به مناسبت اول خرداد ، روز جهانی تنوع زیستی

پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: ۲۲ ماه MAY مصادف با اول خردادماه از سوی سازمان ملل متحد روز جهانی تنوع زیستی (IDB- International Day for Biological Diversity) ، برای افزایش درک و آگاهی مردم جهان از اهمیت مسائل مربوط به تنوع زیستی نام گرفته است.

تنوع زیستی (Biological Diversity که به طور مخفف Biodiversity خوانده می شود) یعنی گوناگونی یا تنوع گیاهان و حیوانات و دیگر موجودات زنده در یک ناحیه یا منطقه خاص.

تنوع زیستی همچنین به معنای تعداد یا فراوانی گونه های زنده مختلف در یک منطقه خاص است. دانشمندان گاهی تنوع زیستی را اکوسیستم (منطقه ای طبیعی مشتمل بر مجموعه ای از گیاهان، حیوانات و سایر موجودات زنده در یک محیط خاص فیزیکی و شیمیایی) می نامند.

در عمل،هنگامی که برنامه ریزی فعالیت های انسانی، استفاده از زمین و منابع طبیعی را تحت تأثیر قرار می دهد باید در ابتدا بر تنوع زیستی و حفظ گونه ها در هر اکوسیستم تأکید شود.

چرا تنوع زیستی مهم است؟

تمام موجوداتی که در یک اکوسیستم زندگی می کنند از جمله انسان، بخشی از شبکه حیات هستند. هر گونه پوشش گیاهی و هر موجود نقش بسیار مهمی در چرخه حیات دارد. گیاهان، حیوانات و انسانها در تعامل با یکدیگرند و بر اساس آنچه هر کدام ارائه یا تولید می کنند مانند غذا، سرپناه، اکسیژن و غنی سازی خاک به یکدیگر وابسته اند.

حفظ گستردگی تنوع گونه ها در هر اکوسیستم برای حفظ شبکه حیات و حفظ تمام موجودات زنده لازم است. ادوارد ویلسون زیست شناس مشهور دانشگاه هاروارد که به عنوان پدر تنوع زیستی شناخته شده است در کتاب خود با عنوان “تنوع زندگی” می گوید: “این فرض که تنوع زیستی می تواند به طور نامحدود و بدون تهدید حیات خود انسان ها، کاهش یابد موضوعی عاری از هرگونه حس مسؤولیت است.”

تعریف تنوع زیستی از نظر ژن ها، گونه ها و اکوسیستم ها (که سه سطح اساسی مرتبط با سازمان بیولوژیکی می باشند) در ۳ سطح تعریف می شود.

تنوع ژنتیکی

تنوع ژنتیکی نشان دهنده تنوع ارثی درون و مابین جمعیتی در میان موجودات زنده (ارگانیسم ها) است.

تنوع گونه ها

شاید به دلیل این که دنیای موجودات زنده بیشتر از نظر گونه ها مورد توجه قرار گرفته است، تنوع زیستی به طور معمول مترادف با تنوع گونه ها و بویژه غنای گونه ها (تعداد گونه ها در یک مکان یا زیستگاه) درنظر گرفته می شود.

بحث در مورد تنوع زیستی جهانی غالبا در زمینه تعداد جهانی گونه ها که در گروه های مختلف طبقه بندی شده اند می باشد. تخمین زده می شود که تا به امروز ١/۸ میلیون گونه شناسایی شده اند. تخمین ها برای تعداد گونه های موجود بر روی زمین در حال حاضر از ۵ میلیون تا حدود ١٠٠ میلیون متفاوت است. برآورد محافظه کارانه نشان می دهد که ممکن است در حدود ١٢/۵ میلیون گونه وجود داشته باشد.

تنوع اکوسیستم

ارزیابی کمی تنوع در سطح اکوسیستم، زیستگاه یا جامعه هنوز با مشکل مواجه است. در حالی که این امکان برای تعریف اصولی مفهوم تنوع ژنتیکی و گونه ها و اندازه گیری های متنوع آنها وجود دارد، هیچ تعریف و طبقه بندی منحصر به فردی برای اکوسیستم در سطح جهانی نیست. لذا ارزیابی تنوع اکوسیستم (بجز در مقیاس محلی و یا منطقه ای و پس از آن تنها تا حد زیادی از لحاظ پوشش گیاهی) در عمل دشوار است.

+132
0
  

7 دیدگاه

  1. کوشان مهران می‌گوید:

    به مناسبت روز جهانی زیگونگی (تنوع زیستی) جناب آقای عباس محمدی از کوهنوردان کشور که در کنار صعود بر ستیغ قله ها به زیستبوم و پاسداشت آن و رابطه تنگاتنگ پایش طبیعت وحش توسط کوه پیمایان نیز توجه ویژه ای دارند نوشتاری در ارتباط با رابطه تنگاتنگ کوهستان و زیگونگی به عنوان یکی از مهم ترین پناهگاه های پاسداشت ذخیره های ژنتیکی نگاشته اند:
    khabaronline.ir/detail/356331/weblog/abbasmohammadi

    البته نباید در نگارش این نوشتار از کوشش های جناب آقای رضا شکری غافل گشت که نگاره های زیبایی از طبیعت فاخر لرستان ارسال نموده بودند.

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 0

    • رضا می‌گوید:

      ممنون از نگارش زیبا و پر مفهوم جناب کوشان مهران….همیشه از خواندن نوشته های شما چه اینجا یا هر جای دیگر سرشار از لذت میشم بازم ممنون

      پر طرفدار Thumb up 3 Thumb down 0

  2. مسعود شکیبایی می‌گوید:

    تعریف تنوع اکوسیستم تا حدی مربوط به تنوع ماده هست
    تنوع و اختلاف نقاط مختلف در میزان تابش خورشید، میزان رطوبت، نزدیکی و دوری از دریا، سطوح جغرافیایی، جنس خاک و جنس مواد و اجزاء محیطی در نقاط مختلف و غیره
    تا حدود زیادی تنوع اکوسیستم های طبیعی وابسته به اجزاء غیر زنده محیطی هست
    تنوع ماده در دو اکوسیستم مختلف حتی باعث تنوع ژنتیکی در یک زیر گونه هم خواهد شد

    پر طرفدار Thumb up 4 Thumb down 0

  3. یک زمین برای همه می‌گوید:

    موضوع امسال این روز ؛
    تنوع زیستی جزیره ها است. با هدف افزایش آگاهی ها نسبت به جزیره ها و تنوع زیستی منحصر به فرد آن ها.

    پر طرفدار Thumb up 7 Thumb down 0

  4. نسیم می‌گوید:

    من مطلبی می خوام که با اون بتونم دانش اموزامو قانع کنم که تنوع زیستی خیلی تو زمینی که روش زندگی می کنیم اهمیت داره؟
    که جواب سوالایی ازین دست توش باشه؟
    خرس قطبی اگه منقرض بشه به ما چه ربطی داره؟

    موافقم / مخالفم Thumb up 1 Thumb down 0

    • کوشان مهران می‌گوید:

      سرکار بانو نسیم

      این پرسشی جهان شمول است:
      “واقعا وجود خرس قطبی در زندگی ما چه تاثیری دارد؟”

      هنگامی که در سال ۱۹۷۵ اسپیلبرگ کارگردان معروف فیلم پرفروش”آرواره ها” را ساخت بسیاری از مردمی که تحت تاثیر صحنه های خونبار این فیلم قرار گرفته بودند با خرید یک نیزه پرتابی زیر آبی به هنگام شنا در سواحل اقیانوس آرام آمریکا شروع به کشتن کوسه های بزرگ کرده و روزنامه ها و مجلات از تصاویر کوسه های از دم آویخته پر گردیده بود. به تدریج با کاهش تعداد ماهیان دارای ارزش تجاری حقیقت شگرفی بر کارشناسان آشکار گردید. کوسه های بزرگ و بویژه کوسه بزرگ سپید از انواع کوسه با جثه متوسط به عنوان طعمه استفاده نموده و با کم شدن آنها و افزایش کوسه های متوسط الچثه بدون رقیب و طعمه خوار میزان تغذیه آنها از ماهیان دارای ارزش شیلاتی افزوده گردید.

      در ساحل غربی اقیانوس آرام از خلیج مونتری کالیفرنیا تا آلاسکا گونه ای سمور آبی ساکن در دریا”شنگ دریایی” وجود داشته که تا اوایل قرن بیستم به شدت برای پوست پربهایش شکار می شد. به تدریج با کاهش شدید جمعیت و انقراض های محلی کارشناسان شیلات متوجه افت شدید جمعیت پاره ای از ماهیان شدند.
      “توتیای دریایی” یکی از مهم ترین خوراک های شنگ دریایی به حساب می آید و با نابودی شنگ جمعیت توتیای دریایی آنگونه افزایش یافت که باعث ریشه کنی جنگل های دریایی”کلپ” گونه ای از گیاهان دریایی گردید که پناهگاه و بویژه مکان مناسبی برای تخم ریزی و اختفای بچه ماهیان بود.

      پس می بینیم که بهای طنازی فلان مادام پاریسی بابت خودنمایی با پالتو پوست شنگ دریایی را فلان ماهیگیر در ساحل بریتیش کلمبیا می دهد. نابودی صنعت ماهیگیری منجر به از رونق افتادن دیگر پیشه ها می گردد.

      در حال حاظر هنوز خرس قطبی در رژیم غذایی اسکیموهای ساکن سیبری روسیه نقش دارد و در گرینلند و کانادا و آلاسکا، خوب و یا بد، شکار خرس قطبی و فروش پوست آن و ورود گردشگران چه برای شکار و چه مشاهده این خرس سپیدفام در طبیعت یکی از منابع درآمدزایی می باشد.

      موافقم / مخالفم Thumb up 1 Thumb down 0

  5. نسیم می‌گوید:

    آقای مهران بسیار سپاسگذارم بابت جواب کامل شما

    موافقم / مخالفم Thumb up 1 Thumb down 0

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>