معرفی تالاب های ایران

دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: فلات ایران که بیش از ۸۰ درصد خاک سرزمینی کشور ایران را در برگرفته، تنوعی از چشم اندازهای کوهستانی، کوهپایه ای، دشتی ، کویری و … را بوجود آورده است. همین ویژگی باعث شده که کشور ایران علی رغم قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه خشک جهان دارای میکرواقلیم های متنوعی باشد و از اقلیم های خیلی سرد تا خیلی گرم و از خیلی مرطوب تا خیلی خشک در آن یافت می شود.

تنوع اقلیم، پستی و بلندیهای فراوان، وجود دو دریای وسیع در شمال و جنوب کشور و گسترش وسیع تشکیلات زمین شناسی دوران سوم زمین شناسی که اغلب شور هستند، باعث شده که انواع مختلفی از تالاب ها، از جنگلهای مانگرو و صخره های مرجانی گرفته تا دریاچه های کوهستانی و دشت های شور کویری در آن شکل بگیرند.

از طرفی ایران در مسیر دو کریدور اصلی مهاجرت پرندگان کره زمین قرار گرفته لذا اهمیت تالاب های ایران در پشتیبانی نظام طبیعی مهاجرت پرندگان بسیار زیاد است.

از ۴۲ نوع تالاب مشخص شده توسط کنوانسیون رامسر در سطح جهان به جز یک نوع تالاب یعنی تورب زارها، بقیه در کشور ایران یافت می شوند که بیانگر تنوع بسیار زیاد تالاب های ایران است. همچنین تعداد تالاب های ایران به واسطه وسعت کشور بسیار زیاد و محدوده تغییرات ابعاد آنها بسیار وسیع است بطوریکه وسعت آنها بین کمتر از چند هکتار تا بیش از ۵۰۰۰۰۰ هکتار در نوسان است.

در این میان بیش از ۸۴ تالاب با اهمیت بین المللی شناسایی شده است که از بین آنها تاکنون ۳۳ تالاب در قالب ۲۲ عنوان، با مساحت کل۱۴۸۱۱۴۷ هکتار، به کنوانسیون رامسر معرفی شده و مشمول مقررات این کنوانسیون گردیده‌اند.

۱- تالاب های آلا گل، آلماگل، آجی گل
۲- تالاب امیرکلایه
۳- مجموعه تالاب انزلی
۴- کولاب انتهای جنوبی هامون پوزک
۵- بندرکیاشهر و دهانه‏ سفیدرود
۶- دهانه رودهای گز و حرا
۷- دهانه‌ رود های شور، شیرین ومیناب
۸- آب بندان های فریدونکنار، ازباران و سرخ رود
۹- تالاب گاو خونی
۱۰- تالاب گمیشان
۱۱- تالاب های خلیج گواتر و حور باهو
۱۲- هامون صابری و هامون هیرمند
۱۳- خورخوران
۱۴- دریاچه قوپی
۱۵- تالاب قوریگل
۱۶- دریاچه ارومیه
۱۷- دریاچه پریشان و دشت ارژن
۱۸- شبه جزیره میانکاله و خلیج گرگان
۱۹- تالاب های نیریز و کمجان
۲۰- تالاب شادگان، خور الامیه و خور موسی
۲۱- جزیره شیدور
۲۲- تالاب های شورگل، یادگارلو و دورگه سنگی

معرفی تالاب و ارزشهای آن:

تالاب که در زبان انگلیسی wetland خوانده می شود ، نام عمومی مکانهایی است که آب عامل اصلی تشکیل دهنده محیط زیست آن باشد.

تالاب ها معمولا زمانی شکل می گیرند که پهنه آب در سطح زمین یا در نزدیکی سطح وجود داشته باشد. به عبارت دیگر آب کم عمقی پهنه ای از زمین را پوشانده باشد. تعاریف و تعابیر مختلفی از اصطلاح تالاب در جهان رایج شده است. متداولترین آنها تعریفی است که کنوانسیون جهانی حفاظت از تالابها (رامسر-۱۹۷۱) به شرح زیر عنوان نموده است:‌

مناطقی پوشیده از مرداب، باتلاق، لجن زار یا آبگیرهای طبیعی و مصنوعی اعم از دائمی یا موقت که در آن آب های شور یا شیرین به صورت راکد یا جاری یافت می شود، از جمله شامل آبگیرهای دریایی که عمق آنها در پائین ترین حد جزر از شش متر تجاوز نکند.

علاوه بر این در ماده ۲-۱ همین کنوانسیون ذکر شده که تالابها :

... ممکن است شامل مناطق ساحلی یا کرانه های مجاور دریاها و جزیره ها و یا بخشهائی از آب دریا باشند که عمق آنها در پائین ترین حد جزر بیشتر از شش متر نباشد.

با توجه به این تعاریف، تالاب ها انوع گوناگونی از زیستگاه ها نظیر رودخانه ها، دریاچه ها، کرانه های ساحلی، جنگلهای حرا، لجن زارها و حتی آبسنگهای مرجانی را در بر می گیرند. به علاوه انواع تالاب های مصنوع بشر مثل حوضچه های پرورش ماهی و میگو، آب بندانهای ها، اراضی تحت کشت آبی، حوضچه های استحصال نمک، مخازن ذخیره آب در پشت سدها، بستر شنی رودخانه ها و کانال های آب نیز مشمول این تعریف کلی می گردند.
تالاب ها از جمله مولدترین محیط های جهان هستند. برای مثال، برنج یکی از محصولات رایج تالابی، غذای نیمی از جمعیت جهان را تأمین می کند. این اکوسیستم ها گهواره های تنوع زیستی دنیا هستند که با فراهم ساختن آب و قابلیت زادآوری اولیه نقش مهمی در بقای گونه های بیشماری از گیاهان و جانوران وابسته به خود ایفا میکنند. تالاب ها از اجتماعات انبوه گونه های پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان، ماهیان و بی مهرگان حمایت میکنند. از بین ۲۰ هزار گونه مختلف ماهی در سطح جهان، بیش از ۴۰ % آنها در آبهای شیرین (تالاب ها) زندگی می کنند. تالاب ها ذخیره گاه های بسیار مهمی از مواد ژنتیکی (وراثتی) گیاهی نیز محسوب می شوند.

اقتصاددانان و دانشمندان به طور روزافزون در زمینه ارزیابی و مطالعه ارزشها و خدمات اکوسیستمی محیطهای طبیعی از جمله تالاب ها مشغول به کار هستند. این وظیفه دشوار با تقریب ها و تردیدهای فراوانی همراه است. برخی از مطالعات اخیر نشان می دهد که اکوسیستمها سالیانه حداقل ۳۳ تریلیون دلار ارزش خدماتی بوجود می آورند که ۹/۴ تریلیون دلار آن از طریق تالاب ها تأمین می شود.

تأثیر و تأثر متقابل اجزای فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی یک تالاب مثل خاک، آب و گیاهان و جانوران، عملکردهای حیاتی متعددی برای تالاب ایجاد می کند. از جمله: ذخیره سازی آب، حفاظت در مقابل طوفان و کاهش تخریب سیل، تثبیت خطوط ساحلی و مهار فرسایش، تزریق مجدد آبهای زیرزمینی (جابجائی آب از تالاب به درون سفره های زیرزمینی)، تخلیه آبهای زیرزمینی (جابجائی آب به سوی بالا و تبدیل آن به آبهای سطحی)، پالایش آب از طریق تثبیت عناصر محلول، رسوبات و دیگر آلودگی ها و تعدیل آب و هوای محلی.

از میان ارزشهای اقتصادی متعدد تالاب ها، می توان به حفظ ذخایر ژنی گیاهی و جانوری،‌ تأمین آب (کیفی و کمی)، آبزی پروری (بیش از دوسوم از برداشت محصول ماهی جهان به سلامت مناطق تالابی بستگی دارد)، تولید محصولات کشاورزی (از طریق تأمین آب و عناصر غذایی)، تولید چوب، تأمین انرژی، تولید مواد لجنی و گیاهی، حمل و نقل و کاربردهای تفریحی و گردشگری (توریستی) اشاره کرد. علاوه بر این تالابها به عنوان بخشی از میراث فرهنگی بشر اهمیت ویژه ای دارند. با باورهای جهان شناسی و مذهبی رابطه داشته، منشاء تعالی زیبایی شناختی می شوند، پناهگاههایی برای حیات وحش ایجاد نموده و شالوده سنن مهم بومی را شکل می دهند.

+38
-5
  

19 دیدگاه

  1. علی می‌گوید:

    سلام و خسته نباشد
    مطالب جالبی بود بحث کنوانسیون رامسر به میان اومد خواسم ببینم آیا این امکان برای شما وجود دارد که فرمی را برام بفرستین که چه آیتمهایی بایستی یک تالاب داشته باشد تا در لیست تالابهای بین المللی و کنوانسیون رامسر قرار گیرد
    اگر لطف کنین و مرا راهنمایی کنین ممنون میشم
    با تشکر
    علی رستاقی

    پر طرفدار Thumb up 4 Thumb down 1

  2. یا سلام و عرض ادب خدمت شما

    بی زحمت تالاب هشیلان کرمانشاه که جزء بی نظیرتری تالابها است رو به لیستتون اضافه کنید.

    پر طرفدار Thumb up 8 Thumb down 4

  3. بابک می‌گوید:

    با سلام
    تالاب زیبا و بکر قره قشلاق که محل فرود هزاران هزار پرنده مهاجر بود رو فراموش کردین.
    بهشت پرندگان مهاجر
    که همگام و همراه با مادرش، دریاچه ارومیه جان می دهد و نفس های آخر رو می کشد.
    خدایا امیدمان به تو است. برسان برکات باران و برفت را.

    داغ Thumb up 5 Thumb down 3

  4. داود می‌گوید:

    بداد تالاب های هامون و بختگان و زاینده رود هم خواهشا برسید….
    بابا شماها که هنوز کاری نکردید…
    بیایید بداد تالاب بختگان برسید…چرا مسئولین اشتباه پشت سر هم کار اشتباه انجام می دهند…اگر قرار است سدی تخریب شود…مثل سیوند بالاجبار این را حتما بکنید…که ضررش بیش از منفعتش است…چرا ما تخریب سد سیوند را یاسی جلوه می دهیم…از مضرات ساخت این سد میتوان به
    ۱- خشک شدن دریاچه های بختگان و طشک
    ۲- نابودی محیط زیست منطقه اعم از ورود پرندگان مهاجر سیبری و… به منطقه
    ۳- نابودی حیوانات و طبیعت بکر جنگلی و بلوطی این منطقه
    ۴- نابودی آثار تاریخی و ارزشمند
    ۵- تاثیر رطوبت بر آثار پاسارگاد و تخت جمشید
    ۶- جلوگیری از ورود رود سیوند به بختگان و تشک و کر و نابودی محیط زیست و حیوانات منطقه
    ۷- افزایش غلظت گرد و غبار در منطقه
    ۸- ضرر و زیان تریلیونی و میلیاردی بر منطقه
    ۹- وارد شدن استان فارس به استانی کویری و بیابانی…

    به خدا قسم تخریب این سد باعث احیای طبیعت منطقه و…. و باعث جلوگیری از ضرر و زیان های تریلیونی بر منطقه می شود…
    چرا مسئولین در دوره قبل و حالا هم در این دوره نسبت به بختگان هیچ علاقه ایی نسبت به پیگیری و نابودی سد سیوند انجام نمی دهند…
    تو رو خدا این مطلب را به گوش سازمان محیط زیست برسانید تا زره ایی از مشکلات این مردم و نابودی تاریخ و طبیعت حل شود….
    خواهش می کنم…

    پر طرفدار Thumb up 9 Thumb down 0

  5. محمد جواد می‌گوید:

    با سلام
    شما چرا اسم تالاب حله در استان بوشهر را توی لیستتون نذاشتید!! البته بر اثر سد سازی های متعدد بر روی رودخانه ی دالکی و شاپور احتمال خشک شدن آن می رود!!

    موافقم / مخالفم Thumb up 1 Thumb down 1

  6. رضا می‌گوید:

    لطفا در بین تالاب ها تالاب حله که متعلق به استان بوشهر هست را نیز اضافه کنید تالابی که بی تدبیری مسئولین باعث شده که این تالاب به حالت اغماء فرو برود و به تازگی از بین تالاب جاده رد شده است

    موافقم / مخالفم Thumb up 0 Thumb down 0

  7. جان محمد تیموری می‌گوید:

    چرا اسم تالاب مژن آباد خواف تو لیست نیست ؟تالابی با پرندگان بی نظیر وکمیاب ؟

    پر طرفدار Thumb up 3 Thumb down 0

  8. جان محمد تیموری می‌گوید:

    انهم لینک تالاب مژن آباد خواف
    dehkadeh20.ir/?p=159

    پر طرفدار Thumb up 3 Thumb down 0

  9. داود می‌گوید:

    تالاب میقان (تالاب کویری میقان) از تالاب‌های ایران است که در استان مرکزی و در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی اراک و جنوب غربی داوودآباد قرار گرفته است. در سالهای با بارندگی مناسب، تالاب دارای آب قابل توجه است و در سالهای کم آبی عموماً سطح تالاب خشک شده و به حالت کویری در می‌آید.
    برگرفته از سایت ویکی پدیا
    fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D9%85%DB%8C%D9%82%D8%A7%D9%86
    باید شمایی که سایت ویژه محیط زیست هستین اخبار کاملتری بگذارین. به خدا همش علتش اینه کار دست کاردون نیست. به والله همینطوری هست که می گیم.
    موفق باشین

    موافقم / مخالفم Thumb up 2 Thumb down 0

  10. الهام می‌گوید:

    تالاب چغاخور در استان چهارمحال وبختیاری به لیست اضافه کنید

    موافقم / مخالفم Thumb up 2 Thumb down 0

  11. علی می‌گوید:

    با سلام خواهش میکنم شما که دیدبان محیط زیست هستید لااقل کاری برای دریاچه هامون بکنید چرا ایران نمیتواند حق آبه را از افغانستان بگیرد واقعا سیستان غیر قابل سکونت شده همه مردم دارند مهاجرت میکنند از دریاچه هامون چیزی نمانده این دریاچه در دین زرتشت مقدس است و سوشیانت از آن ظهور میکند حیاط سیستان به این دریاچه آب شیرین بستگی دارد از نابودی دریاچه و تمدن ۷۲۰۰ ساله سیستان جلوگیری کنید آیا به دلیل دوری سیستان از تهران و نبود شخصیت دولتی سیستانی در پایتخت باید این دریاچه آب شیرین به خاطره ها بپیوندد ؟؟؟ کسانی دیده اند که پشت سد های افغانستان پر از آب هست این دریاچه دارد به دست انسان ها خشک میشود نه خشک سالی طبیعی لطفا کاری کنید

    پر طرفدار Thumb up 3 Thumb down 0

  12. حامد پیری کمازانی می‌گوید:

    باسلام
    تالاب فصلی آق گل ملایر رو فراموش کردید،در ضمن این تالاب زیستگاه ده ها نوع پرنده بومی و مهاجر از سراسر دنیاست،البته چون سرچشمه های آبریز اون استان مرکزی است فکر کنم دیگه نابود شده.

    موافقم / مخالفم Thumb up 0 Thumb down 0

  13. مرضیه می‌گوید:

    با عرض سلام و تشکر از پایگاه خبری دیده بان محیط زیست

    به نظرم همانقدر که تالابهای وسیع در مناطق با اقلیم های مرطوب مهمند تالابهای موجود در مناطق خشک و بیابانی حتی در وسعت های کم دارای اهمیت خاصی هستند. از جمله تالاب زیبای کجی در شهرستان نهبندان استان خراسان جنوبی که خواستار الحاق ان به لیست تالاب های کنوانسیون رامسر هستیم. ضمنا پیشنهاد میگردد برای تالاب های مناطق خشک کنوانسیون جدیدی با مرکزیت این مناطق طرح و اجرایی شود.
    تشکر

    موافقم / مخالفم Thumb up 0 Thumb down 0

  14. آسو سلیمان پور می‌گوید:

    با سلام
    عزیزان اولین سایت پرنده نگری کشور…..تالاب بین المللی کانی برازان …….یادتون رفته در لیست قرار بدین

    پر طرفدار Thumb up 4 Thumb down 0

  15. امید علی می‌گوید:

    سلام یازده تالاب زیبای پلدختر لرستان را فراموش نکنید. متشکریم

    موافقم / مخالفم Thumb up 1 Thumb down 0

  16. مبینا می‌گوید:

    با سلام
    درباره تالاب جازموریان اطلاعات زیادی در دسترس نمی باشد و حتی از نوع خاک و آب آن منطقه هم هیچ اطلاعی در سایت سازمان محیط زیست قسمت تالاب ها وجود نداشت. واقعا برای این تالاب هیچ اقدامی نشده است

    موافقم / مخالفم Thumb up 0 Thumb down 0

  17. موسوی می‌گوید:

    تالاب هورالعظیم را به لیستتان اضافه کنید چونکه بین المللی است

    موافقم / مخالفم Thumb up 1 Thumb down 0

  18. موسوی می‌گوید:

    تالاب میانگران شهرستان ایذه را هم به لیستتان اضافه کنید

    موافقم / مخالفم Thumb up 1 Thumb down 0

  19. بهرام عبدی حسنعلیده می‌گوید:

    با سلام،چرا اسم تالاب شالکول یا شیخ علی کود را حذف کردید واسم تالاب امیر کلایه نامگذاری کردید در حالی که مردم هنوز با همان نام میشناسن وحاشیه نیشن تالاب خاطر ها با آن دارند.

    موافقم / مخالفم Thumb up 0 Thumb down 0

پاسخ دادن به مبینا لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>