پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: به علت وضعیت خاص طبیعی به ‌ویژه پوشش گیاهی و اقلیم خاص، زندگی جانوری در استان کردستان از تنوع خاصی برخوردار است، در این استان تعداد متنوعی از مهره‌داران وجود دارند که علاوه بر اهمیت بوم‌شناختی، برخی گونه‌ها در اکوسیستم‌های منطقه دارای ارزش‌های ویژه می باشند.

به گزارش روابط عمومی حفاظت محیط زیست استان کردستان، تاکنون بیش از ۳۵ گونه پستاندار، حدود ۵۰ گونه خزنده، ۲۰۰ گونه پرنده و ۶ گونه دوزیست در استان کردستان شناسایی شده است.

گونه های جانوری شاخص استان کردستان عبارتند از:

پستانداران: قوچ ومیش ارمنی، کل وبز، خرس قهوه ای، پلنگ، سیاهگوش، گربه جنگلی، گربه وحشی، کاراکال، گربه وحشی، سنجاب ایرانی، کفتار و گرگ

دوزیستان: سمندر خالدار کردستانی و سمندر آتشین

پرندگان: عقاب طلایی، کرکس (دال)، هما، میش مرغ (میشه سی)، پری شاهرخ، جی جاق و عقاب مارخور

خزندگان: مار حعفری، گرزه مار، افعی تکابی

۱۴ گونه جانوری استان کردستان شامل خرس قهوه ای، پلنگ، سیاهگوش، گربه وحشی، گربه جنگلی، سگ آبی، کل وبز، قوچ ومیش ارمنی، عقاب طلایی، هما، کرکس (دال)، سمندر آتشین، سمندر خالدار کردستانی و عقاب مارخور در خطر انقراض قرار دارند و دو گونه آهو و میش مرغ مدتهاست که مشاهده نشده و به احتمال فراوان منقرض شده اند.

در این میان وضعیت بسیاری از گونه های دیگر مانند کبک و خرگوش با روند فعلی شکار بی رویه اصلا مناسب نیست.

زمانی دشت های جیران دوزی حسن آباد یا سوکند شهرستان بیجار جولانگاه آهو بود اما از دهه پنجاه به بعد اثری از این حیوان زیبا باقی نمانده و از آن زمان تاکنون دیگر مشاهده نگردیده است.

پرنده زیبای میش مرغ (میشه سی) هم که زمانی نه چندان دور در دشت های دزج شهرستان قروه و زرینه اوباتو زندگی می کرد حدود چهار سال است مشاهده نگردیده و احتمال منقرض شدن نسل این گونه در استان کردستان زیاد است.

سمندر آتشین تنها گونه جانوری است که پراکنش آن تاکنون تنها در استان کردستان شناسایی شده است.

متاسفانه در طول چند سال اخیر وجود پدیده ای به نام قاچاق گونه های مختلف جانوری مانند سمندر و سنجاب ایرانی از استان کردستان به سایر نقاط کشور و حتی دیگر کشورها به عاملی جهت تشدید انقراض گونه های نادر جانوری تبدیل شده است.

در استان کردستان زیستگاه های زیادی وجود دارد که گونه های متنوعی از انواع پستانداران و پرندگان در آنها یافت می شود. استان کردستان دارای چهار منطقه حفاظت شده، سه منطقه شکارممنوع و یک پناهگاه حیات وحش میباشد.

در استان کردستان مطالعات جامع و عمیقی بر روی گونه های جانوری و گیاهی صورت نگرفته است و هنوز درباره خیلی از گونه ها اطلاعات زیادی در دست نیست.

در یک اکوسیستم طبیعی گونه ها با هم تکامل و سازگاری پیدا میکنند و با وجود تنوع ژنتیکی مناسب با تغییرات تدریجی ملایم در محیط زیست سازگار میشوند اما امروز با افزایش جمعیت انسان، فشار بر منابع طبیعی و محیط زیست دو چندان شده و تغییرات ناشی از تخریب زیستگاه و دخالت مستقیم انسان معمولا انقراض گونه ها را به همراه دارد.

تخریب زیستگاه که یکی از تهدیدهای اساسی تنوع زیستی است. هر ساله بخش وسیعی از زیستگاه انواع جانوران در استان کردستان به طرق مختلف تخریب میگردد. امروز در دشت های جیران دوزی، زرینه اوباتو و دزج قروه اثری از مراتع باقی نمانده است و بطور کامل تخریب و به اراضی کشاورزی تبدیل گردیده و بالطبع حیات جانوران هم در این مناطق به مخاطره جدی افتاده است.

عامل مهم دیگر ازبین رفتن گونه ها حضور دام های اهلی فراتر از توان و ظرفیت مراتع، تصرف چشمه ها و تغییر کاربری چشمه ها و انتقال آب این چشمه ها به اراضی کشاورزی و خارج کردن آنها از دسترس وحوش است.

شکار بی رویه و رویدادهای دیگر مانند خشکسالی و آتش سوزی که در چند سال اخیر تعداد آن در استان کردستان زیاد شده و بسیاری از مناطق جنگلی و مراتع را از بین برده و بهره گیری بی رویه از طبیعت باعث تشدید فشار و تهدید حیات وحش این استان شده اند.

قاچاق جانداران به منظور خرید و فروش در بازارهای داخلی و خارجی عامل مهم دیگری برای از بین رفتن گونه های جانوری نادر استان کردستان است که متاسفانه بدلیل شرایط نامناسب نگه داری اکثرا از بین میروند و در صورت کشف بازگشت آنها به طبیعت و زیستگاهشان بسیار سخت است.

عدم وجود آگاهی و آشنایی مردم و جوامع محلی با طبیعت و نحوه برخورد صحیح با حیات وحش و عدم آموزش در میان مردم یکی دیگر از عوامل اصلی از بین برنده گونه های جانوری است.