دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: به نقل از خبرگزاری موج، هوشنگ ضیایی استاد دانشگاه گفت: بر اساس گزارش های محلی، یک راس گوزن زرد ایرانی در کردستان سلیمانیه عراق به فروش رسیده است.

هوشنگ ضیایی، استاد دانشگاه و انتقال دهنده گوزن زرد ایرانی به جزیره اشک دریاچه ارومیه، با بیان این مطلب اظهار داشت: در گذشته تصور می شد، نسل گوزن زرد ایرانی منقرض شده است.  ۶۰ سال پیش گوزن زرد ایرانی در جنگل های دز و کرخه خوزستان مشاهده و تعدادی از آنها با هدف تکثیر به دشت ناز ساری منتقل می شود. با توجه به وضعیت مطلوب زیستگاهی در جزیره اشک واقع در دریاچه ارومیه، در سال ۵۶، سه گوزن زرد شامل دو ماده و یک نر از دشت ناز به این منطقه منتقل و در سال ۶۰ تعداد بیشتری گوزن زرد به این ناحیه انتقال یافت. وی گفت: در حال حاضر جمعیت گوزن های زرد ایرانی در جزیره اشک به ۳۰۰ راس رسیده و به دلیل ایجاد سکون در رشد جمعیت این گونه، حدود ۳۰ راس از گوزن های زرد مجددا به خوزستان منتقل شدند.

این استاد دانشگاه درباره دلایل مساعد بودن شرایط جزیره اشک و تکثیر گونه گوزن زرد ایرانی، بیان داشت: در این جزیره هیچ شکارچی طبیعی برای گوزن زرد وجود نداشت.  این جزیره یک چشمه داشت بنابراین دو آبشخور دیگر برای استقرار این گونه ساخته شد.

منتقل کننده گوزن زرد ایرانی به جزیره اشک درباره دلایل خروج این گونه از جزیره اشک، اذعان داشت: جزیره اشک مکانی است که اطراف آن را آب احاطه کرده و امکان ورود شکارچیان به این منطقه وجود نداشت، گوزن های زرد نیز قادر نبودند از این جزیره خارج شوند بنابراین شرایط امنی برای زندگی آنها فراهم شده بود اما با خشک شدن دریاچه ارومیه، امکان خروج این گونه از جزیره فراهم شد.

ضیایی ورود شکارچیان طبیعی به جزیره اشک را یکی از دلایل خروج گوزن های زرد از این منطقه دانست و گفت: گوزن های زرد تا کنون حتی شغال نیز ندیده اند، بنابراین با خشک شدن آب دریاچه ارومیه و امکان ورود شغال ها به این جزیره، دچار اضطراب شده و ممکن است به این دلیل از جزیره خارج شده باشند. وی خشک شدن چشمه ها را دومین دلیل خروج گوزن زرد از جزیره اشک اعلام کرد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: آغاز فصل جفت گیری گوزن های زرد، دلیل دیگری برای خروج این گونه از جزیره است زیرا فصل جفت گیری این گونه از اوایل شهریور آغاز می شود و نرها برای تعیین قلمرو با هم می جنگند. این نزاع ها سبب شده جوانترها که تاکنون امکان خروج از جزیره را نداشته اند، به دلیل ترشح هورمون های جنسی گیج شده و از محدوده جزیره خارج شوند. ضیایی فصل جفت گیری گوزن های زرد را یک ماه اعلام کرد.

وی وزش بادهای نمکی و پوشیده شدن علف ها از رسوبات شور را یکی دیگر از دلایل خروج گوزن های زرد از جزیره دانست. این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه تا کنون هیچ مطالعه دقیقی درباره دلایل خروج گوزن زرد انجام نشده، درباره اظهارات اخیر رییس سازمان محیط زیست مبنی بر انعکاس نور خورشید توسط نمک های دریاچه ارومیه و تاثیر آن بر چشم گوزن های زرد، اظهار داشت: باید با مطالعات کارشناسی دقیق در این زمینه اظهار نظر کرد.
وی ادامه داد: ممکن است یک عامل یا مجموعه ای از عوامل منجر به خروج گوزن های زرد از جزیره اشک شود اما برای اظهار نظر قطعی نیاز به بررسی های کارشناسانه داریم و به صرف گفته های یک نفر، نمی توان مسایل را تایید یا رد کرد.

ضیایی از گیر کردن گوزن های زرد در لجن زارهای اطراف دریاچه ارومیه خبرداد و افزود: محیط بانان تلاش های زیادی برای نجات دادن این گوزن ها انجام داده اند.
وی با اشاره به گزارش های مردمی رسیده از منطقه، خاطر نشان ساخت: حداقل یک گوزن زرد در قره قشلاق بوسیله شکارچیان شکار شده که گارد آذربایجان شرقی متخلف را دستگیر کرده است و صورتجلسه رسمی نیز برای آن تهیه شده است. همچنین لاشه یک گوزن زرد در لجن زارهای اطراف دریاچه ارومیه پیدا شده و بخشی از گوزن ها در مزارع جنوب اطراف دریاچه ارومیه مشاهده شده اند، در این شرایط برخی نیز اقدام به شکار این گونه می کنند.

وی وضعیت گوزن های زرد ایرانی را اسف انگیز توصیف کرد و افزود: سازمان حفاظت محیط زیست برای حفظ این گونه باید برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی مناسبی برای مردم و جوامع محلی برگزار کرده و به مردم بگوید که این گونه بسیار ارزشمند است. در حال حاضر بسیاری از سازمان های مردم نهاد، علاقمند هستند که در زمینه اطلاع رسانی به مردم، با سازمان حفاظت محیط زیست همکاری کنند.

وی اذعان داشت: مشکلات پیش آمده برای گوزن زرد ایرانی به دلیل کم کاری سازمان حفاظت محیط زیست نیست، محیط بانان شبانه روز کار می کنند اما به دلیل کمبود پرسنل به راحتی امکان کنترل شرایط وجود ندارد.

این استاد دانشگاه اظهار امیدواری کرد: سازمان حفاظت محیط زیست فقط اکتفا به صدور جوابیه نکند بلکه اقدامات مناسبی در این زمینه انجام دهد.

وی افزود: مشکلات فعلی پیش آمده برای جزیره اشک و دریاچه ارومیه ناشی از سدسازی های بی رویه و مهندسان مشاوری است که با ساخت سدها موافقت کرده اند، هیچ یک از مشکلات فعلی به دلیل عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست نیست.

ضیایی با اشاره به تمایل بسیاری از کارشناسان داوطلب برای حضور در جزیره اشک و کمک به بهبود وضعیت گوزن های زرد ایرانی، بیان داشت: در پروژه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی، تجربیات موفقی در زمینه استفاده از کارشناسان در قالب سازمان های مردم نهاد داشتیم. وی ادامه داد: دو سازمان مردم نهاد در پروژه یوزپلنگ ایرانی تشکیل شد. این دو مجموعه از حمایت نهادهای بین المللی استفاد کردند و کارشناسان جوان آنها در مناطق مختلف حضور یافته و به مردم آموزش دادند.

این استاد دانشگاه گفت: این آموزش ها به حدی بر مردم منطقه تاثیرگذار بود که حتی یک قلاده یوزپلنگی که شکارچیان قصد فروش آنرا داشتند به بهای دو میلیون تومان بوسیله جوامع محلی خریداری و به محیط زیست تحویل داده شد و در حال حاضر این یوزپلنگ که بعدها کوشکی نام گرفت در خراسان شمالی نگهداری می شود.

ضیایی در پاسخ به اینکه کدام زیستگاه ها برای انتقال گوزن زرد ایرانی مناسب است، اظهار داشت: زیستگاه های مناسبی در منطقه آذربایجان نظیر منطقه سردشت وجود دارد همچنین زیستگاه های زاگرسی برای انتقال این گونه مناسب هستند. وی گفت: البته به دلیل اینکه این حیوانات با شرایط جدید آشنا نیستند، یکسال باید آنها را بوسیله محیط بانان تحت حمایت قرار داد تا شکارچیان به سراغ آنها نروند، پس از آن به تدریج زمینه زندگی مستقل این گوزن ها در محیط فراهم خواهد شد. همچنین برای گوزن های رها شده باید از گردنبندهای ماهواره ای استفاده کرد تا امکان ردیابی آنها وجود داشته باشد.