پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: رئیس موسسه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران گفت: روزانه ۴۰ هزار هکتار از جنگل‌های شمال مورد تخریب کمی و کیفی قرار می‌گیرد.

با ادامه روند فعلی اثری از جنگل های شمال باقی نخواهد ماند

دکتر محمد امینی در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: در وضعیت فعلی با امکانات کمی که سازمان جنگل‌ها و سازمان محیط زیست برای حفاظت از جنگل‌ها دارند، افزایش استفاده قاچاقچیان و زمین‌خواران باعث شدت گرفتن جنگل‌زدایی و تخریب جنگل‌ها شده است و اگر این روند ادامه پیدا کند، دیگر آثاری از جنگل‌های شمال نخواهد ماند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه واگذاری مدیریت جنگل‌ها به مردم ممکن نیست، اظهار کرد: مدیریت جنگل یک بحث حاکمیتی است و زمانی که جنگلی را که از نظر مالکیت وضعیت مشخصی نداشته به دست مردمی می‌سپاریم که از نظر فنی و مهندسی قدرت برنامه‌ریزی ندارند و علاوه بر آن، از قدرت پرورش جنگل در سطح اجرایی محرومند، نمی‌توان به چنین کاری دست زد. متاسفانه اکنون در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که به دلیل مشکلات مالی، جنگل‌های در کنار جاده‌ها به سرعت تبدیل به واحدهای اقتصادی شده است.

علاوه بر اینکه این جاده‌ها برش اکوسیستمی ایجاد می‌کند، به دلیل عدم حفاظت کافی، ابزار دسترسی سودجویان به سرمایه‌های ملی بوده و این مسئله مانند این است که در بانکی را بدون هیچ نگهبانی باز گذاشته باشیم.

نمی‌توانیم موضوعی با این اهمیت را که سرمایه نسل‌های آینده است، نادیده بگیریم تا افراد فرصت‌طلب ملک روستاییان را با قیمت کم خریده و به ویلا تبدیل کنند.

تنها ۱۰ درصد جنگل‌های شمال پایدارند

رییس موسسه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران گفت: جنگل باید دارای مشخصاتی از جمله قابلیت ترمیم و تجدید حیات بوده و چند لایه ارتفاعی داشته باشد تا به آن جنگل پایدار بگوییم. در حال حاضر تنها ۱۰ درصد جنگل‌های شمال که ۲۰۰ هزار هکتار از جنگل های شمال را تشکیل می دهد، پایدار محسوب شده و باقی آن بر اثر صدمه، قدرت ترمیم را از دست داده است.

بریده بریده شدن جنگل‌های شمال در بسیاری از نقاط، فرسایش خاک، بی‌نظمی و گرم شدن اقلیم کشورمان را در پی دارد و همین مسئله باعث شده که طی ۵۰ سال گذشته بین یک تا ۱٫۵ درجه افزایش دما داشته باشیم. علاوه بر آن خط برف بالا رفته و مقدار برفی که باید سفره‌های زیرزمینی را تغذیه کند، بسیار کم شده است.

بروز ماه‌های خشکی و بی‌نظمی خشکسالی‌های کشور از دیگر نتایج نابودی جنگل‌هاست. این مسئله باعث شده زمانی که درختان و موجودات احتیاج به آب دارند، آب مورد نیاز آنها در اختیارشان قرار نگیرد. علاوه بر آن در کنار این تخریب‌ها، مواد شیمیایی به عنوان سم و کود طبیعت شمال را تهدید می‌کند.

امینی با بیان اینکه ۴۳۰۰ آبادی در جنگل‌های شمال وجود دارد، افزود: زباله‌های این روستاها به دامن طبیعت رفته و مواد شوینده بسیاری وارد آب‌ها می‌شود که قدرت ترمیم طبیعت بر اثر این تخریب‌ها نیز در دست جنگل‌هاست.

اگر تصمیم نابجایی در مورد جنگل‌ها گرفته شود، تولید زباله و ورود صدمات کشاورزی به طبیعت، آینده را برای نسل‌های بعدی بسیار سخت‌تر خواهد کرد.

بذردهی جنگل‌ها سه تا هفت سال طول می‌کشد، اما دام‌ها دائما می‌چرند

دکتر محمد امینی گفت: درخت‌های جنگلی هر سال بذر نداده و به طور متوسط بذردهی آنها سه تا هفت سال طول می‌کشد. با این وجود دام‌ها دائما در جنگل‌ها می‌چرند و سالانه ۶۰۰ هزار هکتار نهال را نابود می‌کنند.

این در حالی است که طی ۵۰ سال گذشته فقط توانسته‌ایم ۳۰۰ هزار هکتار نهال‌کاری کنیم.

علاوه بر آن اگر همه خسارات ناشی از تخریب جنگل‌ توسط دام‌ها را کنار بگذاریم و سود آن را محاسبه کنیم، می‌بینیم که دام‌های سنتی روزانه تنها دو لیتر شیر داده در صورتیکه شیر دام صنعتی روزانه ۲۵ تا ۳۰ لیتر است که نشان می‌دهد این شیوه دامداری به هیچ وجه باصرفه نیست.

علاوه بر تخریبی که خود این حیوانات به جنگل وارد می‌کنند، چوپان‌ها نیز برای رویش علوفه، تاج درخت‌ها را قطع کرده تا از لابلای درخت‌ها، نور به کف جنگل برسد که با این کارشان، تاج درختان را که عنصر زاینده بذر برای جنگل‌ هستند، از بین میبرند.

از طرفی خود تاج درختان سالانه ۳٫۵ تن شاخ، برگ، پوست و میوه در هر هکتار می‌ریزند که تبدیل به خاک مرغوب می‌شوند و با این کار از این موهبت نیز محروم می شویم.

وی با اشاره به انجام کارهای زراعی در جنگل‌ها توسط چوپان‌ها، اظهار کرد: این چوپان‌ها بخش‌هایی از درخت‌های جنگلی را قطع می‌کنند تا سطح زیر کشت را بالا ببرند. به همین جهت با افزایش تعداد خانوارها، علاوه بر افزایش تعداد دام، مساحت زیر کشت نیز افزایش یافته است. همچنین حضور دام در جنگل باعث آتش‌سوزی می‌شود.

علاوه بر دامداران، افرادی که برای انجام کارهای عمرانی، جنگل‌ها را قطع می‌کنند، عامل دیگری برای تخریب این منابع طبیعی هستند.

ذخیره آب، تولید اکسیژن، تولید خاک، گل‌دهی، جلوگیری از سیل و طوفان، جلوگیری از حمله آفات به مزارع از فواید غیرچوبی جنگل‌ها است که نادیده گرفته می‌شود.

جنگل‌نشین‌ها سالانه بیش از ۳٫۵ میلیون مترمکعب از جنگل برداشت می‌کنند

این استاد دانشگاه با بیان اینکه جنگل‌نشینان سالانه بیش از ۳٫۵ میلیون مترمکعب از جنگل برداشت می‌کنند، افزود: در گذشته این جنگل‌نشینان به صورت ییلاق و قشلاقی دام‌هایشان را پرورش می‌دادند، اما در حال حاضر تعداد زیادی از دام‌های آنها، به دام ساکن تبدیل شده است که تردد روزانه این دام‌ها، نهال‌های جنگل را نابود می‌کند.

به گفته رییس موسسه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، میزان دام در جنگل‌های شمال کشور پنج برابر ظرفیت آن است.

طرح خروج دام از جنگل نباید از دستور کار دولت خارج شود

امینی با بیان اینکه طرح خروج دام از جنگل به سال‌های ۱۳۳۵ بازمی‌گردد، افزود: از آنجا که جنگل‌های کشور ما ذاتا متکی به پرورش جنگل به طور طبیعی بوده و تجدید حیات آنها خودروست، نمی‌توان با نهال‌کاری آنها را زنده نگه داشت، بلکه باید عامل از بین رفتن آنها را کنترل کرد.

طرح‌های جنگلداری برای کنترل میزان تخریب جنگل‌ها و برداشت اصولی از آنها به اجرا درمی‌آید. از آنجا که طرح‌های جنگلداری تحت کنترل دولت و با مجوز آن است، قابل مدیریت بوده و می‌توان آن را در جهت مناسب استفاده کرد.

به گفته امینی، در سال‌های اولیه که طرح‌های جنگلداری به اجرا درمی‌آمد، ۲٫۵ میلیون مترمکعب در سال از جنگل‌ها برداشت می‌شد، اما این میزان در حال حاضر به یک سوم کاهش یافته و کمتر از یک میلیون مترمکعب برداشت می‌شود اما روستاییان، دامداران و جنگل‌نشینان برداشت خود را از جنگل‌ها افزایش داده و هر روز جنگل‌های بیشتری را نابود می‌کنند.