پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: رئیس انجمن جنگل بانی ایران در این باره گفت: اگر در سال ۱۳۸۹ که نخستین نشانه های بیماری سوختگی شمشاد در جنگل های آستارا و تالش در استان گیلان دیده شد، اقدامات لازم انجام می شد، این بیماری تا این حد گسترش نمی یافت و تا استان گلستان پیش نمی رفت.

هادی کیادلیری در گفت و گو با ایرنا افزود: یکی از دلایل مهم ناکامی در برابر این بیماری، اقدام دیرهنگام بوده است که مکرر در مسائل مربوط به مقابله با آفات و بیماری های درختان جنگلی پیش می آید و آنقدر زمان را از دست می دهیم که کار از کار می گذرد.

وی تأکید کرد: در آن زمان اغلب توده های شمشاد در جنگل های هیرکانی سالم بود و با توجه به اینکه بیماری از غرب به شرق در حال گسترش بود، می توانستیم با قطع ارتباط، مانع پیشروی آن شویم.

کیادلیری اظهار داشت: برای مثال می شد با قطع درختان و سوزاندن آنها، کانون آلودگی را در همان منطقه نگه داشت و از بین برد و یا اینکه از مواد ضد عفونی کننده مانند آب اکسیژنه استفاده کرد.

رئیس دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات تصریح کرد: حالا که بیماری سوختگی شمشاد همه گیر شده و سرتاسر جنگل های شمال را دربرگرفته است، چاره ای جز قطع درختان آلوده نداریم.

این جنگل شناس گفت: در جنگل مانند زمین های کشاورزی از سموم شیمیایی استفاده نمی شود زیرا موجب تخریب شدید زیست محیطی می گردد.

کیادلیری با بیان اینکه اما در دو صورت می توانیم به طور محدود از بعضی سموم شیمیایی در جنگل استفاده کنیم، گفت: یکی اینکه مطمئن باشیم همه گونه های مورد نظر خواهند مرد و دیگر آنکه سلامت انسان ها در خطر باشد.

به گفته وی، هم اکنون توده های شمشاد در شمال کشور در سه حالت سالم و آلوده و خشک شده دیده می شود که هر کدام برنامه مدیریت خاص خود را دارد.

کیادلیری افزود: بخشی از درختان شمشاد توانستند در برابر این بیماری مقاومت کنند که باید با اجرای برنامه های پیشگیری، آنها را همچنان سالم نگه داریم.

رئیس انجمن جنگل بانی ایران گفت: در توده های آلوده، با توجه به این که بیماری سوختگی از پایین درختان به سمت بالا منتشر می شود، باید با اجرای عملیات تُنُک کردن شدید از پایین و قطع نهال ها، مانع آلودگی درختان مادری شد.

این متخصص علوم جنگل اظهار کرد: قطع نهال ها خطری برای ادامه حیات توده های شمشاد ندارد زیرا خوشبختانه شمشاد جزو درختانی است که بذر فراوانی تولید می کند.

کیادلیری تصریح کرد: اگر توده ای به طور کامل آلوده و خشک شده باشد باید آن را احیا کنیم و زادآوری شمشاد را دوباره برگردانیم زیرا مکان این توده، رویشگاه طبیعی شمشاد است و فقط یک حادثه موجب نابودی درختان شمشاد شده است نه آن که به فرض اقلیم تغییر کرده باشد.

رئیس دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات یادآور شد: البته همه اینها برمی گردد به این که ما چقدر ابزار اجرایی داشته باشیم که در واقع دست ما در اجرا باز نیست و امکانات و اعتبارات لازم وجود ندارد.

برنامه عمل مقابله با بیماری سوختگی شمشادهای شمال تدوین شد

معاون امور جنگل های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری در این باره گفت: برنامه عمل مقابله با بیماری سوختگی شمشادهای جنگل های هیرکانی تدوین شد.

بهزاد انگورج تقوی در گفت و گو با ایرنا افزود: این برنامه عمل مبتنی بر کنترل بیماری، جلوگیری از گسترش آن و به مرور از بین بردن آن است و به زودی برای تصویب به سازمان جنگل ها ارایه می شود.

وی با تاکید بر این که امکان مهار کردن بیماری سوختگی شمشاد جنگل ها وجود دارد اما عملیات سنگینی را می طلبد، اعتبار مورد نیاز برای اجرای برنامه عمل مقابله با این بیماری را ۳۰ میلیارد تومان عنوان کرد.

معاون سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری اظهار داشت: پروژه ای اضطراری با همکاری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) درباره بیماری سوختگی شمشاد طراحی و نظرات کارشناسان این نهاد بین المللی اخذ شد و سپس برنامه عمل با نظرات این کارشناسان تطبیق داده شد.

وی در تشریح چگونگی اجرای برنامه عمل مقابله با بیماری سوختگی شمشاد در جنگل های شمال، گفت: آلودگی ها در ۲۰ هزار هکتار از جنگل ها وجود دارد که باید در عملیاتی سنگین کل نهال های شمشاد را از جنگل پاکسازی کرد.

انگورج تقوی تصریح کرد: برای این منظور باید کل درخت های آلوده برداشته شود و کف جنگل نیز به طور کامل جارو و پاکسازی شود تا آلودگی به طور کامل برداشته شده و از گسترش نیز آن جلوگیری شود.

معاون سازمان جنگل ها ادامه داد: به دلیل محدودیت هایی که برای اقداماتی نظیر سم پاشی داریم، باید روی فعل و انفعالات مکانیکی متمرکز شویم تا دامنه انتشار این بیماری را محدود کرده و سپس با ادامه اجرای برنامه در زمینه کنترل بیماری و مهار آن توفیقاتی به دست آوریم.

وی منشا این بیماری را وارداتی دانست و گفت: این بیماری از سمت کشورهای غربی به سمت شرق پیشرفت کرده و در اروپا و آمریکا نیز وجود داشته و بیشتر به همراه گل های زینتی نظیر شمشاد آمده است.

انگورج ادامه داد: این بیماری جنگلی در ایران از سمت غرب به شرق حرکت کرده و اکنون جبهه پیش رونده آن از جلگه ها به سمت ارتفاعات حرکت می کند.

بیماری بلایت یا سوختگی شمشاد (Boxwood blight) در ایران نخستین بار در سال ۱۳۸۹ در جنگل های آستارا و تالش دیده شد و در جنگل های هیرکانی از غرب به شرق گسترش یافت.

عامل این بیماری دو نوع قارچ به نام های علمی «سیلندروکلادیوم بُوکْسیکولا» (cylindrocladium buxicola) و «کالونکتریا پسودوناویکولاتا» (Calonectria pseudonaviculata) است که باعث چروکیدگی و ایجاد لکه های قهوه ای در برگ گیاه و مرگ سریع و گسترده بافت ها در بخش عمده یا همه قسمت های هوایی گیاه می شود.

شمشاد هیرکانی با نام علمی «بُوکسوس هیرکانا» (Buxus hyrcana) گونه ای بسیار ارزشمند و درختی همیشه سبز و بومی جنگل های هیرکانی در شمال ایران است که در فهرست گونه های گیاهی در خطر انقراض اتحادیه بین المللی حفظ طبیعت (IUCN) قرار دارد.

درخت شمشاد از گونه های ممنوع القطع و حمایت شده جنگل های شمال کشور به شمار می رود. قطع درختان شمشاد با قطر بیش از سه سانتیمتر مشمول مجازات های سنگینی از جمله حبس تا شش ماه و جرائم سنگین نقدی خواهد بود.