنوب به روستاهای کنجوران علیا و وسطی، قلی لاله پایین و ولاشجرد محدود می شود.

موقعیت مورفولوژیکی این توده کوهستانی و تنوع پوشش گیاهی آن، همچنین دور بودن از منابع آلاینده و تولید سروصدا، شرایط زیستی مناسبی را برای حیات وحش به وجود آورده است.

پوشش گیاهی:

در منطقه حفاظت شده خانگرمز تاکنون در مجموع ۲۱۳ گونه گیاهی متعلق به ۱۶۴ جنس و ۴۵ خانواده با خواص و کاربردهای دارویی، صنعتی و … شناسایی شده است که به شکل درختچه، بوته و علف دارای مصارف خوراکی، دارویی، صنعتی و ساختمانی هستند.

از بین  گونه های فوق خانواده (Asteraceae (composite با تعداد ۳۷ جنس و ۵۷ گونه گیاهی فرم غالب پوشش گیاهی منطقه می باشند.

از جمله گونه های درختی و درختچه ای خانگرمز می توان به ارزژن، زرشک، زاازالک، انجیر وحشی، گردو، ارس، سیب وحشی، ون، کلخونگ، گلابی وحشی و انگور وحشی و … اشاره نمود که به جز ارس که از چوب آن استفاده می شود، بقیه میوه خوراکی دارند.

از گونه های بوته ای و علفی که دارای خواص دارویی هستند در منطقه خانگرمز می توان به بومادران، شیرخشت،  شکر تیغال، پونه گل درشت، چند گونه مفرا، چند گونه مریم گلی، آویشن و گل راعی اشاره کرد. تعدادی از گیاهان این منطقه نیز خوراکی هستند مانند: کنگر وحشی، گلپر و پینامه.

گونه های شاخص جانوری:

پستانداران: کل وبز، قوچ ومیش، گرگ، روباه، شغال، کفتار، خرگوش، سمور، گورکن، تشی، رودک، خارپشت، حشره خوار و انواع موش ها

پرندگان: عقاب طلایی، کبک، تیهو، دلیجه، کلاغ نوک سرخ، کبوتر، کمر کولی، زاغی، چکچک، سهره، سار، جغد، سبز قبا، سنگ چشم، دم جنبانک و زرده پر

خزندگان و دوزیستان: افعی زنجانی، یله مار، سوسن مار، شلاقی، چلمبر، مار پلنگی، لاک پشت و انواع مارمولک ها

وضعیت اجتماعی:

در اطراف منطقه حفاظت شده خانگرمز ۱۲ روستا با جمعیتی در کل بالغ بر ۶۸۹۳ نفر قرار دارد. تعداد کل جمعیت با سواد منطقه خانگرمز در سال ۱۳۷۵،  ۴۸۲۱ نفر بوده که از این تعداد ۵/۵۶ درصد مرد و ۵/۴۳ درصد زن بوده اند.  معیشت مردم منطقه بیشتر از راه کشاورزی و دامداری و کارگری در شهرها می باشد. با توجه به کوچک بودن اندازه بهره برداری ها و تعداد کم دامها بعلت کمی علوفه وضعیت معیشت اهالی منطقه در حد خوب و قابل قبولی نمی باشد.

قرق نمودن منطقه خانگرمز موجب ایجاد محدودیتهائی در برداشت گیاهان داروئی و معدنی شده و سبب کاهش درآمد اهالی و نارضایتی آنان گردیده است. هیچیک از روستاهای منطقه خانگرمز گاز کشی نشده و منابع سوختی ساکنین نفت، گازوئیل و کپسول گاز می باشد. خانوارها از چوب و هیزم برای پخت و پز بعنوان یک سوخت ارزان استفاده می کنند. بیشتر در مراسم برای پخت و پز از هیزم و از سر شاخه بریده شده باغات برای این منظور استفاده می نمایند.

تعارضات و تهدیدهای منطقه:

- شکار و صید غیر مجاز
- فعالیت های دامداری، کشاورزی و باغداری روستائیان مستقر در روستاهای حاشیه منطقه.
- بوته کنی و برداشت بی رویه از گیاهان به منظور مصارف سوختی و تغذیه دام و بعضا استفاده های دارویی، صنعتی و غیره.
- چرای غیر مجاز و بیش از ظرفیت قابل تحمل، پیش از فصل و کاهش گستره کمی و کیفی گونه های گیاهی که منجر به محدود شدن قلمرو جانوران وحشی می گردد.
- تغییرات شرایط آب و هوایی و بهره برداری بی رویه و غیر اصولی و منابع محدود آب.
- شیوع و گسترش بیماریهای مشترک دام و وحوش.
- شخم زدن و تبدیل مراتع به مزارع کشاورزی که در نهایت منجر به تخریب و تسریع فرسایش خاک و حذف گونه های بومی و جایگزینی گونه های مهاجم می گردد.
- بهم خوردن تعادل اکوسیستم طبیعی منطقه به خاطر استفاده از سموم کشاورزی، آفت کش و کودهای شیمیایی.

رخدادهای منطقه:

- دستگیری شکارچیان یک راس کل ۷ ساله و دو سر خرگوش در آذرماه ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)

- دستگیری شکارچی غیرمجاز یک قوچ وحشی در آذرماه ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)

تصاویر منطقه حفاظت شده خانگرمز:

+325
-1
  

10 دیدگاه

  1. محسن بیات می‌گوید:

    باسلام خدمت برادر عزیزم آفای خزایی ضمن تشکر برای انتشار مطالب زیبای شما پیشنهاد میکنم از انتشار مطالب غیر مرتبط با سوتلق خودداری نموده و مطالبی که با روستایمان سنخیت دارد منتشر بفرمایید تا برای کاربرانی که مراجعه میکنند بی ربط و خسته کننده نباشد

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 4

  2. سیدمهدی شاه گلزاری می‌گوید:

    سلام
    با عرض خسته نباشید و خدا قوت به شما حامیان محیط زیست ایران. خوب است اما این منطقه (خانگرمز) به شهرستان تویسرکان تعلق دارد نه اسد آباد. گفتم که اصلاح بشه . با تشکر

    پر طرفدار Thumb up 21 Thumb down 2

    • مرتضی می‌گوید:

      درود به همه ی تویسرکانی های عزیز ایشالا همیشه شاد وسلامت باشید

      سید مهدی عزیز راست میگه اسد آباد این وسط چکارست خان گرمز مال تویسرکان بوده و هست وخواهد بود!!!

      والا بخدا حالا اسد آبادی اگه راست میگن بیان بگیرن!!!!!

      پر طرفدار Thumb up 9 Thumb down 3

      • فرشید می‌گوید:

        با سلام
        حالا کی گفته خان گرمز مطعلق به اسداباده . اسداباد خیلی مناطق بکرتر از اونجا هم داره همش واسه خودتون احتیاجی به اونجا نداره. گفتم که بدونید.

        داغ Thumb up 7 Thumb down 5

  3. نعیمه امینی می‌گوید:

    با سلام موردی که عرض میکنم بی ربط به هین مطلبه ولی واجبه بگم. اخیرا نوعی پرنده که قریب به یقین شکارییه در آپارتمان نزدیک خونه ما لانه ساخته. هنوز این آپارتمان سکنه نداره ولی نگران جون این پرنده هستم. باید به کجا اطلاع بدم؟؟

    پر طرفدار Thumb up 5 Thumb down 1

  4. رضا می‌گوید:

    متاسفانه منطقه خان گرمز بسیار کوچک است وبه دلیل وجود روستاهای زیاد اطرافش عرصه بر گدارچهارپیانی مثل قوچ ومیش تنگ شده است تا سالیان پیش که تراکتور به کمک کشاورزی نیامده بود و اراضی قابل کشت کمتری دور از روستاها قابل کشت نبود شمار چهارپیان خیلی بیشتر بود اما در حال حاضر خیلی کم شدن وشاید اگر حفاظت نشده بودن این تعداد هم نبودن وباید دانست که کم شدن تعداد حیوانات منطقه تنها شکار انها نیست بلکه سطح زیر کشت زیاد نیز شاید درصد بسیار زیادی موجب کم شدن تعداد انها است

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 0

  5. کاسپین می‌گوید:

    جزیره کوچک ولی با ارزش

    پر طرفدار Thumb up 4 Thumb down 0

  6. بهنام بختیاری می‌گوید:

    سلام . عالی بود . و ممنون از اینکه خانگرمز رو معرفی میکنید . این مکان بکر و با ارزش احتیاج به معرفی بیشتری داره .
    درود به همه تویسرکانی های عزیز و دوست داشتنی …

    پر طرفدار Thumb up 3 Thumb down 0

  7. سلمان قاسمی می‌گوید:

    من در ابرلاق علیا به دنیا آمده ام ، ده سال در این روستای زیبا زندگی کرده ام .هر روز خانگرمز زیبا را مقابل روستایمان دیده ام ، چقدر این کوه زیبا را دوست دارم .

    موافقم / مخالفم Thumb up 0 Thumb down 0

  8. محمد گیلانه می‌گوید:

    باسلام. ضمن تشکر از تهیه این فایل زیبا و دقیق.
    در وردوی منطقه حفاظت شده خانگرمز تغییر و ساماندهی شده است. در صورت تمایل فایل عکس رو براتون ارسال می کنم تا به روز رسانی کنید.
    با تشکر مجدد

    موافقم / مخالفم Thumb up 0 Thumb down 0

پاسخ دادن به فرشید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>