پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای تهران گفت: ریزش ۲ شب پیش باران در تهران نتیجه بارور کردن ابرها بوده است.

خسرو ارتقایی در گفت و گو با فارس گفت: باروری ابرها در چند روز گذشته آغاز شد که خوشبختانه ریزش باران در دو شب پیش بخاطر همین باروری ابرها بود و می توان گفت که باروری ابرها نتیجه بخش و مثبت بود.

ارتقایی با اشاره به اینکه گزارش کامل باروری ابرها در تهران از سوی مرکز تحقیقات آب در اختیار ما قرار گرفته و در حال حاضر نیز این گزارش روی میز بنده است، گفت: گزارش کامل اجرای این طرح بزودی منتشر می شود.

به گفته وی ضخامت ابرها برای باروری ابرها باید ۵ کیلومتر باشد اما ضخامت این ابرها چندان زیاد نبود ولی خوشبختانه نتیجه داد و دیدیم که ریزش خوبی صورت گرفت.

————————————————————————————————————————————————————-

بارور سازی ابرها (Cloud Seeding) که بعنوان شاخه‌ای از علم تعدیل وضع هوا (Weather Modification) شناخته می‌شود، نوعی رفتار هوشمندانه با ابرها و سیستم های ابری و در جهت افزایش بارش در ابرهایی است که فرایندهای بارش در داخل آنها در حال شکل‌گیری و اجرا است.

به عبارت دیگر هر عملی که باعث تحریک ابر و تغییر در فرآیندهای درونی ابر گردد و با اضافه کردن موادی خاص که تحت عنوان عامل‌های باروری نامیده می‌شود به منظور افزایش یا کاهش بارش صورت پذیرد، باروری ابر نامیده می‌شود.

باروری ابرها به عنوان یک روش تعدیل آب و هوا، با تقویت و تشکیل و رشد بلورهای یخ در نتیجه افزایش بارش مطرح می‌باشد.

تأثیر بارورسازی ابرها برای اولین بار در تاریخ ۱۲ ژولای ۱۹۴۶ در آزمایشگاه تحقیقاتی شرکت جنرال الکتریک آمریکا توسط وینسنت شیفر مشاهده شد. متعاقب آن در تاریخ ۱۳ نوامبر ۱۹۴۶ همزمان با این تحقیقات دکتر لانگمویر برنده جایزه نوبل یک آزمایش میدانی روی یک ابر پوششی در منطقه کوهستانی ایالت نیویورک انجام داد و مشاهده کرد که در مدت ۵ دقیقه تمامی محتوای آب ابر به برف تبدیل شد.

جایگاه باروری ابرها در جهان

براساس گزارش سازمان جهانی هواشناسی در جولای ۲۰۱۳ در حال حاضر بیش از ۴۲ کشور دنیا در حال اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و اجرایی در زمینه تعدیل آب و هوا هستند. ضمنا می توان از روسیه و آمریکا بعنوان دو کشور پیشگام که تحقیقات مفصل و دامنه‌داری در این زمینه انجام داده‌اند و دارای سابقه طولانی در اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و اجرایی در این زمینه می‌باشند اشاره کرد.

در دو کشور آمریکا و استرالیا برنامه های عملیاتی باروری ابرها بیش از ۵۰ سال است که بدون وفقه در حال انجام می‌باشد. در حال حاضر بعد از چین، آمریکا، تایلند و هند بیشترین سرمایه گذاری در زمینه برنامه‌های عملیاتی تعدیل آب و هوا را انجام داده‌اند.

مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها

پس از تشکیل مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها که در سال ۱۳۷۵ از سال ۱۳۷۷ با همکاری موسسه رصدخانه مرکزی آب و هواشناسی روسیه CAO چهار پروژه تحت عناوین یزد۱ ، یزد۲ ،‌ یزد۳ ، یزد۵ ،‌ در مناطق مرکزی کشور و پروژه گیلان ۱ نیز در سال ۱۳۷۸ در استان‌های شمالی کشور به اجرا درآمد.

این مرکز هم اکنون دارای دو فروند هواپیمای آنتونوف ۲۶ مجهز به وسایل و تجهیزات مختلف اندازه‌گیری پارامترهای جوی، تجهیزات تزریق مواد بارورسازی شامل سیستم شلیک یدورنقره و ژنراتورهای توزیع نیتروژن مایع می باشد.

روش‌های اجرای باروری ابرها

تاکنون حدود ۵۰ سال از کشف این واقعیت علمی که بشر خود می‌تواند بر میزان و نحوه بارش از جو تأثیر بگذارد می‌گذرد. در این مدت روش ها و مواد مختلفی در بسیاری از کشورهای پیشگام در زمینه باروری ابرها، مورد آزمایش قرار گرفته و اکنون از مهم‌ترین و مؤثرترین این روش ها در بسیاری از عملیات اجرایی باروری ابرها استفاده می‌شود.

۱- استفاده از تجهیزات زمینی:

در بسیاری از پروژه‌های باروری ابرها از شبکه ژنراتورهای زمینی که در محل‌های مناسبی در مناطق کوهستانی نصب می‌شوند، استفاده می‌شود. از این ژنراتورها برای تبدیل مواد باروری به ذرات بسیار ریز (در حدود میکرون) و آزادسازی آن در هوا استفاده می‌شود. سپس این مواد با استفاده از جریانات باد به درون ابر وارد می‌شود.

۲- استفاده از تجهیزات پرتابی زمین به هوا:

در این روش از تجهیزاتی مانند موشک های ویژه، گلوله‌های توپ و … استفاده می‌شود. در حال حاضر انواع مختلفی از موشک های حاوی مواد باروری ابر وجود دارند که در پروژه‌های محدودی از آنها استفاده می‌شود. البته عمده کاربرد این موشک ها، در جلوگیری از بارش تگرگ می‌باشد. با شلیک این موشکها در قسمت های مناسبی در درون ابرهای تگرگ‌زا و سلول های طوفان، می‌توان از بارش تگرگ و یا وقوع بعضی از بارش های مخرب جلوگیری کرد.

۳- استفاده از هواپیما:

عمده عملیات اجرایی باروری ابرها با استفاده از هواپیما انجام می‌شود. استفاده از هواپیما خود شامل روش های مختلفی است که با توجه به نوع ماده باروری، شرایط جغرافیایی و نوع ابر تعیین می‌شود.

نحوه اجرای عملیات بارورسازی ابرها در ایران

هر چند در دنیا روش‌های مختلفی جهت اجرای پروژه‌های تعدیل آب و هوا بکار گرفته می‌شود، لیکن مؤثرترین روش، استفاده از هواپیمای باروری ابرها می‌باشد که با هواپیما به سراغ ابرهای مناسب رفته و مواد باروری را در نقاط مؤثر ابر پخش می‌کنند. سیستم باروری ابرها در ایران نیز بیشتر با استفاده از هواپیما صورت می گیرد و به این منظور دو فروند هواپیما به تجهیزات باروری ابرها مجهز گردیده اند.