مشخصات و شرایط جغرافیایی:

دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: منطقه شرا (نشر) طی مصوبه شماره ۳۴۸ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۸۹/۹/۲۹ با مساحت ۱۰۷۱۷ هکتار بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.

شناسنامه ارتقاء سطح به شرح ذیل می باشد:

- آگهی رسمی اعلام ممنوعیت شکار از تاریخ ۱۳۷۸/۱۲/۱۵ به مدت پنج سال
- آگهی رسمی اعلام تمدید ممنوعیت شکار از تاریخ ۱۳۸۷/۱۰/۱ به مدت پنج سال
- آگهی رسمی شماره ۸۹۹۱۴-۵۲ مورخ ۱۳۸۹/۹/۱۴ (روزنامه رسمی شماره ۱۹۱۶۷ مورخ ۱۳۸۹/۹/۲۹) معرفی به عنوان منطقه حفاظت شده
- آگهی رسمی (اصلاحی) شماره ۱۹۳۳۹مورخ ۱۳۹۰/۵/۴ مصوبه شماره ۳۴۸ اصلاح حدود اربعه منطقه

موقعیت عمومی منطقه: منطقه حفاظت شده شراء در فاصله حدود ۴۵ کیلومتری شرق همدان و در محدوده جغرافیایی ۴۸ درجه و ۵۵ دقیقه طول شرقی و ۳۴ درجه و ۴۲ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۴۲ دقیقه عرض شمالی واقع گردیده است.

حد و حدود قانونی (حدود اربعه) منطقه:

شمالا: از محل تلاقی جاده آسفالته سیاه کمر و جاده شوسه آب هندو به برکت آباد در جهت شرق در امتداد جاده شوسه تا روستای قوزلیجه.

غربا: از محل تلاقی جاده جیپ رو کریم آباد – قشلاق احمد ویس به سمت شمال در امتداد همین جاده تا روستای نشر و از آنجا در امتداد جاده آسفالته به سمت شمال غرب تا تقاطع جاده آسفالته سیاه کمر وجاده شوسه آب هندو – برکت آباد.

جنوبا: از جاده آسفالته منتهی به خردمند در امتداد جاده آسفالته تا محل تلاقی با جاده جیپ رو ابتدای روستای کریم آباد به قشلاق احمدویس.

شرقا: از روستای قوزلیجه در ادامه مسیر جاده جیپ رو در جهت جنوب تا روستای مسلم آباد و از آنجا در امتداد جاده آسفالته تا روستای خردمند.

منطقه حفاظت شده شراء با سیمای کوهستانی و تپه ماهوری، به لحاظ طبیعت بکر، پوشش گیاهی مناسب و سیمای طبیعی آن از زیستگاههای اصلی قوچ و میش ارمنی استان همدان محسوب میگردد.

بخش کوهستانی منطقه از دو قله اصلی و مجزا از یکدیگر به نام های قافلانته و قزل تشکیل شده است. قله قافلانته با ارتفاع تقریبی ۲۵۵۹ متر از سطح دریا بلندترین بخش این منطقه را تشکیل می دهد.

راههای دسترسی منطقه حفاظت شده شراء در مجموع شامل جاده های اصلی آسفالت و نیز راه های فرعی شوسه است. برای ورود به این منطقه بعد از گذر از ۲۵ کیلومتری جاده اصلی همدان – ملایر بایستی از مسیر روستای سیاه کمر به سمت روستای آب هندو حرکت نمود. جهت رسیدن به قسمت های شمالی منطقه نیز باید از تپه فرعی روستای آب هندو به سمت روستاهای مولوجه و قوزلیجه حرکت نمود. راه دیگر ارتباط با منطقه مسیر روستاهای نشر و مسلم و آباد میباشد.

در پیرامون منطقه روستاهای قوزلیجه، آب هندو، حیران، مسلم آباد، نشر، برکت آباد، تاهون آباد و خردمند واقع شده است. از دیگر تعارضات منطقه عشایر مستقر در قسمتهایی از منطقه می باشد که با کنترل و ارشاد و همچنین جلوگیری از اسکان آنها در مناطق حساس این تعارضات تا حدودی کاهش یافته است.

از نظر تقسیم بندی اقلیمی این حوزه در منطقه اقلیمی نیمه خشک سرد قرار گرفته و متوسط بارندگی سالیانه آن بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ میلی لیتر در سال می باشد و به طور متوسط، حجم بارش سالانه حدود ۹/۸۵ میلیون متر مکعب برآورد می گردد. میانگین درجه حرارت سالیانه منطقه ۱۴ درجه سانتی گراد است. براساس گلبادهای ترسیم شده، چیرگی باد در منطقه، در جهت غربی می باشد و به تفکیک فصول در طی سال گاه دچار تغییرات کوتاه مدت می شود.

وضعیت اجتماعی منطقه: پیرامون منطقه حفاظت شده شرا ۸ روستا به اسامی: برکت آباد، مولوجه، آب هندو، مسلم آباد، نشر، خردمند و کریم آباد قرار دارند که مستقیما این منطقه را تحت تأثیر قرار می دهند. با مقایسه جداول سرشماری مرکز آمار ایران، روند رشد جمعیت در این روستاها منفی است و این درحالیست که با توجه به قابلیت توسعه در بخش کشاورزی و دامداری در منطقه به دلیل عدم استفاده درست از منابع موجود، مهاجرت جوانان به شهرها در این رشد جمعیت تأثیر به سزائی داشته است.

در این مناطق با توجه به آمار بیش از ۸۵ % جمعیت که در گروه های سنی بیش از ۶ سال قرار گرفته اند قریب به ۶۶% آن باسواد می باشند. این شاخص در گروه های سنی مختلف متفاوت و هرچه به گروه های سنی بالاتر می رویم از میزان آن کاسته می شود. بیشترین میزان با سوادی در جمعیت مردان و زنان به ترتیب ۹۷ و ۹۶ درصد می باشد که مربوط به گروه سنی نوجوانان (۱۴-۱۱) ساله می باشد.

بطور کلی پایه و اساس ساخت اجتماعی منطقه، دهقانی است. در کل جامعه جمعیتی منطقه از نظر ساختار اجتماعی به سه گروه دهقانی – شبانی، دهقانی – کارگری و شبانی تقسیم میشود.

پوشش گیاهی:

با توجه به بررسی منابع موجود و بازدیدهای بعمل آمده در محدوده، تعداد ۱۷۲ گونه گیاهی متعلق به ۳۷ خانواده در تیپ های اراضی دشت های آبرفتی دامنه ای، فلات ها، آبرفت ها و واریزه های بادبزنی شکل و آبرفت های بادبزنی شناسایی شده است.

در مجموع خارشتر، شیرین بیان، خارزره،  درمنه، جارو هند، ورک، بومادران، تلخه، گون، شیر تیزک، ختمی، شقایق، علف گوسفند، گل گندم، گوش بره، کلاه میر حسن، گل چایی، جغجغه، ختمی و شیرتیزک از عمده ترین گونه های گیاهی منطقه حفاظت شده شرا میباشد.

در برخی از قسمت های منطقه نیز گونه های درختی دست کاشت مشاهده می گردد که از آن جمله میتوان به درختان گردو، گیلاس، زردآلو، انگور، سیب، توت، نارون، زبان گنجشک، بید و سرو خمره ای اشاره کرد.

گونه های شاخص جانوری:

اطلاعات جمع آوری شده در خصوص فون جانوری منطقه مورد نظر نیز بیانگر این است که پرندگان این زیستگاه چهره غالب جانوری منطقه را تشکیل میدهند.

پرندگان: گونه های کوهزی همچون عقاب طلایی و کبک معمولی فراوانترین پرندگان منطقه اند. دسته سبک بالان نیز در بین تمامی گونه ها متنوع ترین دسته شناسایی شده اند. فون پرندگان در منطقه متاثر از دو دسته گونه های بومی و مهاجر است.

کبک، تیهو، سنگ چشم خاکستری، سبز قبا، دم جنبانک ابلق، دلیجه معمولی، هما، سارگپه، کرکس، قرقی، طرلان، شاهین، بحری، بالابان، لاچین، حواصیل خاکستری، پرستوی معمولی، سار و بلبل ازجمله پرندگان موجود در زیستگاه های منطقه میباشند.

پستانداران: پستانداران منطقه نیز عمدتا گونه های سازگار با مناطق سرد کوهستانی اند.  گرگ، کفتار و قوچ و میش شاخص ترین گونه های پستاندار منطقه اند. شغال، روباه، راسو، زرده پر، رودک، خرگوش، خارپشت ایرانی، تشی، حفار و انواع موش ها ازجمله دیگر پستانداران مهم این منطقه به شمار میروند.

خزندگان: خزندگان این زیستگاه نیز در دو گروه مارها و سوسمارها یا مارمولک ها قابل تقسیم اند. آگامای قفقازی و گرزه مار پر جمعیت ترین خزندگان منطقه و مارهای دشتی زی و آگاما و لاک پشت مهمیزدار، شاخص ترین خزندگان منطقه به حساب می آیند.

دوزیستان: به علت نبود زیستگاههای آبی قابل توجه از فون جانوری دوزیستان و ماهی ها در منطقه دیده نمیشود، با این حال گاها در آبگیرهای فصلی و برکه های حاشیه روستای مسلم آباد از دوزیستان میتوان گونه های وزغ معمولی و قورباغه تالابی را مشاهده نمود.

تعارضات و تهدیدهای منطقه:

شخم نامناسب در جهت شیب در ارتفاعات و تپه ماهورها جهت کشت و کار بر روی زمین، چرای بی رویه دام در مراتع فقیر منطقه حتی در زمستان که سبب فرسایش و سست شدن خاک شیب ها به علت رفت و آمد زیاد دام  و درنتیجه رانش خاک روئی به عمق دره ها میگردد. بوته کنی بوته های خشک جهت مصرف سوخت از عمده عوامل تخریب انسانی در این منطقه می باشد. از دیگر تعارضات منطقه حضور و عدم رعایت تعادل دام و مرتع عشایر و نیز واحد دانه بندی و آسفالت پزی مسلم آباد و برخی واحدهای مرغداری می باشد.