پایگاه خبری دیده‌بان محیط زیست ایران (IEW): هر سال ۵ JUNE برابر با ۱۵ خرداد در سراسر جهان با عنوان روز جهانی محیط زیست گرامی داشته می‌شود. تاریخچه روز جهانی محیط زیست به سال ۱۹۷۲ بر می‌گردد.

در آن سال برای اولین بار، سازمان ملل متحد کنفرانسی را با موضوع انسان و محیط زیست در شهر استکهلم سوئد برگزار کرد. همزمان با برپایی این کنفرانس، مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که منجر به تشکیل UNEP (برنامه محیط زیست سازمان ملل) شد. هر ساله در ۵ JUNE در سراسر جهان UNEP مراسم ویژه‌ای را به مناسبت این روز برگزار می‌نماید. مراسم این روز می‌تواند به اشکال مختلف باشد، مثل راهپیمایی‌های خیابانی، همایش‌های دوچرخه سواری، نمایش، مسابقات نقاشی و مقاله نویسی در مدارس، درختکاری،‌ فعالیت‌های مربوط به بازیافت، پاکسازی و غیره.

هدف از نامگذاری این روز، افزایش آگاهی مردم و دولت ها برای حفظ محیط زیست و ترغیب مسئولان به اتخاذ تدابیری برای مقابله با تخریب محیط زیست و گونه‌های زیستی‌ است. هر سال یکی از مسائلی که محیط زیست جهان را تهدید می کند به عنوان موضوع و یک شعار نیز در همان رابطه انتخاب می شود.

روز جهانی محیط زیست در سال ۲۰۲۱ خواستار اقدام فوری برای احیای اکوسیستم‌های آسیب‌دیده زمین است.

همه‌ی ساکنان زمین یعنی ما انسان‌ها، حیوانات و گیاهان برای بقای خود به اکوسیستم‌های سالم وابسته هستیم. هم اکوسیستم‌های طبیعی و هم اکوسیستم‌های ساخته شده توسط انسان مانند شهرها و مزارع کشاورزی.

هر سه ثانیه، جنگل‌های زمین به‌وسعت یک زمین فوتبال تخریب می‌شوند. در یک قرن اخیر نیمی از تالاب‌ها نابود شده‌اند و تاکنون ۵۰٪ از صخره‌های مرجانی ازبین رفته‌اند.

با نابودی این اکوسیستم‌ها، انتشار گازهای گل‌خانه‌ای و در نتیجه سرعت گرمایش زمین و تغییرات آب‌وهوایی افزایش یافته است.

همه‌گیری کووید-۱۹ که یکی از دلایل اصلی آن تخریب زیستگاه‌های طبیعی و درنتیجه نزدیکی حیوانات و عوامل بیماری‌زا به انسان بود، نشان می‌دهد نابودی اکوسیستم‌ها پیامدهای خطرناکی به‌دنبال دارد.

به‌همین دلیل، روز جهانی محیط زیست در سال جاری به موضوع بازسازی اکوسیستم‌ها تمرکز دارد.

بازسازی اکوسیستم‌ها به‌معنای بازگرداندن آن‌ها به وضعیت سالم و طبیعی خود است، از قله‌ی کوه‌ها تا اعماق اقیانوس‌ها.

هم‌زمان با روز جهانی محیط زیست در سال ۲۰۲۱، به‌دلیل اهمیت مسئله‌ی ترمیم اکوسیستم‌های آسیب‌دیده، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با ارائه طرحی که به تایید بیش از هفتاد مشور عضو رسیده، ده‌سالِ پیش‌رو از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ را به‌عنوان دهه‌ی «بازسازی اکوسیستم‌ها» نامگذاری نموده است.

دهه‌ی «بازسازی اکوسیستم‌ها» درواقع فراخوانی است از سوی سازمان ملل برای محافظت و احیای اکوسیستم‌های آسیب‌دیده در سراسر جهان

این پویش، هم‌زمان به‌نفع انسان، طبیعت و تنوع‌زیستی است، چراکه تنها با اکوسیستم‌های سالم می‌توان معیشت و سلامت انسان‌ها را افزایش داد، با تغییرات آب‌وهوایی مقابله نمود و از نابودی تنوع زیستی جلوگیری کرد.

دانشمندان ده‌سال آینده را آخرین فرصت برای جلوگیری از تغییرات آب‌وهوایی و اثرات فاجعه‌بار آن می‌دانند.

دهه‌ی «بازسازی اکوسیستم‌ها» با هدایت و برنامه‌ریزی سازمان ملل و سازمان غذا و کشاورزی (فائو) در حال ایجاد یک جنبش جهانی قدرتمند برای قراردادن جهان در مسیر آینده‌ای پایدار است.

این جنبش که با مشارکت تمامی کشورها و تک‌تک انسان‌ها به‌پیش خواهد رفت شامل اقدامات سیاسی، بین‌المللی، اقتصادی، فرهنگی و … در زمینه‌ی حفاظت از اکوسیستم‌های سالم و ترمیم اکوسیستم‌هایی است که به‌دنبال فعالیت‌های ناپایدار انسان ازجمله جنگ‌ها، تخریب و تغییر کاربری اراضی، آلودگی، برداشت بی‌رویه، آتش‌سوزی، تغییرات آب‌وهوایی و … آسیب‌دیده است.

اکوسیستم‌هایی که می‌بایست حفاظت یا ترمیم شوند شامل انواع اکوسیستم‌های طبیعی ازجمله دریاها، اقیانوس‌ها، کوهستان‌ها، مراتع و دشت‌ها، جنگل‌ها، تالاب‌ها و رودخانه‌ها و انواع اکوسیستم‌های ساخته بشر ازجمله شهرها، روستاها، اراضی کشاورزی و باغی و تالاب‌های مصنوعی است.

در این زمینه تک‌تک ما انسان‌ها می‌توانیم از همین امروز تا سال ۲۰۳۰ با برداشتن یک زباله از روی زمین، بازنگری در رژیم غذایی، پرهیز از مصرف‌زدگی و مصرف بیش از حد (انرژی، غذا، لباس و …)، کاهش هدر دادن مواد غذایی، کاهش تولید ضایعات و مدیریت صحیح پسماندها، حمایت و حفاظت از تنوع‌زیستی و زیستگاه‌های طبیعی، آموزش و ترویج روش‌های زندگی پایدار به دیگران، در این پویش مشارکت کرده و حفاظت و احیای اکوسیستم‌های سالم کمک کنیم.