محافظت مسلحانه و تلاش شبانه روزی برای حفظ آخرین بازماندگان کرگدن سفید

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: در حدود سال‌های ۱۹۰۰ میلادی،‌ حدود پانصد هزار کرگدن در آفریقا و آسیا زندگی می‌کردند ولی در سال ۱۹۷۰ تنها ۷۰ هزار کرگدن در این قاره باقی‌ مانده بود و بعضی زیر گونه‌های آن رو به ناپدید شدن بودند. حیواناتی که از پنج میلیون سال پیش تا آغاز قرن بیست و یکم،‌ زنده مانده بودند!

بعضی زیرگونه‌های کرگدن در مقایسه با سایر زیرگونه‌های این حیوان در معرض خطر بیشتری قرار دارند. یکی از این زیرگونه‌ها، کرگدن سپید شمالی است. این حیوان که با لب‌های گوشتی و گوش‌های مو دارش از گونه‌های دیگر کرگدن‌ها قابل تشخیص است.

در سال ۱۹۶۰ هنوز دو هزار کرگدن سپید در دنیا وجود داشت ولی در ۱۹۸۴ به دلیل شکار غیرمجاز به منظور تجارت و فروش شاخ، تعداد آنها به تنها ۱۵ رسید که هر ۱۵ عدد در پارک ملی گارمبا در کشور کنیا زندگی می کردند.

در سال ۲۰۱۱ یک بار اعلام شد که هر ۱۵ کرگدن و در واقع تمام کرگدن‌های سپید شمالی در طبیعت از بین رفته‌اند اما این اشتباه بود و هنوز چند کرگدن ماده باقیمانده بودند ولی هیچ کرگدن نری در طبیعت وجود نداشت.

تنها چهار کرگدن سفید شامل یک نر پیر و سه ماده باقیمانده است

امروز تنها چهار عدد از این حیوان زنده باقی مانده است. یکی از آن‌ها، «سودان» کرگدن سپید نری است که در باغ وحشی در کشور چک زندگی می‌کرد. در سال ۲۰۰۹ این حیوان را به کنیا بازگرداندند تا شاید با زندگی در محیط طبیعی امید طول به عمر بیشتری داشته باشند.

هم اکنون از گونه کرگدن سفید شمالی تنها یک نر به نام «سودان» و سه ماده به نام های «فاتو»، «ناجین» و «اودان» باقی مانده‌اند و این به این مفهوم است که بقای این گونه در گرو اسپرم‌های «سودان» است.

کرگدن نر و ۴۲ ساله که «سودان» نام دارد باید با سه کرگدن ماده دیگر تولید مثل کند اما تاکنون موفق به این کار نشده است.

«سودان» پیرمردی است که به دلیل کهولت سنی و ضعف قوای جسمی و جنسی تاکنون موفق نشده است جفت‌گیری کند، به همین دلیل مقامات منطقه حفاظت شده «اُل پجتا» و دانشمندان ناچار شده‌اند که از روش لقاح مصنوعی استفاده کنند.

…………………………….تصویر سودان آخرین کرگدن نر سفید شمالی در کنار محافظانش

لقاح مصنوعی آخرین راهکار دانشمندان برای حفظ نسل کرگدن ها

در حالی که متوسط عمر کرگدن‌های سپید بین ۴۰ تا ۵۰ سال است و زمان برای «سودان» به سرعت می‌گذرد، دانشمندان به دنبال یک راه علمی برای حفظ این گونه در معرض انقراض هستند و تلاش می‌کنند تا راهی برای لقاح مصنوعی و به دنیا آوردن یک کرگدن سپید دیگر پیدا کنند.

اسپرم «سودان» در چندین آزمایش با تخمک‌های «فاتو»، «ناجین» و «اودان» سه کرگدن بازمانده و ماده این گونه لقاح داده شده است. همچنین این امکان وجود دارد که اسپرم «سودان» با گونه دیگری از کرگدن‌ها، یعنی کرگدن‌های جنوبی، لقاح داده شود.

علاوه بر این، تعداد اسپرم‌های «سودان» کم است که پیچیدگی تلاش کارشناسان برای نجات این گونه از کرگدن‌ها را بیشتر کرده است. کارشناسانی که برای نجات این گونه جمع شده‌اند تا نون انواع تکنیک‌های مختلف تولید مثل را آزموده‌اند.

………………………………… تصویر «ناجین» یکی از سه کرگدن ماده سپید باقی‌مانده

کرگدن سفید شمالی نمی‌تواند با کرگدن‌های سیاه جفت گیری کند. بنابراین اگر «سودان» بدون تولید مثل بمیرد، نسل کرگدن سفید شمالی منقرض خواهد شد.

حفظ نسل کرگدن‌های سفید شمالی در شرایط فعلی بسیار سخت است ‌اما دانشمندان هنوز امیدوار هستند بتوانند این حیوانات بی‌نظیر را حفظ کنند.

سربازان مسلح کنیا دستور دارند از سودان که آخرین بازمانده نر این گونه است ۲۴ساعته و شبانه روزی حفاظت کنند.

محمد دویو،‌ یکی از سربازان گارد ویژه حفاظت از آخرین ۵ کرگدن سفید شمالی است که در مورد کارش به خبرنگار روزنامه گاردین گفته است: «این مسئولیت بار بسیار سنگینی روی شانه‌های من است. کاری که انسان‌ها با این حیوان بیچاره انجام داده‌اند بسیار ناراحت‌کننده است و حالا ما باید برای لحظه به لحظه مراقب باشیم تا این آخرین بازمانده‌های این گونه قربانی نشوند».

قاچاق شاخ، عامل اصلی نابودی کرگدن ها

تجارت شاخ کرگدن سفید شمالی این گونه را در معرض انقراض قرار داده و با مرگ احتمالی «سودان»، دیگر امیدی به بقای این حیوان باقی نخواهد ماند.

کرگدن‌ها دشمنان طبیعی ندارند. قاتل آن‌ها قاچاقچیان شاخ کرگدن می باشند که شاخ این حیوانات را در کشورهای آسیای جنوب شرقی به خصوص در چین و ویتنام به فروش می رسانند.

بر اساس یک باور قدیمی بدون پایه علمی، خوردن گرد شاخ کرگدن یا جوشانده آن که از جنس کراتین است، یعنی همان ماده‌ای که ناخن انسان هم از آن تشکیل شده، می‌تواند موجب شفای بیماری‌هایی مانند سرطان شود.

قاچاق شاخ کرگدن سودآورتر از قاچاق مواد مخدر

از شانس بد، زیستگاه طبیعی کرگدن سپید شمالی، بیشتر در کشورهایی است که درگیر نابسامانی‌های سیاسی هستند. از جمله در جمهوری دموکراتیک کنگو،‌ آفریقای مرکزی و جمهوری سودان.

به گزارش سی‌ان‌ان، قاچاق شاخ کرگدن در حال حاضر، سودآورتر از گران‌ترین انواع مواد مخدر در بازارهای جهانی است !

به همین دلیل است که مسئولان منطقه حفاظت شده‌ای که «سودان» در آنجا زندگی می‌کنند تصمیم گرفتند که شاخ او را کامل ببرند.

الودی سامپر از مسئولان منطقه حفاظت شده «اُل پجتا» به سی‌ان‌ان می‌گوید: «اگر کرگدنی شاخ نداشته باشد، شکارچیان هیچ علاقه‌ای به او نخواهند داشت».

شکار غیر قانونی کرگدن در آفریقا در حال افزایش است. در سال ۲۰۱۴ در آفریقای جنوبی، بیش از ۱۲۱۵ کرگدن کشته شدند. این رقم نسبت به سال گذشته، ۲۰ درصد افزایش داشته است.

شاخ کرگدن شمالی در بازارهای جهانی با بهایی نزدیک به کیلویی ۶۰ هزار دلار فروخته می‌شود.

برای حمایت از این گونه کمیاب،‌ دولت‌ها متحمل هزینه‌های زیادی می‌شوند، از جمله این که آنها مجبور می‌شوند محافظان محلی استخدام کنند و برای جلوگیری از وسوسه شدن آنها با پیشنهادهای قاچاقچیان یا شکارچیان غیرمجاز،‌ دولت‌ها مجبور به پرداخت مبالغ بالایی به عنوان دستمزد به این سربازان هستند.

+202
-20
  

34 دیدگاه

  1. مجتبی می‌گوید:

    آفریقای ها یاد گرفتن از داشته هاشون با جون و دل حفاظت و صیانت کنن و با برنامه های جذب توریست بجای قاچاق پوست و شاخ از حیات وحش درامد کسب کنن

    بنظرم بهتره از آفریقایی ها بخایم چند دوره کلاس توجیهی اول برای مدیران و بعد برای مردم محلی بزارن!!!!!

    پر طرفدار Thumb up 97 Thumb down 5

    • ایرانی می‌گوید:

      متاسفانه دولتمردان فاسد در سراسر دنیا که از راه همین قاچاق و تاراج میراث طبیعی کشورها روز به روز متمول تر میشوند هم در این روند نابودی در سرتاسر دنیا دخیل بوده و نقش اساسی دارند.
      دولتمردانی که با دست اندازی به طبیعت و نابودی آن روز به روز بر ثروت خود می افزایند و در آخر برای زندگی به یکی از بهترین کشورهای دنیا خواهند گریخت و وطن ویرانه خود را برای مردم و نسلهای آینده پشت سر باقی خواهند گذارد.
      امیدوارم مردم روز به روز آگاهتر و نسبت به محیط زیست و سرمایه های ملی و نسلهای آینده مسئولیت پذیرتر شوند.

      پر طرفدار Thumb up 37 Thumb down 1

      • blue fox می‌گوید:

        آقا یا خانم ایرانی
        کاملا با گفته ی شما موافق نیستم.
        فرهنگ مردم هم در برخورد با طبیعت و ذهنیتشون درباره ی جانوران نقش خیلی مهمی داره.
        تا زمانی مردم ارزشی برای جانداران قایل نباشند -به این دلیل که “حیوان”هستند- نیمی از راه تا رسیدن به پیروزی باقیست.
        خیلی از مردم از حیوانات، هر حیوانی-به انزجار حرف می زنند. بیش تر مردم این موضوع رو درک نمی کنندکه این حیوانات،گیاهان و…دارایی های ملی هستند.
        تا زمانی که مردم به این درک نرسند مسیولین فقط می تونن مجازات تصویب کنن.
        به قول آقا مجتبی بهتره از مردم آفریقا که اتفاقا به این درک رسیدند بخوایم برای مردم ما دوره ی آموزشی بذازن.

        پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 1

    • رهگذر می‌گوید:

      قرار نیست شما درباره ی مردم محلی اظهار نظر کنین. بالاخره اونا دارن از حیات وحش محلشون مراقبت میکنن پس یک سری حقوقی نیز دارند

      داغ Thumb up 8 Thumb down 28

      • blue fox می‌گوید:

        متوجه نمی شم صحبت شما در حمایت کدوم طرفه؟ازحقوق مردم آفریقا گفتید یا محلی های ایران؟من گفتم افریقایی ها متوجه ارزش ثروت ملی شون شدندو لازمه که ایرانی ها هم به این درک برسند.

        پر طرفدار Thumb up 10 Thumb down 0

  2. علی می‌گوید:

    از اونجا بدتر واسه بعضی حیوانات در حال انقراض ایران خودمونه حالا اونجا حداقل یه نگاه جهانی به اونها هست . اینجا به طرز مظلومانه تر و گمنام تری حیوانات رو از بین میبرند

    پر طرفدار Thumb up 38 Thumb down 5

  3. این نشون میده که شکارچیان متخلف چطور موجودات خبیث و ویرانگری هستند و به هر طریق ممکن باید جلوی این تروریست های طبیعت ایستادگی کرد.
    ننگ بر تروریست طبیعت!
    تروریست حیا کن طبیعتو رها کن!

    پر طرفدار Thumb up 37 Thumb down 14

  4. مسعود شهرابی می‌گوید:

    در آفریقا هم مثل ایران طمع و حماقت عده ای نسل بسیاری از گونه ها رو با خطرات جدی روبرو کرده و اوج این دست اندازی رو می شه در این زیرگونه از کرگدن سپید دید شرایط بسیاری از گونه های مختلف جانوری در آفریقا کاملا نامساعد و در خطر هست
    زهازه……
    با وجود تعدد شکارگاه های خصوصی و تعدد تورهای شکار در مناطق مختلف قاره آفریقا نسل بسیاری از گونه های جانوری با خطرات کاملا جدی روبرو شده!
    اینجاست که مغلطه گوییهای عوام فریبانه عده ای رنگ میبازه در همین آفریقا درآمدهای هنگفت ناشی از پرورش! و شکار! شیر نتونسته هیچ کمکی به نسل این گونه ارزشمند کنه! و باز هم عده ای دم از شکار و شکارگاه و حفاظت میزنند! و خودخواهی خود را با توجیهاتی عوام فریبانه می پوشانند
    باید ارزش همه گونه های گیاهی و جانوری در چرخه طبیعت و نظم زمین و به تبع اون در زندگی بشر رو به همه به بیانی کاملاً ساده و شفاف فهماند و اون زمان هست طبیعت به نظم و آرامش میرسه

    پر طرفدار Thumb up 10 Thumb down 5

  5. کرگدن می‌گوید:

    آه انسان…. تو فرزند ناخلف تکاملی…

    پر طرفدار Thumb up 33 Thumb down 9

    • پندار نیک می‌گوید:

      کرگدن حیوانی که مظهر پوست کلفتی قدرت و دوام است ببینید چطور بازیچه دست انسانهای ناآگاه وخرافاتی قرار گرفته !!! و تا مرز نابودی آن هم به خاطر شاخ وکراتین موجود درآن
      مگه کراتین چه معجزه ای میکنه که این نسل کشی زشت همچنان ادامه دارد ؟؟

      پر طرفدار Thumb up 11 Thumb down 2

  6. مجید(حیوانات نگینهای آفرینشند) می‌گوید:

    به گفته دانشمندها انقراض ششم در حال وقوعه و دلیل اون هم فقط و فقط انسانه

    تا آخر همین قرن ، پنجاه درصد گونه های گیاهی و جانوری به دست امسان بصورت مستقیم یا غیر مستقیم از بین خواهند رفت و متاسفانه مشکلات یسری هر روز در حال بیشتر شدنه و بعید میدونم تو این بلبشو کسی به فکر محیط زیست باشه

    تلخه ولی متاسفانه واقعیته

    پر طرفدار Thumb up 18 Thumb down 3

  7. حالا انگار نه انگار که خشک سالی و بی آبی هست و بی فرهنگی بعضی دامداران و کشاورزان هست ، زمین خواری هست ، سموم و کودهای شیمیایی مزارع و ده ها عامل دیگه هست باز هم هرچی شد بگین شکارچی ها زدن و کشتن و حیات وحش رو نابود کردند
    شما میدانید چه تعداد زیادی از پرندگان و حشرات به خاطر همین سموم کشاورزی مردند ؟ یا خشک سالی در مناطق خراسان که واقعا تقریبا ۹۵ درصد چشمه ها و قنات ها خشک شد و باز هم چه تعداد زیادی از حیات وحش این مناطق به کلی نابود شد؟
    زمین خواری در مناطق شمالی کشور که دارن نصف جنگل رو شخم میزنند و زمین کشاورزی و ویلا میسازند چه بسیار از درختان و محیط زیست طبیعی را نابود کرد ؟
    یعنی اگر قرار به آمار گرفتن از این موارد باشد شکارچیان غیر مجاز در طول این چندین سال که اتفاقات بالا روی داد کمتر از ۵ درصد در نابودی حیات وحش نقش داشتند شکارچیان مجاز که خودشان از شرایط آگاه هستند که سالهاست به شکار نمیروند

    پر طرفدار Thumb up 34 Thumb down 21

    • امین می‌گوید:

      شما که از شکارچی غیر مجاز دفاع میکنی واقعا برام جالبه !!!!!!!

      داغ Thumb up 23 Thumb down 25

      • درضمن وقتی با لودر میان توی محل زندگی پلنگ و آنجا رو نابود میکنند و به جاش ویلای ۱۰ طبقه میسازند یا وقتی در محل زندگی پلنگ که سالها چشمه یا رودی وجود داشته و حالا خشک شده و پلنگ به ناچار منطقه ی امن خود را ترک میکند و نمیداند که به کجا میرود شما چه کسی را مقصر میدانید ؟ شکارچی ؟ دامدار؟ ساکنان منطقه؟ خوب وقتی پلنگ از منطقه ای که کاملا به آن مسلط است و قلمرو آن است خارج میشود خوب واضح است که یا در جاده ها خودرویی به او برخورد کند ، وارد روستا شود و با حمله به دام ها خسارت وارد کند که در ۹۹ در صد موارد توسط دامداران و مردم کشته میشود و ده ها مورد دیگر پس نمیتوان تقصیر را مستقیم گردن شکارچی انداخت مشکل باید از پایه حل شود

        پر طرفدار Thumb up 18 Thumb down 3

    • صادق می‌گوید:

      دوستان توجه فرمایید شکارچیان غیر مجاز فقط ۵ درصد مقصر هستند بی خودی بهشون گیر ندین !
      آمار جالبیه !!

      داغ Thumb up 10 Thumb down 24

      • شما بفرمائید آمار خشکسالی رو مطالعه کنید که چه آسیب بزرگی به محیط زیست وارد نمود بعد نظر بدهید در اصل تنها چیزی که باعث نابودی اکثر جانداران یک منطقه شد همین خشکسالی بود و سموم کشاوورزی که بسیاری از زنبور های کوهی که بسیار مفید بودند نابود شدند و تقریبا نسلشان نابود شد و پرندگان مهاجر که در همین فصول وارد زمین ها شده و بسیاری کشته میشوند ولی کسی اهمیت نمیدهد ولی یک شکار انجام میشود همه سر و صدا میکنند

        جناب امین کجای این متن از شکارچی غیر مجاز دفاع شده بود؟ باز هم به هیچ چیز توجه نمیکنید و مثل همیشه بدون هیچ دقتی نظر ارسال مینمایید که باعث بدتر شدن موضوع میشود

        پر طرفدار Thumb up 10 Thumb down 2

  8. کاکتوس می‌گوید:

    بر اساس یک باور قدیمی بدون پایه علمی، خوردن گرد شاخ کرگدن یا جوشانده آن که از جنس کراتین است، یعنی همان ماده‌ای که ناخن انسان هم از آن تشکیل شده، می‌تواند موجب شفای بیماری‌هایی مانند سرطان شود. !!!!!!

    همان طور که بدون هیچ علمی در ایران، داشتن آلت تناسلی کفتار ماده می تواند برای شخص دارنده شانس های جنسی بیاورد یا برای قوای جنسی استفاده می شود!

    اگر امروز به خودمان نیاییم از آنجا که با دانشمندان دنیا نسبت به دیگر کشورها کمتر ارتباط داریم قطعا آینده گونه های ایرانی تاریکتر از این چهار کرگدن سپید است.

    پر طرفدار Thumb up 15 Thumb down 4

  9. soran می‌گوید:

    لازم به ذکر است که بیشترین درصد سفارشات شاخ کرگدن و اعضای بدن ببر و کوسه و … از کشور چین به قاچاقچیان میرسد و این کشور همانگونه که ژاپن نسل ماهی ها و نهنگ ها را منقرض کرده دیگر گونه های به شدت نایاب را منقرض میکند.

    پر طرفدار Thumb up 13 Thumb down 0

  10. اهورا می‌گوید:

    فاجعه است….
    حیات وحش و طبیعت بدست موجود ۲ پایی به نام انسان دارد به کام نابودی و مرگ فرو می رود.

    پر طرفدار Thumb up 9 Thumb down 4

  11. ایمان می‌گوید:

    در این کشورها بدلیل فراوانی گونه های جانوری بعد از نابودی بسیار زیاد این جانوران چند سالی است که با کمک سازمان ملل در این جهت قدم گذاشته اند. متاسفانه در ایران این شرایط وجود ندارد وخشکسالی و شکار و کشتن بلای بسیار بزرگی است که کماکان ادامه دارد.

    پر طرفدار Thumb up 11 Thumb down 2

  12. Nature می‌گوید:

    یعنی چقدر این بشر میتونه احمق باشه !!

    دست از سر این آخرین کرگدن ها هم برنمیدارن.

    البته نمونه این شکارچی های خوش فکر تو کشور خودمون کم نیست !!!

    میبینم روزی رو که ما هم واسه آخرین یوزپلنگ و پلنگ در حال انقراض هم همینکار رو میکنیم.

    اگه سرعت کشتار پلنگ به همین روال باشه در کمتر از دوسال آینده پلنگ ما هم به همین سرنوشت دچار میشه.

    پر طرفدار Thumb up 15 Thumb down 4

  13. دوست دار طبیعت می‌گوید:

    آفریقا هم همین وضعه فقط آنها جدی گرفتن ما نه
    شکارچیان آنها از روی اجبار بی پولی میرن شکار ما ایرانی ها از روی خوشی و به قول خودشان لذت !
    امیدوارم این آخر هفته ای هم خبرهای بد نباشه آمار شکار هم پایین بره ( که غیر ممکن )

    پر طرفدار Thumb up 12 Thumb down 4

  14. احسان می‌گوید:

    من یه پیشنهاد دارم بهتره این بازمانده های کرگدن را بدن دست دامپزشکهای متخصص ما تا با استفاده از داروی بیهوشی با دز بالا و با مرگ آرام این زبون بسته ها رو راحت بکنن.

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 2

  15. کیان می‌گوید:

    از یوزپلنگ و گونه های در حال انقراض ایران هم باید این گونه محافظت کرد.

    باید اول عاشق بود و مصمم و در کنار آن با تفکر و برنامه.

    پر طرفدار Thumb up 12 Thumb down 1

  16. reza می‌گوید:

    برای ایرانی متاسفم

    پر طرفدار Thumb up 9 Thumb down 2

  17. شیرین می‌گوید:

    من شنیدم ک ب هیچ عنوان صحت علمی نداره ک شاخ کرگدن معالج بیماریهاست
    چقدر بعضی مردم کوته فکرن!

    داغ Thumb up 5 Thumb down 3

  18. kooshan می‌گوید:

    در آفریقا اگر کمکهای جهانی و تلاشها و ایثار انسانهای آگاه و مسئول نبود, الآن موجود زنده ای باقی نبود
    چه بسیار اندیشمندان و علاقمندان دلسوز و آگاه که در آفریقا عمر و زندگی خود را هم در راه این احساس مسئولیت و انسانیت خود گذاشتند
    گرچه بنظر میرسد در مورد این کرگدنهای سفید بموقع اقدام نشده است.

    پر طرفدار Thumb up 8 Thumb down 4

  19. mah می‌گوید:

    به نظر من باید از آفریقا درشون بیارن یه جای کاملا” محافظت شده در اروپا ببرشون.

    داغ Thumb up 3 Thumb down 9

  20. pd می‌گوید:

    اینم ک شاخ نداره!!؟

    داغ Thumb up 3 Thumb down 8

  21. M. Sohrabpour می‌گوید:

    کدام گونه از پستانداران نگون بخت ایران در انتظار چنین سرنوشت شومى به نوبت ایستاده اند؟

    داغ Thumb up 6 Thumb down 4

  22. فاتح می‌گوید:

    مثل همیشه چین پشت قضیه وجود داره..همیشه فکر میکردم چرا این شکارچی های بی رحم اقلا این حیوانات رو بیهوش نمیکنن و بعد از بیهوشی شاخ یا عاج اونها رو نمیکنن..مگه نمیتونن فیل و کرگدن رو بیهوش کنن و توی بیهوشی کار خودشون رو بکنن..هرچند که توقع همچین کاری از شکارچی ها واقعا خیلی زیاده و نباید از شکارچی جماعت توقع همچین رفتاری وجود داشته باشه..

    موافقم / مخالفم Thumb up 1 Thumb down 0

  23. داریوش می‌گوید:

    لعنتی ها نسل کرگدن در آسیا رو از بین بردن بعد رفتن سراغ کرگدنهای آفریقا نمیدونم زمانی در ایران کرگدن یا فیل هم بوده یا نه ولو میلیونها سال پیش

    موافقم / مخالفم Thumb up 2 Thumb down 2

  24. محیط بان سایبری می‌گوید:

    ایران هم همینطور خواهد شد

    موافقم / مخالفم Thumb up 2 Thumb down 1

  25. خودم می‌گوید:

    جناب صادق،دوستانتان توجه فرمودند و ماشاالله همه مثبت دادند

    موافقم / مخالفم Thumb up 2 Thumb down 0

پاسخ دادن به M. Sohrabpour لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>