به مناسبت ۹ شهریور، روز ملی یوزپلنگ ایرانی

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: از سال ۱۳۸۶ همه ساله نهم شهریورماه به عنوان “روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی” گرامی داشته می شود.

در نهم شهریور سال ۱۳۷۳ یک یوزپلنگ ماده که به همراه سه توله اش برای خوردن آب به نزدیکی شهر بافق آمده بودند مورد حمله افراد بومی قرار گرفتند. یوز مادر زخمی شده و فرار کرد و دو توله زیر ضربات بیل و کلنگ کشته شدند.

………………تصویر: لاشه خواهران مارتیا که توسط اهالی حاشیه بافق کشته شدند / شهریور ۱۳۷۳

محیط بانان تنها قادر به نجات یک توله یوز ماده شدند، پیکر نیمه جان توله را از مرگ حتمی نجات دادند و نام او را ماریتا گذاشتند. مارتیا تا زمان مرگش در سال ۱۳۸۳ به تنهایی در پارک پردیسان تهران زندگی کرد.

………………………………………….……تصویر: مارتیا در پارک پردیسان تهران

یوزپلنگ به چه معناست؟

همانگونه که مشخص است، یوزپلنگ ترکیبی از دو کلمه یوز و پلنگ است. یوز در فارسی، بن مضارع یوزیدن است و فعل یوزیدن به معنای “جستن، جهیدن، جستجو و طلب کردن” می باشد. به عبارت دیگر یوز یعنی جوینده، طلب کننده و شکار کننده. از آنجا که از سگ های شکاری هم برای تعقیب و گرفتن شکار استفاده می شده، به آنها هم یوز گفته می شده است.

با توجه به تعاریف فوق، بدیهی است که یوزپلنگ به معنای پلنگی است که به دنبال شکار می گردد و به اصطلاح با یوزیدن آنرا می گیرد. شاید بتوان گفت که در گذشته برخی بر این باور بودند که یوزپلنگ نوعی پلنگ است و عنوان “پلنگ شکاری” نیز دلیل دیگری بر این مدعا است. البته برخی یوزپلنگ را نوعی یوز می دانستند که پدر یا مادر آن پلنگ باشد و به همین ترتیب، یوز شیر یعنی یوزی که یکی از والدینش شیر بوده است. بعلاوه، واژه دیگری بنام “هوبر” در گذشته وجود داشته که آنهم به معنای یوز و توله یوز بوده، ولی به نظر می رسد که این کلمه امروزه منسوخ شده است. با مراجعه به اشعار و متون قدیمی ایرانی، می توان دریافت که در گذشته این جانور با نام یوز شناخته می شده و کمتر به آن یوزپلنگ گفته می شده است.

تاریخچه یوزپلنگ آسیایی:

در گذشته، زیستگاه یوز پراکندگی وسیعی از ایران و عربستان تا هندوستان و ترکمنستان را شامل می شده است. در میان آثار باستانی، مهری مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد در میانرودان یوزپلنگی را در کنار مربیش به تصویر میکشد. شاهان آشوری از یوزها برای شکار بهره میگرفتند. در سوریه و فلسطین، جنگجویان صلیبی از شکار آهو توسط یوز سخن به میان آورده اند و گزارش شده است که یکی از شاهان سده پانزدهم میلادی در ارمنستان گله هایی از یوزها به شمار حدود صد عدد از این جانوران داشت. حالا اما نسل یوز آسیایی جز در ایران در سایر کشورها منقرض شده است.

تا پیش از جنگ جهانی دوم، جمعیت یوزپلنگ در ایران حدود ۴۰۰ عدد بود که تقریبا در تمام مناطق استپی و صحرایی نیمه شرقی کشور و بخش هایی از نواحی غربی کشور نزدیک مرز عراق دیده می شد اما ورود جیپ بعد از جنگ منجر به کشتار گسترده طمعه های مورد علاقه یوز به خصوص آهو و جبیر شد و در نتیجه جمعیت یوزپلنگ به شدت کاهش یافت.

در سال ۱۳۳۸ کانون شکار وقت ایران یوزپلنگ را حمایت شده اعلام نمود. با اعمال اقدامات حفاظتی، جمعیت طعمه در بسیاری از مناطق کشور روبه افزایش نهاد که این باعث افزایش جمعیت یوزپلنگ نیز شد. مشاهده یوزپلنگ در مناطق مختلف افزایش یافت که این احیا جمعیت نتیجه تاثیرات قوانین و مقررات حفاظتی بود که اعمال شد. در اواسط دهه ۱۳۵۰، جمعیت یوزپلنگ در ایران ۳۰۰-۲۰۰ عدد تخمین زده می شد. در آن زمان، قلمرو یوزپلنگ تقریبا تمام مناطق کویری نیمه شرقی کشور را در بر می گرفت که از جمعیت انسانی کمی برخوردار بود.

در اواخر دهه ۱۳۵۰ حفاظت از حیات وحش برای چند سال دچار اختلال شد. اکثر مناطق به وسیله دامداران اشغال و دشت های صاف و استپ ها جولانگاه ماشین ها و موتورسیکلت های قدرتمند صحرایی گردید که گونه های کویری مثل آهوی ایرانی، جبیر، گورخر و همچنین یوزپلنگ را تعقیب و شکار می کردند. منطقه حفاظت شده خوش ییلاق که زمانی مناسبترین زیستگاه یوزپلنگ در آسیا بود تقریبا از بین رفت.

یوزپلنگ از بسیاری از مناطق زیست خود ناپدید شد و محدوده پراکنش آن به بعضی مناطق دور دست که در آنجا طعمه کافی و امنیت نسبی وجود داشت محدود شد.

وضعیت فعلی یوزپلنگ آسیایی در ایران

برخلاف آنکه برخى مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایى سعى میکنند تا وضعیت یوز را مطلوب و روند احیاى جمعیت این گونه ارزشمند را مثبت ارزیابى کنند اما حقیقت این است که شرایط یوز بسیار بحرانى است، بطوریکه با ادامه روند فعلى، انقراض یوزپلنگ آسیایى در آینده اى نزدیک حتمى خواهد بود.

تا حدود هشت الى ده سال قبل نیز یوزپلنگ شرایطى به مراتب مطلوب تر از امروز داشت و گزارشاتى مستند از زادآورى این گونه حداقل در ده زیستگاه مختلف در استان هاى یزد، خراسان جنوبى، سمنان و خراسان شمالى بطور مرتب به ثبت می رسید.

در مردادماه سال ۱۳۸۷ محیط بان جواد شکوهی از یک یوزپلنگ ماده و سه توله اش در پارک ملی سیاهکوه تصویر برداری نمود. (عکس زیر)

در حدود سال ۱۳۸۵ دوربین های تله ای تصویری از یک خانواده پنج فردی یوز را در پناهگاه حیات وحش دره انجیر به ثبت رساندند. (عکس زیر)

همچنین دو یوزپلنگ نر و ماده به نام کوشکی و دلبر بیش از دو سال و نیم است که به تهران منتقل شده و در اسارات بسر می برند.

کارشناسان تاکنون موفق به فراهم نمودن شرایط برای زادآوری این دو یوز نشده اند.

……………………………………………….دلبر و کوشکی در پارک پردیسان تهران

به دلایل گوناگون که مهمترین آن سوء مدیریت مى باشد زادآورى یوزپلنگ در تمامى زیستگاه هاى این گونه به غیر از ذخیره گاه زیستکره توران و پناهگاه حیات وحش میاندشت متوقف شده و جمعیت های یوز در این مناطق از بین رفته اند. هر چند جمعیت و زادآوری یوز در همین دو زیستگاه (توران و میاندشت) نیز به شدت کاهش یافته است.

طی شش سال اخیر حداقل سه یوزپلنگ ماده و سه توله در مسیری به طول حدودا ده کیلومتر در محور سمنان – مشهد در محدوده عباس آباد توران بر اثر برخورد با خودرو ازبین رفته و سه توله بدون مادر نیز از این حوادث بجا مانده اند که به احتمال بسیار زیاد آنها نیز به دلیل آسیب پذیر بودن تلف شده اند.

مرگ این شش یوزپلنگ و مرگ احتمالی سه توله بجا مانده از مهمترین دلایل انقراض احتمالی یوزپلنگ در ایران به شمار خواهد رفت.

در کمال ناباوری در طول این شش سال هیچ اقدام موثری در راستای ایمن سازی این مسیر کوتاه صورت نگرفته است. در عوض متولیان حفاظت از این سرمایه ارزشمند ملی مشغول رنگ آمیزی صورت کودکان و توانمندسازی جوامع محلی ساکن در حاشیه زیستگاه های یوز از طریق برگزاری جشنواره های گوناگون بوده اند.

اما مشخص نیست این توانمندسازی و آگاه نمودن جوامع محلی چگونه صورت گرفته است که همین جوامع محلی بهمن ماه سال گذشته یکی از آخرین بازماندگان یوزپلنگ را با ضربات سنگ و چوب از پای درآوردند!

ناکارآمدى پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایى مهمترین عامل در بوجود آمدن شرایط کنونى است. پروژه اى ناکارمد و شکست خورده که بیشتر زمان، انرژى و بودجه آن به جاى اقدامات عملى و اجرایی در راستاى حفاظت، صرف برگزارى همایش ها ، نمایش ها و تحقیقات بى حاصل شده است.

تحقیقات بى حاصلى که پس از انقراض یوزپلنگ آسیایى بدون هیچ استفاده اى به بایگانى سپرده خواهد شد و هرگز در راستاى حفاظت از یوز اجرایى نشده است.

واضح و مبرهن است که ملاک موفقیت یا عدم موفقیت یک پروژه حفاظتی در مورد گونه جانوری در خطر انقراض، افزایش یا کاهش جمعیت گونه مربوطه می باشد. بنابراین کاهش شدید جمعیت یوزپلنگ آسیایی تا مرز انقراض ثابت می کند پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایى به هیچ عنوان موفق نبوده است.

البته تدوین چنین پروژه ای با اخذ مشارکت بین المللی در نفس عمل، اقدام مثبتی است اما دلیل ناکارآمدی این پروژه، ضعف در شیوه اجرای این پروژه می باشد.

هنگامیکه یک پروژه ملی با شکست روبرو شده و یا دستاورد مثبتی به همراه نداشته است مسئولان مربوطه می بایست نسبت به تعطیل نمودن و یا ایجاد تغییرات ساختاری در آن پروژه اقدام کنند اما پافشاری سازمان حفاظت محیط زیست بر حفظ ساختار این پروژه ناموفق با وجود روند کاهش جمعیت یوزپلنگ در ایران تامل برانگیز است.

در واقع می توان گفت ۱- ناکارآمدی پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایى و ۲- انفعال سازمان حفاظت محیط زیست در ایجاد تغییرات اساسی در این پروژه ی ناموفق مهمترین دلایل کاهش جمعیت یوزپلنگ در ایران و انقراض قریب الوقوع این سرمایه ملی و جهانی به شمار می روند.

اگر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایى که تمام وظایف، اختیارات و منابع مرتبط با حفاظت از یوزپلنگ را انحصارا در اختیار گرفته است وجود نداشت و حفاظت از یوز مانند سایر گونه های جانوری بر عهده معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری سازمان های مردم نهاد می بود، بطور حتم وضعیت یوزپلنگ به مراتب از شرایط کنونی مناسب تر بود.

در حال حاضر در صورتیکه عزمی جدی و ملی برای حفظ نسل یوزپلنگ آسیایی وجود داشته باشد با انجام اقدامات زیر شاید و فقط شاید بتوان از انقراض نسل این گونه ارزشمند جلوگیری نمود:

۱) خرید حقوق عرفی و قانونی دامداران و مرتع داران در داخل ذخیره گاه زیستکره توران و پناهگاه حیات وحش میاندشت و خروج کامل دام اهلی از این دو منطقه.

۲) ایمن سازی محور سمنان – مشهد در محدوده عباس آباد توران از طریق فنس کشی دو طرف جاده و احداث روگذر و زیرگذر.

۳) افزایش نیرو و امکانات حفاظتی ازجمله خودرو، موتورسیکلت، بودجه و … در دو منطقه توران و میاندشت.

۴) احداث آبشخور، احیای پوشش گیاهی و کلیه اقدامات لازم در راستای مقابله با اثرات خشکسالی و افزایش طعمه های یوز در زیستگاه های این گونه.

۵) جمع آوری و کنترل جمعیت سگ سانان ازجمله سگ های بدون صاحب و سگ های گله در زیستگاه های یوزپلنگ.

۶) پایش مستمر مناطق حفاظت شده و عرصه های طبیعی در مرکز ایران به منظور شناسایی جمعیت ها و زیستگاه های شناسایی نشده

۷) تدوین برنامه عمل جامع یوزپلنگ آسیایی مستقیما زیر نظر معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست و انتقال وظایف و اختیارات پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی به دفاتر تخصصی (دفتر حیات وحش و دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید) در این معاونت.

گفتن این موضوع آن هم در روز ملى یوزپلنگ آسیایى سخت است اما دانستن حقیقتی تلخ از غرق شدن در رویایى شیرین مطلوب تر است.

در صورت اصرار بر ادامه روند فعلی و عدم اجرای موارد فوق، انقراض یوزپلنگ آسیایی در آینده ای نزدیک حتمی خواهد بود.

+129
-3
  

20 دیدگاه

  1. شهریار می‌گوید:

    باید حتما پروژه تکثیر کوشکی و دلبر به صورت لقاح مصنوعی زیر نظر اساتید بین المللی به جد پیگیری شود.

    پر طرفدار Thumb up 42 Thumb down 6

    • DORNA می‌گوید:

      به فرض که این کار انجام بشود، وقتی حیوان به طور طبیعی و در زیستگاه طبیعی زاد و ولد و زندگی آزاد و طبیعی نداشته باشد، در اصل انقراض یافته است…

      حتی اگر چهارسال پیش در سازمان گوش شنوایی برای شنیدن حرفهای ما وجود داشت و همان سال بخش حادثه ساز جاده سمنان مشهد ایمن سازی شده بود ای بسا که حالا جمعیت یوز در منطقه توران به پنجاه قلاده می رسید، ولی بسیار بعید استه ک جمعیت یوزها حتی در پارک ملی توران بیش از ده قلاده باشد…

      پر طرفدار Thumb up 26 Thumb down 4

    • شیر بیشه ای ایرانی می‌گوید:

      با توجه به وضع بد یوز ضمن حفاظت شدید از نقاطی که یوز دارند، وقت کارهای مطالعاتی و پژوهشی نیست و اقدام عملی عاجل را می طلبد و تکثیر مصنوعی یوز با لقاح مصنوعی ضروری می باشد چه که تنها یک یوز ماده در دسترس داریم و بایستی در دوران عمر خود حداکثر تعداد یوز را با آن ایجاد کرد. فقط لازم به یاد آوریست که در این نوع تکثیر خوانده ام یکبار یوز ماده نوزادانش را کشت و خورد که مراقبت و دادن غذای زیاد و یا دارویی که این کار را نکند، در روزهای اول ضروری می باشد. همچنین بایستی برای هر دوره از بارداری از اسپرم یک یوز نر جدید استفاده کرد که فرزندان حاصله کمتر مشابه باشند و شاید بتوان با بی هوش کردن یوزهای نر در طبیعت و اسپرمگیری و رها کردن مجدد آنها این کار را انجام داد. و فرزندان حاصله را بایستی با همین روش تکثیر کرد که طی چند سال یک جمعیت چند ده تایی ایجاد کرد و اگر چه شاید نتوان آنها را حداقل فعلا در طبیعت رهاسازی کرد ( حفظ یوز حتی در خارج طبیعت هم ارزش دارد و همین حرف که تکثیر وحوش خارج از طبیعت ارزشی ندارد باعث شده اقدام عملی انجام نشود) ولی با دو سه هزار هکتار بیابان محصور می توان شرایط نیمه طبیعی برای حفظ و بقای آنها ایجاد کرد وگرنه با دو و یا سه یوز ماده موجود در طبیعت انقراض یوز ایرانی قطعی می باشد.

      پر طرفدار Thumb up 32 Thumb down 0

  2. هادی می‌گوید:

    وای بر ما، وای بر متولیان، چگونه جواب آیندگان را میدهید، گونه ای که در دنیا بی نظیر و با یوز آفریقایی بسیار متفاوت است در حال انقراض است، بخاطر خدا یه کاری کنید، بخاطر مردم و خود یوز که کاری نمیکنید!!!!!!

    پر طرفدار Thumb up 25 Thumb down 2

  3. مینالیزا می‌گوید:

    امان از بی فرهنگی ، امان از سوء مدیریت و امان از هر دو ، امان ،امان ،امان…

    پر طرفدار Thumb up 29 Thumb down 6

  4. داریوش2016 می‌گوید:

    باید از متخصصان خارجی هم کمک گرفت باید از هند کمک گرفت دگو در ازاش به اونها یوز فروخته بشه هنگامی که جمعیت یوز پایدار شد

    پر طرفدار Thumb up 10 Thumb down 2

  5. محسن رزاقی می‌گوید:

    من در همین جا به عنوان یک فرد از افراد جامعه از ریاست جمهور و حاکمیت محترم کشور مقام معظم رهبری تقاضا دارم (در این بحران و کوتاهی مسئولین تا حدی که یوزپلنگ ایرانی را به مرز انقراض کشانده اند) شخصا در این مسئله داخل شده و دستور مستقیم (در جهت تحقق موارد یاد شده بویژه ایمن سازی آن ده کیلومتر جاده، خرید تالیف و احیای پوشش گیاهی و طعمه های یوز و ایجاد شرایط حفاظتی ویژه و مناسب در بحران موجود ) صادر فرمایند.
    زیرا متاسفانه ما خط قرمز را رد کرده ایم و با ادامه این روند بحرانی آخرین بازمانده ها و باقی مانده این سرمایه ملی را از دست خواهیم داد امیدوارم صدای ما را به گوش مسئولین رسانده شود.

    داغ Thumb up 17 Thumb down 17

  6. رشید می‌گوید:

    ای کاش در کشوری بودندکه قدرشان را بیشتر میدانستند هنوز با این همه سر و صداکه داریم حفاظت میکنیم دامداران و معدن داران وکشاورزان و………..در مناطق زیست یوز بدون هیچ مشکلی دارند میخورند و میبرند .این حفاظت ها فقط برای اخبار رساندن برای مردم عادی است ولی خود میدانند در حفاظت انواع گونه های جانوری یک قرن از کشورهای دیگر عقب هستیم

    پر طرفدار Thumb up 14 Thumb down 1

  7. مجید می‌گوید:

    حاضرم سر خودمو بدم اگه حتی یک مورد از موارد ذکر شده انجام بشن

    پر طرفدار Thumb up 10 Thumb down 1

  8. barbod می‌گوید:

    ایمن سازی محور سمنان – مشهد در محدوده عباس آباد توران از طریق فنس کشی دو طرف جاده و احداث روگذر و زیرگذر.
    بنده حاضرم ب شخص هزینه های فنس کشی این جاده رو تامین کنم
    سازمانی ک برای نماد طبیعت و این سازمان بجز رفتارهای پوپولیستی کار دیگه نمیکنه و محل سیاست بازی وسو استفاده از زنان در راستای اهداف دولت ها بود….
    سرکار خانم دکتر ابتکار شما در ازا هر یوزی ک در این جاده کشته در صورت وجود عدالت باید محاکمه میشدید و از این پس هر وزیر دیگر……
    برای کشوری با این منابع سرشار و اختلاسهای میلیاردی ناتوانی در کشیدن چند کیلومتر فنس و زیر گذر خود از اوضاع وخیمی حکایت دارد….
    امید ک ریشه سیاست بازی در منافع ملی خشک شود

    پر طرفدار Thumb up 16 Thumb down 1

  9. ایرانی می‌گوید:

    واقعا جای تاسفه که با وجود کمک دو میلیون دلاری سازمان ملل طی حدود ۱۰سال گذشته و حمایتهای مردمی و بین المللی پروژه یوز ایران حتی به فکرش هم نرسیده در مناطق پرتردد و پرخطر برای یوزها مانند میامی یک زیرگذر ساده درست کنه !

    اما بجای این کار یا کارهای موثر دیگه از قبیل نصب بلندگوهای هشدار دهنده برای ترس یوزها در این مناطق این بودجه رو صرف کارهایی مثل رنگ کردن صورت بچه ها و برگزاری سمینارها و همایش های پرخرج برای خودشون و آمارسازی های دروغ برای فریب فرستادهای سازمان ملل کردند.

    اون چیزیم که به جایی نخواهد رسید صدای عاشقان واقعی طبیعت و محیط زیست ایرانه

    پر طرفدار Thumb up 10 Thumb down 1

  10. جمشید می‌گوید:

    بی کفایتی مزمن،سوء مدیریت،بی دانشی داعیان،
    فقط همین.!

    پر طرفدار Thumb up 12 Thumb down 1

  11. حسن چشفر می‌گوید:

    متاسفانه بدلیل مشکل یکی از یوزها از ناحیه کلیه امکان لقاه وجود نداره دلبر کوشکی بچه دار نمی تونند بشن

    پر طرفدار Thumb up 4 Thumb down 1

  12. آریایی می‌گوید:

    آیا یوزی باقیمانده است؟؟؟

    پر طرفدار Thumb up 8 Thumb down 2

  13. رضا می‌گوید:

    اینطور که انسان داره تو محیط زیست دست میبره بنظرم تا صد سال آینده نسل انسانم منقرض میشه

    پر طرفدار Thumb up 12 Thumb down 2

  14. داریوش2016 می‌گوید:

    رییس محیط زیست امروز گفته دغدغش آبه نه بود و نبود چهارتا یوزپلنگ

    پر طرفدار Thumb up 8 Thumb down 2

  15. داریوش2016 می‌گوید:

    مساله آب را نباید قربانی یوزپلنگ کنیم:
    http://www.ion.ir/News/256092.html

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 1

  16. اریا می‌گوید:

    اقدامات اولیه و ابتدایی جهت حفاظت از محیط زیست و حیات وحش: ۱- صنعتی شدن و کاهش نرخ بیکاری و ایجاد شغل بر اساس بالاترین معیارهای زیست محیطی

    ۲- تشکیل وزارت محیط زیست و بسیج بودجه و امکانات اگر واقعا محیط زیست دغدغه اصلی کشور می باشد.

    ۳- تکثیر و پرورش و سپس رها سازی با مشارکت جامعه دوستاران حیات وحش.

    ۴- ایجاد باشگاههای تیراندازی جهت تخلیه روانی شکارچیان.

    ۵- بازنگری و ایجاد محدودیت های واقعی برای گله های پر شمار دام های اهلی و سرشماری منطقه ای و تخصیص مالیات بر چرای دام که اصلیترین عامل استرس و فشار به زیستگاهها هستند.

    ۶- خلع سلاح عشایر و جوامع محلی در این دوره دیگر دم از برنو و ام یک فرسوده زدن و مرزداری عشایر غیور خود گول زدن می باشد.

    ۷- جلوگیری از قاچاق سلاح و فشنگ که اغلب توسط همین جوامع محلی و عشایر انجام می گردد.

    ۸- اختصاص برنامه های فاخر رسانه ملی و استانی به مسئله محیط زیست و سهم و وظیفه ما در قبال آن.

    ۹- جلوگیری از قاچاق دام زنده به کشور عراق و بلعیدن مراتع استانهای زاگرسی به بهانه صادرات و اشتغالزایی برای چند چوب دار که مجبور شویم از آنطرف گوشت منجمد وارد کنیم.

    ۱۰- تشویق و تسهیل برای ایجاد قرق های خصوصی و درآمد زایی بخش توریسم شکار و گردشگری با اشتغال زایی و شریک نمودن جوامع محلی در این مهم

    ۱۱- ورود مراجع دینی و مبارزه با خرافاتی از قبیل استفاده گوشت چوله و گراز و خرس و پلنگ که دارد رواج می یابد.

    ۱۲- عدم دخالت در تجمع های سیاسی بنفع شخص و جناح بازی که این روزها انگار دغدغه اصلی تشکل های زیست محیطی و ان جی او ها شده است. و رسالت واقعی خود را فراموش نموده اند.

    ۱۳- جایگزین نمودن جرائم زیست محیطی با جریمه هایی که واقعا بازدارنده باشند نه چون افزایش بهای جریمه که موجب به خطر افتادن بیشتر جان محیط بانان گردد.

    ۱۴- درختکاری ، بذر پاشی و نجات تالابها و رودخانه ها ، مبارزه با افزایش غیرکارشناسی باغات و مزارع دیم.اختصاص و احداث آبشخور در ارتفاعات برای همه جانداران باقی مانده.توسط جوامع محلی ، سازمان حفاظت از محیط زیست و تشکل های زیست محیطی.

    ۱۵- مقابله با سگ های ولگرد و سگ های گله که نقش زیادی در انتقال بیماری ها و افزایش استرس به زیستگاهها دارند

    داغ Thumb up 6 Thumb down 4

پاسخ دادن به هادی لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>