پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: پس از ۳۰ سال سرانجام دیوان عدالت اداری، کشمکش میان سازمان محیط زیست و وزارت صنایع برای بهره برداری از معدن سنگ تراورتن در امن ترین نقطه پناهگاه حیات وحش موته که بهترین زیستگاه آهو در کشور است را پایان داد و با دادن حکم بهره برداری از این معدن لرزه بر جان آهوان این منطقه انداخت.

به گزارش خبرنگار مهر، این معدن در سال ۱۳۵۴ احداث شد اما به دلیل حساسیت منطقه از سال ۱۳۶۲ به بعد بر اساس توافق سازمان محیط زیست با وزارت صنایع و معادن به دلیل قرارگرفتن معدن در ناحیه امن پناهگاه حیات وحش موته هرگونه بهره برداری از آن متوقف شد.

طی ۳۰ سال گذشته بارها مکاتباتی میان این دو دستگاه مبنی بر اجازه بهره برداری از این معدن انجام شده است اما از آنجایی که پناهگاه حیات وحش موته در حال حاضر بهترین زیستگاه آهو و بسیاری دیگر گونه های جانوری مانند کل و بز و قوچ و میش است همواره با مخالفت شدید سازمان محیط زیست مواجه شده است.

چندی پیش در حالیکه بیش از ۲ ماه از تشکیل جلسه کارگروه توسعه بخش معدن و ارائه مجوز برای عملیات معدن کاوی در بخش های وسیعی از مناطق چهارگانه سازمان محیط زیست نمی گذرد مالک این معدن که از بخش خصوصی است با طرح شکایتی در دیوان عدالت اداری موفق به کسب رای مثبت این دستگاه و در نتیجه اخذ مجوز معدن کاوی در این منطقه شده است.

رییس اداره محیط زیست گلپایگان در این باره می گوید: حدود یک پنجم از معدن سنگ تراورتن در محدوده امن پناهگاه حیات وحش موته واقع شده که محل تجمع وحوش و بهترین نقطه از لحاظ گونه های گیاهی است.

آنطور که مرتضی جمشیدیان توضیح می دهد: کل مساحت منطقه ای که معدن در آن واقع شده ۴ هکتار است که تنها ۱٫۲ هکتار آن تحت مالکیت فرد شاکی است و سند مالکیت آن هم مربوط به مزرعه ای است که معدن سنگ مذکور در محدوده آن واقع نشده و امکان بهره برداری از معدن در این محدوده وجود ندارد، بنابراین رای دیوان عدالت مبنی بر مالکیت این فرد بر معدن سنگ درست نیست. با این حال دفاعیات سازمان محیط زیست در این باره پذیرفته نشده و دادگاه نسبت به مالکیت صاحب معدن رای مثبت داده است.

او به حضور حداکثری جمعیت حیات وحش و به ویژه آهو در این منطقه اشاره می کند و می گوید: منابع تامین آب مورد نیاز وحوش و آبشخورها در محدوده این معدن قرار گرفته لذا با بهره برداری از این معدن جمعیت ۱۲ هزار راسی گونه هایی مانند آهو قوچ و میش و کل و بز برای پیدا کردن نیاز آبی خود با بحران مواجه می شوند.

جمشیدیان از آغاز فعالیت این معدن از هفته گذشته و سرگردانی حیات وحش منطقه برای تامین اب شرب خبر می دهد و می گوید: در همین یک هفته چندین بار شاهد گدار حیات وحش در پی یافتن آب و خروج آنها از محدوده پناهگاه بوده ایم.

در حالی جمشیدیان از بی نتیجه بودن پیگیری های اداره محیط زیست گلپایگان از طریق نامه نگاری با معاونت محیط طبیعی و دفتر امور زیستگاه های  سازمان محیط زیست گلایه کرده و خواستار کمک رسانه ها برای حفظ یکی از بهترین زیستگاه های آهو می شود که معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست در پاسخ به پیگیری خبرنگار مهر در این خصوص اظهار بی اطلاعی می کند!

مدیر دیده بان حیات وحش و محیط زیست ایران نیز در این باره به مهر می گوید: فعالیت معدنی در داخل پناهگاه حیات وحش موته به خصوص در زون امن این منطقه، باعث آسیب جدی به حیات وحش منطقه به خصوص گونه حساس و آسیب پذیر آهو می شود و به دلیل کاهش امنیت، منجر به پراکنده شدن آهوان در سایر قسمت ها و حاشیه پناهگاه و روستاهای اطراف می شود.

به گفته کیوان هوشمند، به دلیل کمبود نیرو و امکانات حفاظتی جهت کنترل مناطق آزاد، اغلب حیات وحش در این مناطق با مشکلاتی همچون شکار غیرمجاز، زنده گیری و تلف شدن توسط سگ های گله مواجه می شوند و از آنجایی که تنها ۲۲ محیط بان حفاظت از این پناهگاه را به عهده دارند و امکانات حفاظتی در اختیار آنها بسیار محدود است بنابراین امکان نظارت آنها بر خارج از این محدوده غیر ممکن است.

او همچنین به وجود جاده های دسترسی متعدد در داخل و حاشیه پناهگاه حیات وحش موته از جمله جاده اصفهان – تهران، جاده دلیجان – گلپایگان، اشاره می کند و می گوید: برهم خوردن امنیت و پراکنده شدن آهوان موجب تلف شدن آنها در اثر برخورد با خودروهای عبوری نیز خواهد شد.

این در حالیست که بر اساس قانون در هر یک از مناطق حفاظت شده و پناهگاه های حیات وحش به منظور حفظ و احیاء وضعیت طبیعی این مناطق، ۲۰ درصد (یک پنجم) از کل مساحت منطقه توسط سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان محدوده امن تعیین و اعلام می شود. به طوریکه در محدوده امن، ورود و چرای دام اهلی، ورود اشخاص، هرگونه فعالیت های انسانی و ایجاد هرگونه تاسیسات بدون اخذ مجوز قبلی از سازمان محیط زیست ممنوع است.

علی خانی کارشناس حیات وحش نیز با بیان اینکه در حال حاضر پناهگاه حیات وحش موته بهترین زیستگاه و مأمن گونه ارزشمند آهو در کشور است به خبرنگار مهر می گوید: همانطور که بارها از سوی مسئولان و کارشناسان مطرح شده مهمترین عامل انقراض گونه ها تخریب زیستگاه ها است و یکی از مهمترین عواملی که منجر به تخریب و تخلیه زیستگاه از گونه های جانوری می شود فعالیت های معدنی است.

او به آلودگی صوتی و ناامنی که در اثر تردد بیش از حد انسان ها و وسایل نقلیه در این منطقه ایجاد می شود اشاره می کند: گذشته از این احساس ناامنی که برای حیات وحش ایجاد می شود بسیاری از شکارچیان غیرمجاز از چنین فرصتهایی استفاده کرده و در قالب رانندگان وسایل نقلیه و یا کارگران معدن وارد منطقه شده و به راحتی حیات وحش این منطقه را تهدید خواهند کرد.

به اعتقاد خانی، دادن چنین احکام  و آرایی نتیجه سالها زحمت مسئولان، کارشناسان و محیط بانان یک منطقه برای احیای نسل گونه های ارزشمندی مانند آهو را به باد می دهد.

پناهگاه حیات وحش موته با وسعت ۲۰۴,۳۵۰ هکتار در شمال استان اصفهان، شمال غربی میمه و جنوب غربی شهرستان دلیجان قرار دارد که  یکی از مهمترین عرصه های طبیعی و بهترین زیستگاه گونه ارزشمند آهو در کشور به شمار می رود و بیشترین جمعیت آهو نسبت به سایر مناطق را در خود جای داده است به گونه ای که در حال حاضر بیش از ۴ هزار راس آهو در این منطقه حضور دارد.

لذا به نظر می رسد با توجه به اینکه از یک سو دیگر مناطق چهارگانه سازمان محیط زیست نیز در سایه مصوبات جدید از فعالیت های معدن کاوان در امان نیستند و از سوی دیگر در پناهگاه حیات وحش موته معادن متروکه دیگری مانند معدن سنگ طلا، معدن آتش کوه، معادن جاجرمی و گدارسرخ وجود دارند که مالکین خصوصی آنها همواره مترصد فرصت هستند تا از بی خبری و نا آگاهی مسئولان ارشد سازمان محیط زیست برای رسیدن به منافع شخصی از لابی گری استفاده کرده و توافقات و قوانین را دور بزنند، لازم است باز هم فعالان و دوستداران محیط زیست با پیگیری مجدانه خود به یاری یکی دیگر از مناطق با ارزش محیط زیست بشتابند و نسل آهوان را از تهدیدی تازه نجات دهند.