پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان از آغاز پروژه پرورش تمساح پوزه کوتاه ایرانی (گاندو) در باغ های این استان خبر داد.

خسرو افسری در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: طبق آخرین سرشماری‌ها در بهار سال جاری در منطقه حفاظت شده گاندو (باهوکلات) تعداد تمساح پوزه کوتاه ایرانی به ۲۸۶ عدد رسیده است. هرچند تمساح گونه‌ای بسیار باهوش و خجالتی است و به همین دلیل مشاهده مستقیم آن کاری دشوار است بنابراین با توجه به احتمال زیاد عدم مشاهده تعداد زیادی تمساح توسط اکیپ های سرشماری، تعداد تخمینی حضور این گونه در منطقه دو برابر تعداد مشاهده شده تخمین زده می شود. این در حالی است که به گفته مسئولان محلی تا دو سال گذشته این تعداد ۴۰۰ عدد بوده است.

ساختمان چشم در تمساح‌ها به شکلی است که تابش نور شدید به آن بازتابشی براق و واضح به رنگ قرمز بوجود می آورد و همین خصوصیت سبب میشود که سرشماری تمساح‌ها در شبها که تاریکی و سکوت باعث کاهش استرس تمساح میشود آسان‌تر از روز انجام شود.

به گفته وی، مرکز تحقیقات اداره کل محیط زیست سیستان در سال جاری موفق به تکثیر در اسارت تمساح پوزه کوتاه شد و ۱۶ تمساح در این شرایط تولید شده است.

افسری با بیان اینکه گاندو یا همان تمساح پوزه کوتاه برای مردم محلی مقدس است اظهار داشت: هر جفت تمساح پوزه کوتاه در فصل جفت گیری ۱۵ تا ۲۰ عدد تخم می گذارد که در صورتی که شرایط مهیا باشد دست کم نصف این تعداد قادر به رشد و نمو است.

مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان تصریح کرد: بنابراین از هر ۱۰ جفت تمساح پوزه کوتاه در طول یک سال می توان حداقل ۱۰۰ عدد تمساح احیا کرد لذا اداره کل محیط زیست استان در نظر دارد این گونه را در اختیار باغدارانی که شرایط نگهداری تمساح را دارند و برای پرورش آن داوطلب هستند قرار دهد.

وی افزود: در این پروژه که اعتبار آن به عهده خود باغداران است تعدادی از گاندوهایی که تولید می شوند باید به محیط زیست برگردانده شود اما بیش از آن هر تعداد تمساحی را که تولید شود متعلق به باغداران است و می توانند آن را نگهداری کنند و یا بفروشند.

گاندو نامی است محلی برای تمساح مردابی یا تمساح پوزه کوتاه ایرانی بوده و وجه تسمیه منطقه حفاظت شده گاندو نیز حضور این گونه کم‌نظیر و با ارزش در این منطقه است.

تمساح پوزه کوتاه ایرانی گونه‌ای است که پراکنش جهانی آن منحصر به کشورهای ایران، پاکستان، هندوستان، نپال و بنگلادش بوده و در برمه (میانمار) نسل آن منقرض شده است. تنها زیستگاه این گونه در کشورمان نیز منطقه حفاظت شده گاندو است که زیستگاه های تمساح در آن از شهرستان سرباز در مسیر رودخانه سرباز شروع شده و پس از ادامه در مسیر این رودخانه و رودخانه باهوکلات به برکه کلانی در نزدیکی هور باهو ختم میشود.

این جانور ۶۶ تا ۶۸ دندان و پاهای کوتاه دارد. فصل جفت‌گیری تمساح پوزه کوتاه ایرانی در اسفند ماه بوده، در اردیبهشت  تخمگذاری می کند و  در خرداد و تیر نوزادان از تخم بیرون می آیند. بیشترین تهدید تمساح پوزه کوتاه ایرانی خشکسالی و تخریب زیستگاه است. برخی تمساح‌ها نیز در مسیرهای تردد خود به دلیل برخورد با خودروها مورد تهدید قرار میگیرند.

بروز سیلاب‌های سنگین در زیستگاه گاندو و بلعیده شدن نوزادان توسط همنوعان بالغ خود از عوامل طبیعی تهدید تمساح پوزه کوتاه ایرانی به شمار می رود. ازبین بردن زیستگاه این گونه برای فعالیتهای کشاورزی، استفاده بیرویه از آب برکه‌ها به واسطه پمپاژ و حفر کانال، تغییر در ترکیب آب شیرین رودخانه بواسطه انواع آلودگی های شیمیایی از قبیل آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها، روغن موتور و مواد شوینده میتواند برای تمساح‌ها فاجعه‌آمیز بوده و بطور مستقیم یا غیرمستقیم نسل آنها را در معرض مخاطره قراردهد، کما اینکه موارد انقراض نسل این گونه در سایر زیستگاه های آن در پنجاب پاکستان، میانمار و بخش هایی از هندوستان نیز اتفاق افتاده است.

بر اساس یک باور قدیمی در بومیان منطقه، وجود تمساح در برکه‌ها باعث برکت و وسعت روزی مردم منطقه میشود و به همین دلیل بومیان به هیچ وجه اقدام به شکار تمساح نمی کنند.