پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: چند تن از مشاورین جنگل سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) پس از ده روز اقامت در ایران و سفر به استان های گیلان، مازندران، فارس، ایلام، لرستان و کرمانشاه از نزدیک با مسائل و مشکلات دامنگیر بلوط های زاگرس و شمشادهای شمال آشنا شده و نتیجه مشاهدات خود را صبح پنج شنبه نزد رییس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور ارائه کردند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پیام طبیعت، این گروه فنی قبل از سفر به استان های مختلف با خداکرم جلالی نشستی برپا کرده و رییس سازمان جنگل ها از آنان درخواست کرد که مشاهدات و نظرات کارشناسی خود را روی محورهایی چون آسیب شناسی عوامل اولیه و ثانویه، اولویت بندی اقدامات راهبردی با در نظرگرفتن معیشت مردم و بازنگری بردستورالعمل تهیه شده سازمان معطوف کنند و نتیجه بازدید خود را با شناسایی نقاط قوت و ضعف اعلام نمایند.

آنچه اتفاق اقتاده ساخته دست بشر است

پروفسور مولینا که سرپرستی گروه فنی فائو را در بازدید از جنگل ها برعهده داشت گفت: در بازدید از جنگل های چهار استان زاگرسی معلوم شد که سابقه بیماری درختان به سال ۲۰۰۹ بر می گردد و یک میلیون ۴۰۰ هزار هکتار از جنگل ها آلوده و مبتلا به بیماری زغالی هستند و سازمان جنگل ها با تهیه دستور العمل اجرایی و بهداشتی ۶۴ هزار هکتار از درختان آلوده را قطع کرده است.

مولینا اظهار کرد: وضعیت ایجاد شده در جنگل های زاگرسی طبیعی نیست و آنچه اتفاق اقتاده ساخته دست بشر است.

وی گفت: چرای بی رویه دام، بهره برداری از جنگل ها جهت تولید زغال و سوخت، وجود ریزگردهای دوره ای، تبدیل اراضی جنگلی به اراضی کشاورزی، شخم زیر اشکوب برای خودکفایی در تولید گندم و بعضا عبور خط لوله های گاز، نفت و آب از جمله عواملی هستند که تاثیرات منفی روی جنگل ها داشته است.

ارائه طریق ساده است، اجرا و پیاده سازی مشکل!

این کارشناس فائو در مشاهدات خود، تاج پوشش جنگل ها و تراکم آن را بسیار پایین خواند و گفت: برای بهبود وضعت موجود و اینکه جنگل ها از توان بیشتری بهره مند شوند نیازمند یک مدیریت فعال است.

پروفسور مولینا، ارائه طریق و راه حل برای جنگل ها را کاری ساده خواند اما گفت: مهم اجرا و پیاده سازی آن است که باید مجموعه ای از اقدامات در اکوسیستم منطقه صورت گیرد تا مشکلات کاهش پیدا کند.

رییس گروه کارشناسان فنی فائو خاطر نشان ساخت: از مدیریت پایدار جنگل و تداوم و پایداری حفظ منابع تعاریف متعددی ارائه شده است ولی پایداری، سه مولفه اصلی دارد که باید با هم و درکنار هم دیده شود و به عبارت دیگر وقتی می خواهیم طرحی از منابع طبیعی ارائه کنیم باید علاوه بر مسائل اکولوژیکی ملاحظات اجتماعی و اقتصادی را هم در نظر بگیریم.

وجه اشتراک همه مدیریت ها، پایداری و تداوم است

وی تصریح کرد: نمی توان برای علاج بیماری بلوط های زاگرس یک نسخه پیچید و یا یک راه حل ارائه کرد بلکه باید مدیریت های مختلف بررسی شود؛ اما وجه اشتراک همه آنها پایداری و تداوم است.

وی پایش  و جمع آوری اطلاعات از جنگل ها را از ضروریات کار قلمداد کرد و اظهار نمود: ما از طریق عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای در دو مقیاس مختلف برای مناطقی که بحرانی و حاد است و مناطقی که میزان آلودگی آن کمتر است وارد عمل می شویم تا با انجام اقدامات بهداشتی از ورود و شیوع بیماری به مناطقی که درختان سالم دارد جلوگیری کنیم.

مولینا گفت: موضوع چرای دام باید مدیریت شود، بهربرداری ها اگر اصولی و گردشی باشد به جنگل ها کمک می کند. ارزیابی ظرفیت مراتع باید بصورت مستمر مورد توجه قرار گیرد و میزان تاثیرات و فرآیندها باید تغییر نماید.

اراضی با شیب بالای ۵ درصد از دستور کار کشاورزی خارج شود

وی تصریح کرد: مناطقی که شیب آنها بالای ۷۰ درصد است نباید مورد بهره برداری قرار گیرد و مکان هایی را که سازمان جنگل ها تشخیص داده است که مورد حفاظت قرار گیرد نباید هیچ گونه بهره برداری در آن انجام شود.

زراعت تاثیر منفی بر حیات درختان دارد و اراضی با شیب بالای ۵ درصد باید از دستور کار کشاورزی خارج شود و کشاورزی را باید به پایین شیب ۵ درصد هدایت کنیم.

این کارشناس فائو ادامه داد: غنی سازی جنگل ها باید مورد توجه سازمان قرار گیرد و نباید تنها به کاشت درختان بلوط اکتفا کرد بلکه درختانی که سازگار با محیط زاگرس هستند باید مورد توجه قرار گیرد.

رها کردن جنگل به حال خود جایز نیست

مولینا رها کردن جنگل به حال خود را جایز ندانست و افزود: قرق کردن جنگل ها راه حل خوبی نیست زیرا اگر این مشکلات حل شود مشکلات دیگری از راه می رسد. موضوع جنگل تنها مسایل اکولوژیکی آن نیست بلکه جنبه های اقتصادی و اجتماعی آن باید باهم و در کنار هم دیده شود.

وی گفت: آبخیزداری می تواند به کنترل فرسایش خاک کمک کند و مردمان جوامع محلی با بکارگیری روش های بومی و کارآمد نقش کلیدی در این زمینه دارند. جوامع محلی نباید یک تهدید برای جنگل محسوب شود بلکه نقش آنان در مدیریت پایدار با ایجاد انگیزه ای که فراهم می شود بسیار پر رنگ خواهد بود.

سازمان جنگل ها به تنهایی قادر نیست این همه زمین را مدیریت کند

مولینا ذکرکرد: در ایران برای ۷۰ هزار هکتار اراضی منابع طبیعی یک مامور وجود دارد و سازمان جنگل ها به تنهایی قادر نیست این همه زمین را مدیریت کند و باید از مراکز دانشگاهی، تحقیقاتی، سازمان های غیر دولتی و دولتی کمک بگبرد.

وی بهبود و ارتقای نهالستان ها، تولید نهال با کیفیت بالا و مطابق با استاندارد جهانی و ظرفیت سازی در جوامع محلی را از دیگر پیشنهادات خود برای کاهش مشکلات جنگل ها قلمداد کرد.

اقدامات سازمان جنگل ها با دیدگاه ما نزدیک است

مولینا در پاسخ به این سوال که اقدامات کارشناسان منابع طبیعی ایران در جنگل های شمال و خارج از شمال چقدر با دیدگاه های کارشناسان فائو همخوانی دارد گفت: آنچه از اقدامات سازمان دیده شد با دیدگاه ما نزدیک است البته تفاوت های جزیی هم وجود دارد. اقدامات بهداشتی، قطع تنه درختان آلوده و حذف آن و همچنین قرنطینه کردن و انجام کارهای آبخیزداری اقدامات خوبی است که سازمان جنگل ها انجام می دهد.

پس از نظرات مولینا درباره جنگل های زاگرس نوبت به خانم شیروما رییس گیاهپزشکی فائو رسید تا از مشاهدات خود درباره جنگل های گیلان و مازندران بگوید.

شیروما گفت: ۲۴ هزار هکتار از جنگل های گیلان و ۳۴ هزار هکتار از جنگل های مازندران گرفتار خشکیدگی شمشاد هستند و ما در این سفر از ارتفاع زیر ۲۰ متر تا ارتفاع بالای ۱۶۰۰ متر را بازدید کردیم اما برخلاف زاگرس عامل بیماری شمشادها یک نوع پاتوژن است که یک بیماری مهاجم است که تنها درجنگل های انگلیس، آمریکا و نیوزیلند یافت شده است.

باید برش درختان آلوده مدنظر قرار گیردد

وی گفت: برای مدیریت بیماری سه اقدام پیشگیری، درمان و احیا نیاز است. پیشگیری برای مناطقی است که هنوز بیماری در آن سرایت نکرده و درمان برای مناطقی است که تازه به این بیماری مبتلا شده و احیا برای منطقه ای است که تحت تاثیر بیماری قرار دارد.

این خانم ادامه داد: در پیشگیری نیازمند فعالیت های قرنطینه ای هستیم و در درمان باید برش درختان آلوده مدنظر قرار گیرد و درباره احیا آزمایشات زیادی صورت گرفته و فرضیات زیادی وجود دارد و در این مرحله تنه درختان از جایی که بیمار است قطع می شود تا مجدداً از جایی که سالم است رشد کند و به حیات خود ادامه دهد.